Një kapitull i ri i Biblës është gjetur i fshehur brenda një përkthimi 1750-vjeçar nga Ungjilli i Mateut. Kapitulli u gjet nga studiuesi i periudhës mesjetare Grigory Kessel, i cili përdori fotografinë ultraviolet në dorëshkrimet në Bibliotekën e Vatikanit.
Teksti i fshehur u gjet si pjesë e Projektit Sinai Palimpsests, ku studiuesit synojnë të rikuperojnë tekste që janë fshirë dhe shkruar nga skribët në shekujt 4-12 të erës sonë.
Dorëshkrimet e Palimpsestit, ku teksti i mëparshëm është larë ose gërvishtur, më pas është ripërdorur, ishin mjaft të zakonshme për shkak të mungesës së materialeve të shkrimit. Megjithatë, shekuj më vonë, teksti mund të rikthehet duke ndriçuar dorëshkrimet me dritë fluoreshente ose gjatësi vale të ndryshme drite.
Duke përdorur këto metoda, studiuesit kanë deshifruar tashmë 74 dorëshkrime, por gjetja e fundit ishte veçanërisht e veçantë, që përmbante një përkthim një shekull më të vjetër se përkthimet më të vjetra greke, duke përfshirë Codex Sinaiticus.
“Tradita e krishtërimit sirian njeh disa përkthime të Dhiatës së Vjetër dhe të Re”, tha Kessel në një deklaratë.
“Deri kohët e fundit, vetëm dy dorëshkrime dihej që përmbanin përkthimin e ungjijve në gjuhën siriane të vjetër.”
Përkthimi, i shkruar për herë të parë në shekullin e 3-të të e.s. dhe i kopjuar në shekullin e 6-të të e.s. nuk është botuar ende i plotë, por ofron pak më shumë hollësi se përkthimi greqisht i Mateut kapitulli 12.
Në vargun 1 të përkthimit greqisht, një fjali lexon “në atë kohë Jezusi kaloi nëpër arat e drithit të shtunën; dhe dishepujt e tij u uritur dhe filluan të mbledhin kallinj e të hanin”, ndërsa përkthimi në gjuhën siriane i zbuluar nga Kessel përfundon “filluan të mbledhin kallinjtë e drithit, t’i fërkojnë ato në duart e tyre dhe i hëngrën”.
“Grigory Kessel ka bërë një zbulim të madh falë njohurive të tij të thella të teksteve të vjetra siriane dhe karakteristikave të shkrimit,” shtoi Claudia Rapp, drejtore e Institutit për Kërkime Mesjetare në Akademinë Austriake të Shkencave.
“Ky zbulim dëshmon se sa produktiv dhe i rëndësishëm mund të jetë ndërveprimi midis teknologjive moderne dixhitale dhe kërkimit bazë kur kemi të bëjmë me dorëshkrime mesjetare.”
*Ju mund të shikoni fragmentin e gjetur rishtazi Këtu.
