Grupet e avokimit të klimës po u bëjnë presion qeverive botërore të mbledhura në konferencën e klimës COP28 të Kombeve të Bashkuara në Dubai, për t’u angazhuar në uljen e emetimet globale të sektorit ushqimor, pasi organizatori i konferencës premton ta vendosë bujqësinë në qendër të vëmendjes.
Sistemet botërore të ushqimit – duke përfshirë bujqësinë dhe përdorimin e tokës, prodhimin blegtoral, konsumin e ushqimit dhe mbeturinat shtëpiake si dhe energjinë e përdorur në sektorët e fermave dhe të shitjes me pakicë të ushqimit – përbëjnë 31% të emetimeve të gazit serrë (GHG) të prodhuar nga njeriu, sipas Organizatës së Ushqimit dhe Bujqësisë (FAO) të OKB-së.
Por pak qeveri kanë publikuar ndonjëherë objektiva numerikë për uljen e këtyre emetimeve, duke u përqendruar kryesisht në përdorimin e lëndëve djegëse fosile për energji, transport dhe industri, sipas avokatëve të klimës.
Një ditë e plotë e Konferencës së 28-të të Palëve (COP), 10 dhjetor, do i kushtohet ushqimit dhe bujqësisë dhe mikpritësi, Emiratet e Bashkuara Arabe ka thënë se ngjarja do jetë një “ndryshues me peshë për sistemet ushqimore”, shkruan Reuters.
Grupet e avokimit thonë se vendet duhet të shfrytëzojnë mundësinë për t’u angazhuar për veprime më të forta mbi emetimet e sistemit ushqimor në planet e tyre kombëtare të klimës, të quajtura Kontributet e Përcaktuara Kombëtare (NDC).
Shumë NDC përmendin bujqësinë, por vetëm 53 nga 164 vende që kishin paraqitur NDC në OKB që nga shtatori 2022 përfshinin qëllime sasiore të gazeve serrë për nënsektorët bujqësor, sipas CGIAR, një grup global kërkimor për sigurinë ushqimore.
Shtetet e Bashkuara, India, Kina dhe Kanadaja janë ndër vendet që nuk kanë pasur objektiva të përcaktuara sasiore të zbutjes.
Mbrojtësit vlerësojnë një llogari më të qartë të emetimeve të sistemit ushqimor dhe objektivave për pakësimin e tyre, si dhe diskutimin e çështjeve si biodiversiteti dhe dietat e shëndetshme dhe të qëndrueshme.
“Kjo është një bazë tejet e vogël për të kuptuar rolin e sistemeve ushqimore dhe lidhjen e tij me ndryshimin e klimës,” tha Patty Fong, drejtore e programit për klimën, shëndetin dhe mirëqenien në Aleancën Globale për të Ardhmen e Ushqimit.
Bërja e kësaj mund të zhbllokojë gjithashtu investimet financiare në trajtimin e emetimeve të ushqimit, tha Sasëati Bora, drejtore botërore për sistemet e ushqimit rigjenerues në Nature Conservancy.
Sistemet ushqimore morën vetëm 4.3% të financimit global të klimës në 2019 dhe 2020, sipas Nismës së Politikave Klimatike.
“Të kesh këtë vëmendje në rritje në nivel botëror ndihmon në drejtimin e një pjese të mbështetjes që nevojitet për prodhuesit që të kalojnë prodhimin e ushqimit në mënyrë që të jetë më miqësor ndaj klimës,” tha Bora.
Frenimi i metanit
Një qëllim kyç për avokatët është ulja e emetimeve të metanit nga sektorët e ushqimit si prodhimi i blegtorisë dhe mbetjet ushqimore.
Metani është rreth 20 herë më i fuqishëm se dioksidi i karbonit gjatë një periudhe 100-vjeçare. Sipas FAO-s, sistemet ushqimore prodhojnë 53% të emetimeve të metanit në botë dhe rreth dy të tretat e metanit bujqësor është nga prodhimi blegtoral, duke përfshirë gromësirat e lopëve dhe menaxhimin e plehut organik.
Rritja e ndërgjegjësimit për emetimet e metanit nga kafshët duhet të çojë në përfshirje botërore për t’i ulur ato, në të njëjtën mënyrë që Betimi Global i Metanit i nisur në COP26 i detyron vendet të zvogëlojnë emetimet e tyre të metanit me 30% deri në vitin 2030, tha John Tauzel, drejtor i lartë i metanit bujqësor botëror në Fondin e Mbrojtjes së Mjedisit.
Vendet më të pasura duhet të mbështesin fermerët në zbatimin e teknologjisë si biodigestorët që kapin emetimet e plehut organik për prodhimin e energjisë, ndërsa vendet më të varfra duhet të ndihmojnë fermerët të përmirësojnë ushqimin e kafshëve dhe tretjen e bagëtive, tha Tauzel.
Vendet duhet të marrin gjithashtu angazhime më të forta në NDC-të për mbetjet ushqimore, tha Liz Goodëin, drejtore e humbjes dhe mbetjeve ushqimore në Institutin e Burimeve Botërore.
Mbetjet e ushqimit prodhojnë gjysmën e të gjitha emetimeve të sistemit ushqimor botëror, sipas një studimi të marsit të botuar në revistën Nature Food.
“Kjo e vendos atë qartë në axhendën e tyre të qeverisë dhe do të thotë se ata duhet të bëjnë diçka në lidhje me të,” tha Goodëin.
Anëtarët e OKB-së u zotuan në vitin 2015 të përgjysmojnë humbjet globale të ushqimit deri në vitin 2030.
