Gjuetarët e lashtë në rajonin Lower Ob’ të Siberisë mund të kenë ndërtuar kështjellën e parë në botë në brigjet e një lumi.
Është e paqartë nëse këto komunitete prehistorike e ndërtuan fortesën e tyre për mbrojtje apo për të pretenduar territorin kryesor të peshkimit, megjithëse datimi me radiokarbon i kryer në vend zbulon se ajo u ngrit 8000 vjet më parë.
Studiuesit vizituan vendbanimin e fortifikuar të Amnya-s, i cili ndodhet në një hellgur me rërë mbi një fushë përmbytjeje të lumit dhe njihet si kalaja më veriore e epokës së gurit në Euroazi. Gërmimet e fundit në vend kanë zbuluar ekzistencën e dhjetë “gropave të shtëpive”, të rrethuara nga një sërë brigjesh dhe kanalesh.
Puna e mëparshme e kryer midis viteve 1987 dhe 2000 kishte identifikuar tashmë mbetjet e ndërtesave prej druri, duke treguar se vendi ndoshta ishte i rrethuar nga një mur mbrojtës.
Një grup i dytë prej dhjetë gropash shtëpish u zbuluan gjithashtu jashtë kalasë, duke sugjeruar një strukturë hierarkike që përfshin një zonë të brendshme të fortifikuar dhe një seksion të jashtëm të pambrojtur.
Vlerësimet e datimit me radiokarbon të marra nga një prej pallateve dhe qymyrit të gjetur në një hendek tregojnë se kalaja u ndërtua fillimisht në shekullin e fundit të mijëvjeçarit të shtatë para erës sonë.
Megjithatë, dëshmitë stratigrafike nga gropat e shtëpive sugjerojnë se vendi ishte djegur vazhdimisht deri në tokë, duke lënë të kuptohet ekzistenca e konfliktit të dhunshëm në rajon 8000 vjet më parë.
“Përmes ekzaminimeve të hollësishme arkeologjike në Amnya, ne mblodhëm mostra për datimin me radiokarbon, duke konfirmuar epokën parahistorike të vendit dhe duke e vendosur atë si fortesën më të vjetër të njohur në botë,” shpjegoi autorja e studimit Tanja Schreiber në një deklaratë.
“Ekzaminimet tona të reja paleobotanike dhe stratigrafike zbulojnë se banorët e Siberisë Perëndimore bënin një mënyrë jetese të sofistikuar bazuar në burimet e bollshme të mjedisit të tajgës.”
Në shkrimin e tyre, autorët deklarojnë se kalaja Amnya u ndërtua “shumë shekuj përpara se të shfaqeshin për herë të parë rrethime të ngjashme në Evropë”, duke shtuar se ndërsa disa grupe të lashta gjuetarësh në pjesë të tjera të botës ndërtuan mbrojtje, “shumë herët”, fillimi i kësaj dukurie në brendësi të Siberisë perëndimore është i pashembullt.
Gjetjet e studiuesve sfidojnë supozimin e mbajtur prej kohësh se vendbanimet e përhershme dhe arkitektura monumentale u shfaqën vetëm pas adoptimit të bujqësisë dhe zhvillimit të mëvonshëm të shoqërive të ndërlikuara. Megjithatë, është ende e paqartë se çfarë nevoje do të kishte një komunitet gjuetarësh për një fortesë të tillë.
Një teori e paraqitur nga autorët e studimit është se territorialiteti u rrit midis grupeve të foragjerëve gjatë një ngjarjeje të ftohjes globale që filloi rreth 8200 vjet më parë dhe zgjati për rreth dy mijëvjeçarë.
Përndryshe, ardhja e qeramikës gjatë kësaj periudhe mund t’u ketë mundësuar këtyre komuniteteve parahistorike të fillojnë të grumbullojnë ushqime me kalori të lartë si vaji i peshkut, që do të thotë se fortesa mund të jetë ndërtuar si një vend për të ruajtur në mënyrë të sigurtë këto burime të vlefshme.
Së fundi, autorët e studimit spekulojnë se kalaja mund të jetë ndërtuar si përgjigje ndaj një rritjeje të konfliktit ndërgrupor, pasi emigrantët nga jugu dolën në Siberinë veriore.
Megjithatë, është e pamundur të thuhet nëse ruajtja ishte vepër e gjuetarëve vendas apo e të ardhurve.
Pavarësisht se cila anë e ngriti fortesën, vetë nevoja për një bllok të tillë përfaqëson një sfidë të madhe për idenë e përhapur gjerësisht se konkurrenca dhe dhuna mungonin kryesisht në botën para-bujqësore.
