TB Joshua
Dëshmitë e abuzimit dhe torturës së përhapur nga themeluesi i një prej kishave ungjillore të krishtera më të mëdha në botë janë zbuluar nga BBC.
Dhjetra ish-anëtarë të Kishës së Sinagogës së të gjitha Kombeve (SCOAN)- mes të cilëve pesë britanikë – pretendojnë mizori, duke përfshirë përdhunimin dhe abortet e detyruara, nga i ndjeri, Joshua.
Akuzat për abuzim në një kompleks të fshehtë të kryeqytetit të Nigerisë Lagos shtrihen në pothuajse 20 vjet.
Kisha e Sinagogës së të Gjithë Kombeve nuk iu përgjigj akuzave, por tha se pretendimet e mëparshme kanë qenë të pabaza.
TB Joshua, i cili vdiq në vitin 2021, ishte një predikues dhe televangjelist karizmatik dhe jashtëzakonisht i suksesshëm, i cili kishte një numër të lartë ndjekësish në gjithë botën. Gjetjet e BBC-së gjatë një hetimi dyvjeçar përfshijnë:
- Dhjetra rrëfime të dëshmitarëve okularë të dhunës fizike ose torturave të kryera nga Joshua, duke përfshirë rastet e abuzimit të fëmijëve dhe njerëzve që u fshikulluan dhe u lidhën me zinxhirë
- Shumë gra që thonë se janë sulmuar seksualisht nga Joshua, me një numër që pretendojnë se janë përdhunuar në mënyrë të përsëritur për vite brenda kompleksit
- Pretendime të shumta për aborte të detyruara brenda kishës pas përdhunimeve të supozuara nga Joshua, duke përfshirë një grua që thotë se kishte pesë aborte
- Shumë rrëfime të dorës së parë që japin hollësi se si Joshua falsifikoi “shërimet e tij të mrekullueshme”, të cilat iu transmetuan miliona njerëzve në mbarë botën
Një nga viktimat, një grua britanike, e quajtur Rae, ishte 21 vjeç kur braktisi diplomën në Universitetin Brighton në vitin 2002 dhe u rekrutua në kishë. Ajo i kaloi 12 vitet e ardhshme si një nga të ashtuquajturit “dishepuj” të Joshuas brenda kompleksit të tij të betonit si labirint në Lagos.
“Të gjithë menduam se ishim në parajsë, por ishim në ferr dhe në ferr ndodhin gjëra të tmerrshme”, tha ajo për BBC.
Rae thotë se ajo u sulmua seksualisht nga Joshua dhe iu nënshtrua një forme izolimi për dy vjet. Abuzimi ishte aq i rëndë, sa ajo thotë se ka tentuar të vetëvritet disa herë brenda kompleksit.
Kisha e Sinagogës së të Gjithë Kombeve ka ndjekës në mbarë botën, duke pasur në funksion një kanal televiziv të krishterë të quajtur Emmanuel TV dhe rrjetet e mediave sociale me miliona shikues.
Përgjatë viteve 1990 dhe fillimit të viteve 2000, dhjetëra mijëra pelegrinë nga Evropa, Amerika, Azia Juglindore dhe Afrika udhëtuan drejt kishës në Nigeri për të parë Joshuan duke kryer “mrekulli shëruese”. Të paktën 150 vizitorë jetuan me të si dishepuj brenda kompleksit të tij në Lagos, ndonjëherë për dekada.
Rae kaloi 12 vjet në kompleksin e Joshuas
Më shumë se 25 ish “dishepuj” folën për BBC – nga Britania e Madhe, Nigeria, SHBA-ja, Afrika e Jugut, Gana, Namibia dhe Gjermania – duke dhënë dëshmi të fuqishme konfirmuese për përvojat e tyre brenda kishës, me përvojat më të fundit në vitin 2019.
Shumë viktima ishin në moshën e adoleshencës kur u bashkuan për herë të pare me kishën. Në disa nga rastet që kanë të bëjnë me shtetas britanikë, transporti i tyre për në Lagos u pagua nga Joshua, në bashkërendim me kishat e tjera në Mbretërinë e Bashkuar.
Rae dhe shumë të intervistuar të tjerë krahasuan përvojat e tyre me të qenit në një kult.
Jessica Kaimu, nga Namibia, thotë se sprova e saj zgjati më shumë se pesë vjet. Ajo thotë se ishte 17 vjeç kur Joshua e përdhunoi për herë të parë dhe se rastet e mëvonshme të përdhunimit nga TB Joshua e çuan atë në pesë aborte të detyruara ndërsa ishte atje.
Të intervistuar të tjerë thonë se ata u zhveshën dhe u rrahën me kabllo elektrike dhe kamxhik kuajsh dhe në mënyrë rutinore iu mohua gjumi.
Me vdekjen e tij në qershor 2021, TB Joshua u përshëndet si një nga pastorët më me ndikim në historinë afrikane. Duke u ngritur nga varfëria, ai ndërtoi një perandori ungjillore që numëronte dhjetëra liderë politikë, të famshëm dhe futbollistë ndërkombëtarë midis bashkëpunëtorëve të tij.
Megjithatë, ai tërhoqi disa polemika gjatë jetës së tij, kur një bujtinë për pelegrinët e kishës u shemb në vitin 2014, duke vrarë të paktën 116 njerëz.
Hetimi i BBC-së, i cili u krye me platformën ndërkombëtare të medias OpenDemocracy, është hera e parë që disa ish-institucione të brendshme të kishës kanë dalë për të folur në procesverbal. Ata thonë se kanë shpenzuar vite duke u përpjekur të ngrenë alarmin, por në fakt janë heshtur.
Një numër i dëshmitarëve në Nigeri pohojnë se ata janë sulmuar fizikisht dhe në një rast janë qëlluar, pasi kanë folur më parë kundër abuzimit dhe kanë postuar video që përmbajnë akuza në YouTube.
Një ekip i BBC-së që u përpoq të regjistronte pamjet e kompleksit të kishës në Lagos nga një rrugë publike në mars 2022 u qëllua gjithashtu nga sigurimi i kishës dhe u ndalua për disa orë.
BBC kontaktoi kishën me pretendimet e hetimit. Ajo nuk iu përgjigj atyre, por mohoi pretendimet e mëparshme kundër TB Joshua.
“Bërja e akuzave të pabaza kundër Profetit TB Joshua nuk është një dukuri e re…Asnjë nga akuzat nuk u vërtetua kurrë,” shkroi ajo.
Katër nga qytetarët britanikë që folën për BBC thonë se ata raportuan abuzimin tek autoritetet e Mbretërisë së Bashkuar pasi u arratisën nga kisha. Ata thonë se nuk është marrë asnjë masë tjetër.
Anneka thotë se beson se ka shumë viktima që nuk kanë folur ende
Përveç kësaj, një burrë britanik dhe gruaja e tij i dërguan me email rrëfimet e dëshmitarëve okularë të vuajtjeve të tyre dhe provave video – duke përfshirë regjistrimet e mbajtjes nën kërcënimin e armëve nga burra që e përshkruanin veten si policë që janë gjithashtu anëtarë të SCOAN – Komisionit të Lartë Britanik në Nigeri në mars 2010 pas ikjes nga kisha.
Në emailin e tij, burri tha se gruaja e tij ishte sulmuar dhe përdhunuar vazhdimisht seksualisht nga Joshua. Ai paralajmëroi komisionin se shtetas të tjerë britanikë ishin ende brenda kompleksit duke u përballur me mizoritë.
Ai gjithashtu thotë se nuk është marrë asnjë masë.
Zyra e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar nuk iu përgjigj këtyre pretendimeve, por i tha BBC-së se i merr shumë seriozisht të gjitha raportet e krimit, përfshirë sulmet seksuale dhe dhunën ndaj shtetasve britanikë jashtë shtetit.
SCOAN vijon të lulëzojë sot, nën udhëheqjen e vejushës së Joshuas, Evelyn. Në korrik 2023, ajo drejtoi një turne në Spanjë.
Anneka, e cila u largua nga Derby në Britani për t’u bashkuar me SCOAN në moshën 17-vjeçare, i tha BBC-së se beson se ka shumë viktima të tjera që ende nuk kanë folur. Ajo shpreson se do ndërmerren hapa të mëtejshëm për të zbuluar veprimet e Joshuas.
“Unë besoj se Kisha e Sinagogës së të Gjithë Kombeve ka nevojë për një hetim të plotë se pse ky njeri ishte në gjendje të funksiononte për kaq gjatë ashtu siç funksionoi,” tha ajo.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e BBC
