Një mik i jep nderimet e fundit gazetares së vrarë Lourdes Maldonado e cila u qëllua për vdekje në makinën e saj kur mbërriti në shtëpi, në Tijuana, Meksikë, 27 janar 2022
Një shpërthim i fundit i vrasjeve në qytetin kufitar meksikan Tijuana dukej sikur ishte marrë nga një serial televiziv. Bosët e tërbuar të drogës qëllonin oficerët e policisë të korruptuar që vodhën një ngarkesë droge.
Dy nga oficerët e dyshuar për vjedhjen janë vrarë, thonë prokurorët. Por kështu ka ndodhur me të paktën tre oficerë të tjerë, sipas ish-shefit të policisë së qytetit, duke sugjeruar se karteli që besohet se zotëronte drogën mund të ketë nisur një ndëshkim të përgjithshëm.
Kjo është goditja e fundit për Tijuanan, e cila ka më shumë vrasje se çdo qytet në Meksikë, me rreth dyfishin e numrit të vendit që vjen i dyti, qyteti kufitar i Ciudad Juarez. Tijuana, e vendosur në shtetin kufitar të Baja California dhe me një popullsi prej mbi 2.1 milionë banorësh, ka parë për disa vite rreth 2000 vrasje në vit. Për krahasim, Houston, Teksas, i cili ka pothuajse të njëjtën popullsi, pa 435 vrasje në 2022.
Sipas prokurorëve, në mesin e nëntorit, rreth 5 oficerë të policisë lokale dhe shtetërore në Tijuana dyshohet se sajuan një komplot për të vjedhur një ngarkesë të madhe droge nga një magazinë ku e ruanin trafikantët.
Videoja u shfaq javën e kaluar kur kamioni i oficerëve po dilte nga ndërtesa me sasi të mëdha kokaine të mbështjella me plastikë që mbushnin shtratin e kamionit.
Prokurorja e shtetit Maria Elena Andrade konfirmoi këtë javë se tre detektivë shtetërorë ishin nën hetim në këtë rast, së bashku me një numër të ngjashëm të policisë komunale të Tijuanas.
Alberto Capella, ish-kreu i forcës policore të Tijuana nga viti 2007 në 2008 dhe përsëri nga 2011 në 2013, tha për Associated Press se sasia e drogës duket se i përkiste kartelit Sinaloa, veçanërisht krahut të kontrolluar nga bosi i drogës Ismael “El Mayo”. Zambada, ndoshta banda më e fuqishme në shtet.
Me sa duket, karteli e dinte pothuajse menjëherë se kush e kishte kryer grabitjen. Më 18 nëntor, vetëm disa orë pas vjedhjes, persona të armatosur derdhën ndaj zyrës së prokurorisë federale në Tijuana të paktën 30 fishekë, duke njollosur fasadën e ndërtesës. Brenda një ore, një nga oficerët e policisë bashkiake që dyshohet se ishte përfshirë në grabitje u qëllua me armë në një rrugë në Tijuana.
Një pamje e Tijuana, Meksikë, 12 maj 2023, që ka më shumë vrasje nga çdo qytet në Meksikë
Më 24 nëntor, persona të armatosur shënjestruan zyrën e prokurorit të shtetit me një breshëri armësh; askush nuk u lëndua.
Më 27 nëntor, një detektiv shtetëror nën hetim për vjedhjen u qëllua për vdekje në makinën e tij ndërsa e mbushte me benzinë në një stacion në Tijuana. Dukej se oficeri e pa sulmin që po vinte, dhe ishte në gjendje të niste makinën e tij dhe të përparonte disa metra përpara se të godiste një kolonë dhe të rrëzohej i vdekur në timon. Sulmuesit u larguan me një motoçikletë.
Një punonjës i zyrës së prokurorit të shtetit, i cili foli me AP në kushte anonimiteti pasi nuk ishte i autorizuar të fliste publikisht për rastin, konfirmoi këtë javë se dy nga oficerët nën hetim në skandal ishin qëlluar dhe vrarë në rrugët e qytetit, në dukje një përplasje hakmarrje bandash.
Punonjësi tha se oficeri i dytë hodhi poshtë një ofertë për një vend në programin shtetëror për mbrojtjen e dëshmitarëve në këmbim të dëshmimit në këtë rast.
Capella, ish-shefi i policisë, tha se të paktën tre policë të tjerë janë vrarë që nga grabitja, duke sugjeruar se karteli mund të ketë nisur një ndëshkim të përgjithshëm për vjedhjen.
Tijuana nuk është e panjohur për dhunën apo korrupsionin.
Kur mori përsipër departamentin e policisë, kujton Capella, iu desh të pushonte rreth një të katërtën e oficerëve të forcës dhe i mbijetoi një atentati. Por policia që vjedh të gjithë ngarkesën e drogës së një karteli është një nivel i ri i ulët.
“Kjo është shumë shqetësuese,” tha Capella. “Tijuana nuk ka parë kurrë diçka të kësaj shkalle dhe kjo po thotë shumë.”
Rrënjët e serisë së fundit të dhunës në Tijuana datojnë që nga viti 2017, kur vrasjet praktikisht u dyfishuan, duke u rritur nga 919 në 2016 në 1,782 në 2017. Vëzhguesit thonë se beteja mes karteleve Jalisco New Generation dhe Sinaloa, dhe grupeve të tjera, si mbetjet e kartelit të vjetër Arellano Felix – janë kryesisht përgjegjëse.
Dhe aq e përhapur është dhuna në Tijuana saqë kushdo, nga këngëtarët te gazetarët, mund të bëhet viktimë e vrasjeve. Në janar 2022, dy gazetarë u qëlluan për vdekje në dy sulme të veçanta brenda një jave.
Më 20 nëntor, këshilli i qytetit të Tijuanas votoi për ndalimin e shfaqjeve të baladave të drogës të njohura si “narco corridos”, të cilat lavdërojnë trafikantët.
“Nëse ata vijnë të këndojnë lloje të tjera këngësh, ata janë të mirëpritur,” tha kryebashkiaku Montserrat Caballero, duke kërcënuar ata që interpretuan baladat me gjoba deri në 57,000 dollarë.
Kjo pasoi anulimin e një koncerti në tetor nga këngëtari i njohur i narco corridor, Peso Pluma. Organizata e tij e anuloi shfaqjen “për sigurinë e të gjithëve” pasi në qytet u shfaqën banderola me letra me dorë të nënshkruara nga karteli Jalisco, të cilat mund të jenë zemëruar nga këngët që lavdërojnë rivalët.
Kryebashkiaku i Tijuana-s, Montserrat Caballero flet gjatë një interviste në zyrën e saj në Tijuana, Meksikë, 24 gusht 2023. Caballero u bë i famshëm në vitin 2022, pasi bandat grabitën dhe dogjën të paktën 15 automjete në të gjithë qytetin, kur ajo bëri një publikim të drejtpërdrejtë apel karteleve që të ndalojnë shënjestrimin e civilëve
“Mos mendoni të jepni shfaqje më 14 tetor, sepse do jetë e fundit “, sipas banerit.
“Nëse vini do ju shkatërrojmë.”
Në qershor, Caballero, kryebashkiakj, njoftoi se kishte vendosur të jetonte në një bazë ushtarake për sigurinë e saj, pasi mori kërcënime që ajo nuk i specifikoi, por që të gjithë supozuan se vinin nga kartele.
Caballero u bë e famshme në vitin 2022 kur ajo bëri një apel publik të drejtpërdrejtë për kartelet që të ndalonin shënjestrimin e civilëve pasi bandat grabitën dhe dogjën të paktën 15 automjete në të gjithë qytetin.
Në transmetimin e asaj kohe, ajo tha: “Sot ne po u themi grupeve të krimit të organizuar që po kryejnë këto krime që Tijuana do qëndrojë e hapur dhe do kujdeset për qytetarët e saj”.
Më pas ajo iu drejtua “krimit të organizuar”, termi i përdorur në Meksikë për kartelet e drogës, që “të lanin hesapet me ata me të cilët kishin përplasje, jo me familjet dhe qytetarët punëtorë”.
Por nuk janë vetëm zyrtarët e qeverisë apo policia që vrapojnë të frikësuar; Tijuana është një qendër për të gjithë, nga biznesmenët dhe turistët e deri te emigrantët që kërkojnë të arrijnë në Shtetet e Bashkuara. Problemi i vazhdueshëm i dhunës në qytet i kërcënon të gjithë.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e AP
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
