Kanë kaluar 365 ditë që nga kapja e suksesshme e djalit më të njohur të Joaquín El Chapo Guzmán dhe ndryshimet në Kartelin Sinaloa janë regjistruar në dosjet ushtarake.
Los Menores morën goditje serioze por jo fatale, El Mayo-t u shfaqën të pasigurt dhe u forcuan në muajt pas përplasjes midis La Chapiza dhe forcave të armatosura, ndërsa fraksionet e tjera të organizatës kriminale tregojnë mavijosje të thella pas vendimit për të braktisur gradualisht biznesin e fentanilit përballë ‘ngacmimit’ nga qeveria amerikane.
Raporti i nxjerrë nga Sekretariati i Mbrojtjes Kombëtare (Sedena) në dhjetor 2023, ku media ka pasur qasje, jep një llogari të ndryshimeve kryesore që u zhvilluan vitin e kaluar.
Midis tyre, flitet si Los Chapitos u detyruan të kërkojnë një armëpushim nga armiku i tyre Ismael El Mayo Zambada Garcia, i cili përfitoi nga arrestimi i Ovidio Guzman Lopez – i njohur edhe si El Raton – për të përmirësuar pozicionin e tij në tabelën kriminale të vendit.
Sipas dokumentit, vëllezërit Ivan Archivaldo dhe Jezusi Alfredo vendosën komunikimin në shkurtin e kaluar me “kumbarin” e tyre – raporti nuk specifikon nëse ishte një kontakt i drejtpërdrejtë apo përmes ndërmjetësve – të kërkojnë një armëpushim midis dy palëve në mënyrë që të përqëndrohen te armiqtë e përbashkët: Ushtria Meksikane dhe Garda Kombëtare, të cilat, së bashku me DEA-n, po kërkonin të vijonin me arrestimet e kërkuara nga Shtëpia e Bardhë.
Qeveria meksikane kishte treguar në muajt e kaluar efektiviteti i saj në goditjen e baronëve të drogës të cilët kërkohen nga SHBA-ja për t’uekstraduar atje. Bëhet fjalë për anëtarët e kartelit të Sianloas: José Bryan Salgueiro, EL 90, u arrestua, dhe ditë para kërkesës së armëpushimit, Gerardo Soberanes Ortiz, El G1, u arrestua gjithashtu.
Intuita e Los Chapitos nuk dështoi: Jose Guadalupe Tapia Quintero, Lupe Tapia, një njeri shumë afër El Mayos, vdiq disa ditë më vonë në Culiacan, një fortesë që ata supozuan se ishte i sigurt pas operacionit kundër El Raton. Të ndarë, – paralajmëruan bijtë e Çapos kumbarin e tyre, – ata ishin të gjithë në rrezik të menjëhershëm për të përfunduar në Shtetet e Bashkuara.
“Le ta themi kështu: në këto mjedise, ai që propozon armëpushimin duhet të humbasë diçka. Dhe ai që e pranon vendos kushtet. El Mayo vendosi kushtet e tij në tryezë dhe ato iu dhanë”, tha një oficer ushtarak i vendosur në Sinaloa i cili mori pjesë në arrestimin e Ovidio Guzman.
Triada e kushteve
Ushtria meksikane supozon se kishte tre kushte nga bashkëthemeluesi i kartelit Sinaloa: dorëheqja e ‘Los Chapitos’ nga biznesi i fentanilit për të ulur presionin nga qeveria e presidentit Joe Biden, një aleancë midis të dyja palëve për t’u përballur me mbërritjen e Kartelit të Gjeneratës së Re Jalisco në shtete si Durango dhe Zacatecas dhe premtimi se të gjithë do aktivizoheshin, pa rezerva, në rast se një operacion ushtarak i befasonte.
Në këmbim, Los Chapitos do merrnin ndihmë për të kërkuar një negociatë me Shtetet e Bashkuara dhe një përmirësim të rëndësishëm në sigurinë e tyre, gjë që ndodhi 22 nëntorin e kaluar: Nestor Isidro Pérez Salas, El Nini, në atë kohë kryetruproja e Los Menores, u dorëzua nga vetë karteli për shkak të skandaleve dhe profilit të tij të lartë, do zëvendësohet nga Óscar Noé Medina González, El Panu, i lidhur me familjen Tapia Quintero dhe Mayo Zambada.
“Konfirmimet e atij pakti nuk vonuan shumë për të mbërritur. Pankartat që njerëzit nga Los Chapitos varën në ura për të njoftuar se biznesi i fentanilit ishte i ndaluar. Më pas filloi vrasja e tregtarëve që donin të vazhdonin të bënin fitim duke shitur fentanil edhe pse ishte e ndaluar.
“Dhe më pas filluam të shohim se MZ Flechas – krahu i armatosur i Mayo Zambada – po godiste tashmë operativët e Kartelit Jalisco. Ne nuk e kishim parë këtë më parë,” tha oficeri ushtarak.
Gjithçka i përshtatej hipotezës së armëpushimit, duke përfshirë thirrjet anonime që rrodhën me shpejtësi të pazakontë në linjat e urgjencës të Sekretariatit të Mbrojtjes Kombëtare rreth vendndodhjeve të laboratorëve të drogës pa njerëz, por plot me kimikate pararendëse dhe makineri tabletash.
E njëjta gjë ndodhi me tradhtitë e supozuara brenda kartelit: operatorët e nivelit të mesëm – si El Acelerado ose El Comandante Aurelio – filluan të shkërmoqen nën dyshimin se ata u dorëzuan nga Los Menores për t’i dhënë diçka DEA-s së uritur për një peshk të madh.
Për komandantët ushtarakë në Sinaloa, Chapitos dhe Mayos po denonconin njëri-tjetrin duke kontrolluar rreziqet në mënyrë që të përdornin komunikatat e qeverisë meksikane si mesazhe për Shtetet e Bashkuara se po hidhnin fentanil në plehra.
Marrëveshja i dha një goditje pjesëve të tjera të vogla të Kartelit të Paqësorit, si klani Cabrera Sarabia, Los Guanos ose turma e Chapo Isidro, pasi i la ata të pambrojtur për të vazhduar me biznesin që në 2021 shkaktoi 106,000 vdekje nga mbidoza në Shtetet e Bashkuara.
Nëse do të donin të vazhdonin trafikimin e këtij opioid sintetik drejt veriut, do ta bënin të vetëm dhe me rrezikun që prioritetet e DEA-së të ktheheshin kundër tyre.
El Mayo Zambada fitoi, sipas dokumentit zyrtar, duke dëmtuar ekonomikisht rivalët e tij, duke forcuar mbrojtjen e tij në shtetet që ai konteston dhe duke fituar ndikim në vendimmarrjen e Los Chapitos. Sëmundja e të tjerëve u bë ripërtëritja e shëndetit të udhëheqësit historik më të vjetër të kartelit Sinaloa.
Emigrantët dhe pajisjet vape
Më shumë ndryshime pasuan ekstradimin e Ovidio Guzman: duke braktisur biznesin e fentanilit – me vlerë rreth 1 miliard dollarë në vit, sipas Komisionit Special të Kongresit Amerikan për Luftimin e Trafikimit të Opioideve Sintetike – tre të arratisurit Chapitos do kërkonin të ekuilibronin humbjet e tyre duke u përqëndruar në tregje të tjera të paligjshme dhe mundësi të reja biznesi të pista.
Raporti paralajmëron se boshllëku i lënë nga Raton do mbushet me një lëvizje të dhunshme në trafikimin e emigrantëve pa dokumente, një treg që vlerësohet të jetë me vlerë 13 miliardë dollarë në vit, ose 13 herë më shumë se fentanili. Për ta bërë këtë, ata do përdornin lidhjet e tyre nga Chiapas dhe Tabasco në Baja California, Sonora dhe Chihuahua.
“Emigrantët u përfshinë në raport sepse është diçka që tashmë po shihet. Rrëmbimet masive të amerikanoqendrorëve në Altar, Sáric dhe Benjamín Hill, në Sonora, po bëhen nga turma e tyre. Ne e dimë se janë shtuar tarifat për t’i kaluar ato në Kaliforni ose Arizona deri në 5,000 dollarë,” tha burimi.
Ata po kalojnë gjithashtu në trafikun modern, si “armët fantazmë”, të cilat janë tendenca më e fundit midis pronarëve të armëve, të cilët, në përpjekje për t’iu shmangur mbikëqyrjes së autoriteteve, blejnë pjesët e lira të një arme në internet dhe i montojnë ato në shtëpi.
Dhe trafikimi i cigareve elektronike nga Kina, të cilat janë shumë të kërkuara nga të miturit dhe të rinjtë në zonat turistike. Edhe pse ky biznes ishte tashmë në dorën e tyre, këtë vit ata kanë shtuar ndëshkimet ndaj atyre që shesin vape në mënyrë të pavarur ose pa lejen e tyre, siç ndodh me shitjen e alkoolit apo duhanit.
Shembulli më i madh u bë viral më 4 dhjetor, kur dy të rinj u rrahën me shkopinj druri dhe u detyruan të ecnin lakuriq nëpër objektet e kampusit Universidad Autónoma de Oçidente në Guasave, Sinaloa, për gjoja shitjen e vapeve pa lejen e kartelit, një biznes vlera globale e të cilit vlerësohet të arrijë në 26 miliardë dollarë deri në vitin 2024, sipas uebsajtit Statista.
Raporti shëndetësor ushtarak i kartelit Sinaloa pas largimit të Ovidio Guzman është ai i një trupi që brenda një viti humbi një gjymtyrë, por ka tre të tjera dhe disa proteza për të vazhduar përpara. I sëmurë, por i qëndrueshëm. Të plagosur, por jo të plagosur për vdekje…edhe pse qeveria meksikane dhe DEA duan t’i vendosin në reanimacion në vitin 2024.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Borderland Beat
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
