“Adhurimi i Mbretërve” tani mendohet se është pikturuar nga mjeshtri holandez Rembrandt në 1628.
Një pikturë me vlerë 15,000 dollarë vetëm dy vjet më parë u shit për gati 13.8 milion dollarë në një ankand të Sotheby’s të mërkurën, pasi u vërtetua si vepër e mjeshtrit holandez Rembrandt.
“Adhurimi i Mbretërve” ishte praktikisht e paparë që nga vitet 1950, kur doli për herë të parë në dritë. Ajo u ble nga koleksionisti J.C.H. Holdring në Amsterdam në vitin 1955. E veja e tij ia shiti atë një familjeje gjermane në vitin 1985, ku mbeti derisa u shit nga Christie’s në Amsterdam dy vjet më parë.
Në kohën e shitjes së fundit, Christie’s ia atribuoi skenën biblike “Rrethit të Rembrandt”, duke sugjeruar se ajo ishte kryer nga një student ose një artist i afërt me piktorin e famshëm dhe vlerësoi vlerën e saj midis 10,600 deri në 15,900 dollarë.
Piktura monokromatike, e cila ka përmasa 24 cm x 18 cm, u ble nga një blerës anonim për 910,000 dollarë, më shumë se 50 herë më shumë se vlera e vlerësuar e pikturës në atë kohë. Më vonë u identifikua si “një vepër me rëndësi të madhe” nga piktori holandez, sipas një njoftimi për shtyp të Sotheby’s të botuar përpara shitjes së të mërkurës.
Pasi blerësi anonim e dërgoi atë në Sotheby’s, shtëpia e ankandeve filloi një projekt kërkimor 18-mujor për të arritur në atribuimin dhe vlerën e vërtetë të pikturës.
Ekzaminimi, i cili përfshinte rreze X dhe pamje me rreze infra të kuqe, si dhe diskutime intensive me studiuesit kryesorë të Rembrandt, bëri që Sotheby’s të arrinte në përfundimin se piktura ishte “një vepër autografike e Rembrandt”. Para shitjes, shtëpia e ankandeve i dha veprës një vlerë 12.6 milionë dollarë deri në 18.8 milionë dollarë.
Shtëpia e ankandeve beson se është pikturuar herët në karrierën e Rembrandt, rreth vitit 1628, kur ai ka qenë 21 ose 22 vjeç dhe do jetonte në qytetin holandez të Leiden.
Një gjetje e rrallë
Shumica dërrmuese e veprave të Rembrandt varen në muzetë anembanë botës dhe pothuajse të gjitha ato që kanë dalë në ankand gjatë tre dekadave të fundit “kanë qenë portrete ose studime të kokave të personazheve të vetme”, sipas publikimit të Sotheby’s.
Si i tillë, “Adhurimi i Mbretërve”, i cili përshkruan takimin midis Tre Dijetarëve dhe foshnjës Jezus, përfaqësoi një “mundësi fantastike” në botën e artit, tha George Gordon, bashkëkryetar i ‘Old Master Paintings Ëorldëide’ në Sotheby’s.
Në një telefonatë me CNN, ai tha: “Unë do thosha se është veçanërisht domethënëse, sepse kjo shton kuptimin tonë për Rembrandt-in në këtë periudhë vendimtare në zhvillimin dhe karrierën e tij, kur ai ishte qartësisht shumë ambicioz dhe po zhvillohej shumë shpejt si artist.”
Referenca më e hershme për pikturën duket të jetë nga inventari i vitit 1714 i një koleksionisti në Amsterdam, Constantijn Ranst. Më pas u ofrua për shitje në 1814 dhe përsëri në 1822, pas së cilës u zhduk nga pamja deri në mesin e shekullit të 20-të.
Ajo u përfshi në ekspozitat muzeale dhe u referua si një vepër Rembrandt nga studiues kryesorë të Rembrandt në vitet 1950, por në vitin 1960 historiani gjerman i artit Kurt Bauch, i cili e njihte pikturën vetëm nga një fotografi bardh e zi, e përshkroi atë si një produkt të Shkollës Rembrandt dhe e hoqi nga katalogu raisonné që po përpilonte. Më pas, piktura “u anashkalua plotësisht në literaturën e Rembrandt”, sipas Sothebys.
Ekzaminimi i afërt i Sotheby zbuloi një numër ndryshimesh dhe rishikimesh që bëri Rembrandt, duke përfshirë aureolën e foshnjës Jezus dhe mbulesën e kokës së Virgjëreshës Mari, sipas shtëpisë së ankandit.
“Shumë pak piktura narrative nga Rembrandt mbeten në duar private, duke e bërë këtë një mundësi për një koleksionist privat ose një institucion që është sa e rrallë aq edhe emocionuese”, kishte thënë Gordon në njoftimin për shtyp.
“Kjo pikturë e sofistikuar është në të njëjtën masë produkt i penelit të Rembrandt dhe intelektit të tij. Të gjitha shenjat dalluese të stilit të tij në fund të viteve 1620 janë të dukshme si në sipërfaqen e dukshme të pikturuar ashtu edhe në shtresat themelore të zbuluara nga shkenca, duke treguar ndryshime të shumta në rrjedhën e krijimit të tij dhe duke hedhur dritë të re mbi mënyrën se si ai mendonte,” shtoi ai.
