Venezuelianët votuan thellësisht të dielën për të miratuar marrjen e një rajoni të pasur me naftë në Guajanën fqinje, përshkallëzimi i fundit në një mosmarrëveshje të gjatë territoriale midis dy vendeve, nxitur nga zbulimi i fundit i burimeve të mëdha të energjisë në det të hapur.
Zona në fjalë, rajoni me pyje të dendur Essequibo, përbën rreth dy të tretat e territorit kombëtar të Guajanës dhe është afërsisht sa madhësia e Floridës.
Referendumi kryesisht simbolik i së dielës pyeti votuesit nëse ishin dakord me krijimin e një shteti venezuelian në rajonin Essequibo, duke i dhënë popullatës së tij shtetësinë venezueliane dhe “duke përfshirë atë shtet në hartën e territorit venezuelian”.
Në një konferencë shtypi që shpalli rezultatet paraprake, Këshilli Kombëtar Zgjedhor i Venezuelës tha se votuesit zgjodhën “po” në masën më shumë se 95%.
Megjithatë, është e paqartë se çfarë hapash do ndërmerrte qeveria e Venezuelës për të zbatuar pretendimin e saj.
Venezuela ka pretenduar prej kohësh tokën, për të cilën argumenton se ishte brenda kufijve të saj gjatë periudhës koloniale spanjolle. Ajo hedh poshtë një vendim të vitit 1899 nga gjyqtarët ndërkombëtarë që përcaktuan kufijtë e tanishëm kur Guajana ishte ende një koloni britanike.
Guajana e ka quajtur lëvizjen një hap drejt aneksimit dhe një “kërcënim ekzistencial”.
Javën e kaluar, presidenti i Guajanës Irfaan Ali vizitoi trupat në Essequibo dhe ngriti në mënyrë dramatike një flamur të Guajanës në një mal me pamje nga kufiri me Venezuelën.
Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, me seli në Hagë, vendosi përpara votimit se “Venezuela duhet të frenohet nga ndërmarrja e çdo veprimi që do modifikonte gjendjen që mbizotëron tani për tani në territorin në mosmarrëveshje”.
Ajo planifikon të mbajë një gjyq në pranverë për këtë çështje, pas viteve të shqyrtimit dhe dhjetëvjeçarëve të bisedimeve të dështuara. Megjithatë, Venezuela nuk e njeh juridiksionin e gjykatës për këtë çështje.
Çfarë ndodh më pas
Rezultati i votimit pritej gjerësisht brenda Venezuelës, megjithëse ndërlikimet e tij praktike ka të ngjarë të jenë të vogla, thonë analistët, me krijimin e një shteti venezuelian brenda Essequibo që e shohin një mundësi e largët.
Është e paqartë se çfarë hapash do ndërmerrte qeveria venezueliane për të ndjekur rezultatin e votimit dhe çdo përpjekje për të pohuar pretendimin e territorit do përballej me rezistencën ndërkombëtare.
Megjithatë, retorika e përshkallëzuar ka nxitur lëvizjet e trupave në rajon dhe tronditje në dy vendet, duke tërhequr krahasime me pushtimin rus të Ukrainës.
“Mosmarrëveshja e gjatë për kufirin midis Guajanës dhe Venezuelës është rritur në një nivel tensioni të paparë në marrëdhëniet midis vendeve tona”, shkroi ministri i Jashtëm i Guajanës Robert Persaud të mërkurën në Americas Quarterly.
Edhe pa zbatimin e referendumit, i cili do kërkonte hapa të mëtejshëm kushtetues dhe përdorimin e mundshëm të forcës, Maduro mund të fitojë politikisht nga votimi në mes të një fushate sfiduese të rizgjedhjes.
Në tetor, opozita venezueliane tregoi një vrull të rrallë pasi u mblodh rreth Maria Corina Machado, një ish-ligjvënëse e qendrës së djathtë që ka sulmuar Maduro-n për inflacionin në rritje dhe mungesën e ushqimit, në zgjedhjet e para paraprake të vendit në 11 vjet.
“Një qeveri autoritare që përballet me një gjendje të vështirë politike është gjithmonë e tunduar të shikojë përreth për një çështje patriotike në mënyrë që të nxisë publikun rreth patriotizmit dhe të fitojë mbështetjen, dhe mendoj se kjo është një pjesë e madhe e asaj që Maduro po bën,” tha Phil Gunson, një analist me bazë në Karakas me Grupin Ndërkombëtar të Krizave.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e CNN
