Forcat e vendit që janë shtrirë përgjatë frontit thonë se, me shtyrjen e Rusisë përpara, lufta nuk ka qenë kurrë kaq e rrezikshme.
Nën mbulesën e errësirës, të përkulur përpara nën peshën e pajimeve dhe armëve, një skuadër ushtarësh eci përgjatë një korsie me baltë dhe u fut në një shtëpi fshati.
Ata ishin këmbësorë ukrainas të Brigadës 117 të Mekanizuar të Veçantë, që u mblodhën për një informim të fundit dhe plane, disa milje nga pozicionet ruse përpara se të niseshin për në llogoret në vijën e parë. Burrat me helmeta dhe çizme gome, dëgjuan në heshtje ndërsa një oficer i zbulimit i informonte për një rrugë të re për në pozicionet e tyre.
“Morali është në rregull,” tha zëvendëskomandanti i batalionit, i cili përdor nofkën ‘Shira’, duke qëndruar afër për të larguar burrat.
“Por fizikisht jemi të rraskapitur.”
Trupat ukrainase përgjatë pjesës më të madhe të vijës së frontit prej 965 kilometrash janë zyrtarisht në gjendje mbrojtëse. Vetëm në rajonin jugor të Khersonit janë ende në ofensivë në një sulm të ashpër përtej lumit Dnipro.
Por luftimet nuk janë zbutur dhe forcat ruse janë tani në ofensivë.
Kapja e qytetit të Robotyne në rajonin juglindor të Zaporizhzhia ishte aq larg sa trupat ukrainase arritën të përparonin në kundërsulmimin e tyre veror. Asnjë përparim nuk ndodhi. Tani, në llogore rreth Robotyne, njësitë ruse po sulmojnë çdo ditë. Trupat ukrainase përpiqen të kundërsulmojnë menjëherë nëse humbasin terren, thanë komandantët.
“Është si një lojë Ping-Pong,” tha një komandant toge i Gardës Kombëtare të Ukrainës, i cili përdor nofën ‘Planshet’.
“Ka një pjesë prej 100 deri në 200 metrash tokë që gjithmonë merret dhe rimerret,” tha ai.
Në të vërtetë, ushtarët dhe komandantët ukrainas të intervistuar javët e fundit përgjatë një shtrirje të gjerë të frontit qendror dhe lindor thanë se sulmet ruse ishin aq intensive sa që veprimi pranë vijës së frontit nuk ka qenë kurrë kaq i rrezikshëm.
Rusia ditët e fundit e ka kthyer fokusin e saj në bombardimin e qyteteve të mëdha të Ukrainës për të rraskapitur civilët; për javë të tëra forcat e saj tokësore kanë kryer sulme për të rikthyer territorin e humbur verën e kaluar dhe për të kapur llogoret e çmuara të Ukrainës përgjatë frontit lindor.
Të mësuar mirë me zjarrin e artilerisë ruse, ushtarët thanë se që nga marsi kishin vuajtur fuqinë shkatërruese shtesë të bombave ruse, eksplozivëve gjysmë ton të lëshuar nga avionët që përplasen nëpër bunkerë nëntokësorë.
“Ato hidhen dy nga dy, tetë në një orë,” tha një ushtar 27-vjeçar i njohur si anëtari i Brigadës së 14-të të Gardës Kombëtare Chervona Kalyna. Ashtu si të tjerët të intervistuar, Kit e identifikoi veten me nofkën, sipas protokollit ushtarak.
“Duket si një avion që zbret mbi ju,” tha ai, “si porta e ferrit.”
Shkatërrimi i shkaktuar nga bombat është i dukshëm në qytete dhe fshatra pranë vijës së frontit. Qyteti i Orikhiv, rreth 12 milje në veri të Robotyne, dikur shërbeu si qendër komandimi për kundërsulmin. Tani është një guaskë e zbrazët, rruga kryesore e shkretë, shkolla dhe ndërtesa të tjera të ndara nga krateret masive të bombave.
Një punëtor i vetëm, Valera, po ngiste një biçikletë nëpër qytet. Ai tha se kishte qëndruar pavarësisht bombardimeve të rënda, sepse paguhej për rregulluar gjeneratorët. Ai jetonte nga ndihma humanitare dhe po ushqente 20 mace endacake në shtëpinë e tij, tha ai.
Ushtarët lëviznin me kujdes në zonë, kryesisht duke jetuar në bodrume dhe duke qëndruar të fshehur, larg syve të armikut.
Kjo për shkak se kërcënimi i fundit është përdorimi i F.P.V nga Rusia. Dronët kamikaze, gjë që i ka detyruar ushtarët ukrainas të braktisin automjetet në zonat e vijës së parë dhe të veprojnë në këmbë.
Një dron komercial i lirë, F.P.V., është bërë arma më e fundit e çastit në luftën e Ukrainës. Mund të fluturojë aq shpejt sa një makinë, mbart një ngarkesë vdekjeprurëse eksplozivi dhe drejtohet në objektivin e saj nga një ushtar i ulur në një bunker disa milje larg.
Të dy ushtritë ruse dhe ukrainase po i përdorin ato për të gjuajtur dhe sulmuar objektiva, sepse ato shkurtojnë nevojën për përcjelljen e koordinatave dhe kërkesës për sulme artilerie. Ushtarët ukrainas thanë se shpesh përdorin dronët në vend të artilerisë, sepse predhat ishin gjithnjë e më në mungesë dhe dronët janë një armë e lirë dhe e shpejtë për sulmet ndaj automjeteve, bunkerëve dhe këmbësorisë ruse aty pranë.
Njësitë ushtarake nga të dyja palët postojnë video në internet nga sulmet e tyre të suksesshme, të cilat përfundojnë me një ekran të zi në çastin e shpërthimit. Disa njësi të dronëve ukrainas lejuan gazetarët e The New York Times të shikonin drejtpërdrejt operacionet nga pozicionet pranë vijës së frontit ndërsa gjurmonin ushtarët rusë dhe sulmonin objektiva të përzgjedhura.
Një njësi tregoi video të një goditjeje që shkatërroi kamerat ruse të vëzhgimit dhe një antenë në një ndërtesë. Një tjetër synoi një bunker rus në një vijë pemësh, megjithëse droni u devijua nga bllokimi elektronik rus përpara goditjes.
Vetëm një në disa drone godet objektivin e tij dhe shumë prej tyre humbasin për shkak të bllokimit dhe ndërhyrjeve të tjera, thanë ushtarët.
Për ata, dronët, mbrojtja dhe furnizimi i vijës së parë janë bërë gjithnjë e më të rrezikshme.
“Është jashtëzakonisht e rrezikshme të shkosh me makinë,” tha një gardist ukrainas, i cili përdor nofkën ‘Varvar’. Burrat e njësisë së tij thanë se që nga shtatori ata kishin lënë automjetet e tyre të blinduara dhe kishin ecur për 10 kilometra milje në pozicione.
“Mund të hysh vetëm në këmbë,” tha Varvar.
Ushtarët e Brigadës 117, të cilët po vendoseshin në vijën e frontit në rajonin e Zaporizhzhia një natë, u përballën me një ecje prej 6.5 kilometrash përmes shiut dhe baltës, tha komandanti i inteligjencës. Nëse do plagoseshin dhe do kapeshin, trupat ruse do t’i ekzekutonin, i paralajmëroi ai.
Ngarkesa e gjatë dhe e mundimshme për të mbajtur municione dhe ushqime për të furnizuar trupat dhe për të mjekuar të plagosurit ishte një arsye pse Ukraina nuk mund të përballonte kundërsulmin e saj, tha një komandant kompanie, Adolfi, 23 vjeç.
Ambulancat dhe automjetet e furnizimit u vunë nën zjarr nga dronët kamikaze aq shpesh sa njësia e tij ndaloi përdorimin e tyre, duke iu drejtuar në vend të kësaj një karroce me katër rrota që inxhinierët vullnetarë e montuan për të mbajtur një barelë. ‘Buggy’ ishte fshehur nën disa pemë pranë vendit të komandës së tij disa kilometra larg vijës së frontit.
Njësitë ukrainase po i përdorin njësoj dronët ndaj linjave ruse dhe thonë se ishin të parët që filluan të përdorin dronët për të sulmuar objektivat. Por rusët kanë kopjuar taktikën dhe kanë përmbytur zonat e vijës së frontit me dronë në javët e fundit, me efekt vdekjeprurës, thanë ushtarët dhe komandantët ukrainas.
“Përshtypja ime është se Rusia është e interesuar për dronët në nivel shtetëror,” tha ushtari i njohur si Kit, por në të kundërt, Ukraina ende mbështetej kryesisht te vullnetarët dhe donatorët civilë për programin e saj të dronëve.
“Mendimi im është se qeveria duhet të bëjë më shumë.” – shtoi ai.
Rusët po përdornin gjithashtu skema mashtrimi, tha Planshet, duke vënë kaseta me armë zjarri në dron për t’i bërë ushtarët ukrainas të mendonin se ishin nën sulm, të largoheshin nga bunkerët dhe të zbulonin pozicionet e tyre.
Disa anëtarë të togës së tij thanë se rusët përdorën dronë për të hedhur granata tymuese në llogoret e tyre. Një ushtar, i cili përdor nofkën ‘Medic’, tha se dukej si një lloj gazi lotsjellës.
“Kjo shkakton një dhimbje shumë të fortë në sy dhe një si zjarr, si një copë qymyr, në fyt dhe ju nuk mund të merrni frymë,” tha ai.
Disa ushtarë vendosën maska gazi për të trajtuar burrat e prekur, por kur dy burra në togë u zvarritën nga bunkeri për të ikur nga gazi, ata u vranë nga granatat e hedhura nga dronët rusë që fluturonin sipër, thanë ushtarët.
Çmimi është i rëndë për të gjitha njësitë përgjatë frontit. Pothuajse të gjithë janë plagosur ose i kanë mbijetuar një arratisjeje muajt e fundit, thanë ushtarët.
“Ne kemi mungesë njerëzish,” tha një komandant i inteligjencës së Brigadës 117, i cili përdor nofkën Banderas.
“Ne kemi armë, por jo mjaftueshëm njerëz.”
Megjithatë, shumë mbeten optimistë. Më larg në lindje në rajonin e Donetskut, Majori Serhii Betz, një komandant batalioni i Brigadës së 72-të të Mekanizuar të Veçantë, u nis para agimit, duke ecur me makinë nëpër rrugët me baltë të ndotura nga akulli për të kontrolluar njësitë e tij të dronëve pranë vijës së frontit. Ai ftoi gazetarët e New York Times së bashku.
Ekipet punojnë nën tokë, në bunkerë të veshur me trungje pemësh dhe të mbuluar me dhe. Në një monitor kompjuteri, komandanti kontrollon një dron nga një brigadë fqinje ku po zhvillohej një betejë.
“Tanket ruse po hyjnë në fshat,” tha një komandant përmes një radio radiofonike.
“A është gjithçka gati?” pyeti Majori ekipin e dronëve.
“Një tank është një objektiv i këndëshëm për t’u shkatërruar; le të ndihmojmë vëllezërit tanë.”
Minjtë vrapojnë nëpër bunker, duke shushuritur në një qese plehrash, ndërsa skuadra e sapovendosur, e sapoardhur nga stërvitja, merrej me tela dhe çelësa për të çuar një dron mbi pozicionet e rusëve për goditjen e tyre të parë.
Ata ishin shumë të ngadaltë dhe dy fluturimet e tyre të para u rrëzuan, të rrëzuar nga bllokimi elektronik rus.
Por Majori ishte i kënaqur.
“Ne jemi duke u zhvilluar,” tha ai.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e NY Times
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
