“Vrima mbi shtresën e ozonit të Tokës në Antarktidë do të ketë ndikime të dëmshme në planet dhe në jetën njerëzore”, i tha një ekspert Anadolu pasi vrima është ndër më të mëdhatë e regjistruara, rreth tri herë më e madhe se Brazili.
Shtresa e ozonit vepron si një mburojë natyrore, duke filtruar në mënyrë efikase rrezatimin e dëmshëm diellor, veçanërisht rrezet ultravjollcë (UV).
Variabiliteti i madhësisë së vrimës ndikohet nga një fashë e fortë ere rreth Antarktidës, rezultat i rrotullimit të Tokës dhe dallimeve të temperaturës. Banda vepron si një pengesë, duke izoluar masat e ajrit mbi gjerësitë polare.
Profesoresha Parisa Ariya, eksperte në kimi dhe shkencat atmosferike dhe oqeanike në Universitetin McGill, tha për Anadolu se si substancat shkatërrojnë në mënyrë katalitike ozonin, duke paraqitur rreziqe për shëndetin e njeriut dhe mjedisin.
Ariya tha se molekulat e gazuara dhe halogjenizuara të emetuara nga njeriu kanë shkaktuar një rënie të ndjeshme të shtresës së ozonit, “dhe në këtë mënyrë, aftësia e shtresës së ozonit për të filtruar rrezatimin e ashpër dhe për të na ekspozuar ndaj rrezatimit më të fortë me efekte të dëmshme për shëndetin”.
Në vitin 1987, dy vjet pas zbulimit të shtresës së ozonit, krerët e shteteve dhe qeverive u mblodhën për të nënshkruar Protokollin e Montrealit mbi Substancat që shterojnë shtresën e ozonit, duke ndaluar përdorimin e klorofluorokarboneve (CFC), kimikate që shterojnë shtresën mbrojtëse.
Pavarësisht nënshkrimit të Protokollit të Montrealit, Ariya këmbëngul se vigjilenca dhe protokollet e përditësuara janë të domosdoshme.
“Ne duhet të jemi më të vetëdijshëm për këto zhvillime dhe të kemi masa mbrojtëse duke ndryshuar edhe më tej Protokollin origjinal të Montrealit,” tha ajo.
Ozoni, i identifikuar gjithashtu si një “gaz serrë”, luan një rol vendimtar në rregullimin e klimës duke kapur nxehtësinë, tha Ariya. Përparimet shkencore, duke përfshirë teknologjinë satelitore dhe spektrometrat, mundësojnë monitorimin e saktë të nivelit të ozonit.
Ariya raportoi prirje të qëndrueshme të rimëkëmbjes, por kërkoi vigjilencë dhe vëzhgim të vazhdueshëm për të siguruar përparim të qëndrueshëm.
Ajo theksoi se disa nga komponimet halogjene që nuk janë ende të ndaluara dhe përdoren, për shembull, në Azi, veçanërisht në Kinë, për bujqësi dhe qëllime të tjera, po emetojnë dhe do të kenë efekte të dëmshme mbi planetin dhe njerëzit.
Ajo theksoi se ekzistojnë disa alternativa të qëndrueshme, megjithatë, vigjilenca është vendimtare për të parandaluar lirimin e materialeve të rrezikshme.
Ariya kërkoi një reduktim drastik të emetimeve që prekin ndryshimet klimatike, cilësinë e ajrit dhe shëndetin. Për të mbrojtur shtresën e ozonit, Ariya kërkoi përpjekje të synuara në qytetet ku emetohet një pjesë e konsiderueshme e ndotësve.
Avokimi për qytetet më të pastra, transporti i qëndrueshëm dhe ndryshimet e stilit të jetesës janë thelbësore në reduktimin e efekteve njerëzore. Ariya theksoi rëndësinë e mbrojtjes afat-gjatë duke bashkuar palët e interesuara.
“Ne duhet të qëndrojmë vigjilentë dhe të vëzhgojmë për një kohë të gjatë për të siguruar se do të rimëkëmbet në mënyrë të qëndrueshme në afat të gjatë,” tha ajo. “Ne gjithashtu duhet të përshtatim rregulloren siç duhet me ndryshimin e emetuesve dhe proceseve të tjera që janë të lidhura me transformimin e ozonit në të ardhmen.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e AA.
