Philippe Lazzarini-Komisioneri i Përgjithshëm i UNRWA
Agjencia kryesore e OKB-së në Gaza është në trazira pasi Izraeli akuzoi disa nga anëtarët e stafit të saj për përfshirje në sulmet terroriste të Hamasit të 7 tetorit.
Agjencia e Kombeve të Bashkuara për Ndihmë dhe Punë (UNRWA) ka shkarkuar disa punonjës pas akuzave, të cilat nuk janë bërë publike. SHBA dhe disa vende të tjera kanë ndërprerë gjithashtu fondet për organizatën, e cila punëson rreth 13,000 njerëz në Gaza, pasi katastrofat humanitare po qarkullojnë në enklavën e rrethuar palestineze.
Në një deklaratë të lëshuar të dielën, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres tha se nëntë nga 12 anëtarët e stafit të UNRWA në qendër të akuzave ishin shkarkuar. Një tjetër ishte i vdekur dhe identitetet e dy të tjerëve ishin ende duke u “zbardhur”.
“Çdo punonjës i OKB-së i përfshirë në akte terrori do të mbahet përgjegjës, duke përfshirë ndjekjen penale”, tha Guterres, duke shtuar se një hetim i pavarur është në pritje. Megjithatë, ai u bëri thirrje vendeve që të vazhdojnë ndihmën financiare për UNRWA, e cila mbështet dy milionë banorë të Gazës, të cilët varen nga “ndihma kritike për mbijetesën e përditshme”.
Në vazhdën e akuzave, nëntë vende deri më tani kanë ndërprerë fondet për atë që është agjencia kryesore e OKB-së në Gaza.
“Aktet e supozuara të neveritshme të këtyre anëtarëve të stafit duhet të kenë pasoja”, tha Guterres. “Por dhjetëra mijëra burra dhe gra që punojnë për UNRWA, shumë në disa nga situatat më të rrezikshme për punonjësit humanitar, nuk duhet të penalizohen,” shtoi ai. “Nevojat e rënda të popullatave të dëshpëruara të cilave u shërbejnë duhet të plotësohen.”
Çfarë është UNRWA?
UNRWA u krijua nga Kombet e Bashkuara pas luftës arabo-izraelite të vitit 1948 për të ofruar ndihmë humanitare për palestinezët e zhvendosur.
Organizata i karakterizon refugjatët palestinezë si çdo “person, vendbanimi normal i të cilëve ishte Palestina gjatë periudhës 1 qershor 1946 deri më 15 maj 1948, dhe që humbën shtëpinë dhe mjetet e jetesës si rezultat i Luftës së 1948”.
Ata që i përshtaten këtij përkufizimi tani numërojnë 5.9 milionë. Izraeli ka hedhur poshtë mundësinë e lejimit të palestinezëve të zhvendosur të kthehen në shtëpi, duke argumentuar se ky veprim do të ndryshonte karakterin hebre të vendit.
Që nga themelimi i saj, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara – një organ votues i të gjitha shteteve anëtare – ka rinovuar vazhdimisht mandatin e UNRWA-s. Agjencia ka ofruar ndihmë për katër gjenerata të refugjatëve palestinezë, sipas faqes së saj të internetit, duke mbuluar arsimin, kujdesin shëndetësor, infrastrukturën e kampeve, shërbimet sociale dhe ndihmën emergjente, përfshirë në kohë konflikti.
Të paktën 152 punonjës të UNRWA-s janë vrarë në Gaza që nga fillimi i luftës Izrael-Hamas, sipas agjencisë.
Cilat janë akuzat?
As Izraeli dhe as UNRWA nuk e kanë specifikuar natyrën e përfshirjes së pretenduar të punonjësve të UNRWA-së në ngjarjet e 7 tetorit, as nuk specifikuan numrin e punonjësve që dyshohet se janë përfshirë.
Megjithatë, një zyrtar izraelit i tha CNN të premten se Izraeli ndau informacione për 12 punonjës të dyshuar të përfshirë në sulmet e 7 tetorit si me UNRWA ashtu edhe me SHBA.
Komisioneri i Përgjithshëm i UNRWA, Philippe Lazzarini ka thënë se ka marrë “informacion në lidhje me përfshirjen e supozuar të disa punonjësve”. Për të mbrojtur aftësinë e agjencisë për të ofruar ndihmë humanitare në Gaza, ai vendosi “të ndërpresë menjëherë kontratat e këtyre anëtarëve të stafit dhe të nisë një hetim për të gjetur të vërtetën”, sipas një deklarate.
Çdo punonjës i UNRWA-s i cili ishte i përfshirë në akte terrori “do të mbahet përgjegjës, duke përfshirë edhe ndjekjen penale”, shtoi ai.
Përveç përfshirjes së supozuar të personelit më 7 tetor, Forcat e Mbrojtjes të Izraelit të shtunën pretenduan gjithashtu se objektet e UNRWA ishin përdorur për “qëllime terroriste”, në një deklaratë për CNN të shtunën.
“Një rast u përpilua nga Drejtoria e Inteligjencës, duke inkriminuar disa punonjës të UNRWA-s për përfshirjen e tyre të supozuar në masakër, së bashku me provat që tregojnë për përdorimin e objekteve të UNRWA-së për qëllime terroriste”, thuhet në deklaratën e IDF.
E pyetur në lidhje me pretendimin për objektet e UNRWA, agjencia i tha CNN, “Ne nuk kemi më shumë informacion për këtë në këtë fazë. Zyra e Shërbimeve të Mbikëqyrjes së Brendshme (organi mbikëqyrës i brendshëm i OKB-së) do të shqyrtojë të gjitha këto pretendime si pjesë e hetimit që Komisioneri i Përgjithshëm i UNRWA ka kërkuar që ata të ndërmarrin.”
Hamasi në një deklaratë zyrtare të lëshuar të shtunën kritikoi vendimin për t’i dhënë fund kontratave të punonjësve dhe akuzoi Izraelin për përpjekje për të minuar UNRWA dhe organizata të tjera që ofrojnë ndihmë humanitare në Gaza.
Cila është marrëdhënia aktuale midis Izraelit dhe OKB-së?
Marrëdhëniet e Izraelit me OKB-në kanë rënë në nivelin më të ulët historik muajt e fundit. Zyrtarët e lartë të OKB-së kanë qenë shumë kritikë ndaj sjelljes së luftës së Izraelit në Gaza, e cila ka vrarë më shumë se 26,000 palestinezë, sipas autoritetit shëndetësor të drejtuar nga Hamasi në territor. Ndërkohë diplomatët izraelitë janë zemëruar nga thirrjet e OKB-së për armëpushim.
Në dhjetor, diplomatët izraelitë u sulmuan kur Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres thirri një mjet diplomatik të përdorur rrallë për të sjellë konfliktin përpara Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Në një letër drejtuar këshillit prej 15 anëtarësh, Guterres i kërkoi organit të “shtyjë për të shmangur një katastrofë humanitare” dhe të bashkohet në një thirrje për një armëpushim të plotë humanitar.
Ambasadori izraelit në Kombet e Bashkuara Gilad Erdan, i cili ka argumentuar se një armëpushim “çimenton kontrollin e Hamasit mbi Gazën”, kritikoi Guterres për këtë veprim, duke vënë në dukje se luftërat e fundit në Ukrainë, Jemen dhe Siri nuk kishin shkaktuar të njëjtën përgjigje.
Akuzat e UNRWA-s të premten erdhën në të njëjtën ditë kur gjykata e lartë e OKB-së urdhëroi Izraelin të vepronte menjëherë për të parandaluar gjenocidin në Gaza, megjithëse nuk bëri thirrje për një armëpushim.
UNRWA ka qenë prej kohësh një objektiv i kritikave izraelite. Izraeli ka akuzuar agjencinë e OKB-së për nxitje anti-izraelite, të cilën UNRWA e mohon. Në vitin 2017, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu kërkoi të çmontonte organin e OKB-së, duke thënë se ai duhet të bashkohej me agjencinë kryesore të OKB-së për refugjatët.
UNRWA ka mohuar vazhdimisht akuzat se ndihma e saj po i drejtohet Hamasit ose se ajo mëson urrejtje në shkollat e saj dhe ka vënë në pikëpyetje “motivimin e atyre që bëjnë pretendime të tilla”. Agjencia e ka dënuar sulmin e Hamasit më 7 tetor si “të neveritshëm”.
Si ka reaguar bota
Disa vende perëndimore kanë njoftuar pezullimin e financimit për UNRWA pas akuzave. Departamenti Amerikan i Shtetit tha të premten se kishte “ndërprerë përkohësisht fondet shtesë” për agjencinë. Kanadaja, Mbretëria e Bashkuar dhe Gjermania ndoqën shembullin, ndër të tjera.
Irlanda tha të shtunën se “nuk kishte plane për të pezulluar fondet për punën jetike të UNRWA-së në Gaza”, me ministrin e Jashtëm irlandez Micheál Martin duke postuar në Twitter se ai kishte “besim të plotë” në vendimin e Lazzarinit për të “hetuar tërësisht”.
Zvicra, Gjermania dhe Holanda ishin në mesin e një grushti vendesh që ndaluan financimin e tyre nga UNRWA në dritën e akuzave. “Zvicra ka zero tolerancë për çdo mbështetje për terrorizmin dhe çdo nxitje të urrejtjes apo dhunës”, tha ministri i Jashtëm zviceran, duke shtuar se vendi “pret të njëjtën gjë” nga partnerët e saj.
Qeveria e Norvegjisë tha të shtunën se do të vazhdojë mbështetjen financiare për UNRWA-n në pritje të rezultatit të hetimit. “Situata në Gaza është katastrofike dhe UNRWA është organizata më e rëndësishme humanitare atje. Norvegjia vazhdon mbështetjen tonë për popullin palestinez përmes UNRWA. Mbështetja ndërkombëtare për Palestinën është e nevojshme tani më shumë se kurrë”, postoi përfaqësuesi i Norvegjisë pranë Autoritetit Palestinez në një deklaratë në X, i njohur më parë si Twitter.
Mustafa Barghouthi, Sekretari i Përgjithshëm i Iniciativës Kombëtare Palestineze, e përshkroi vendimin për pezullimin e fondeve si “të turpshëm”, duke theksuar se akuzat kishin dalë në të njëjtën ditë me vendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë.
Organizata për Çlirimin e Palestinës (PLO) u ka bërë thirrje vendeve që shkurtojnë fondet që të “tërheqin menjëherë vendimin e tyre”. Sekretari i Përgjithshëm i PLO-së Husseim Al-Sheick tha se pezullimi i financimit “përfshin rreziqe të mëdha politike dhe lehtësime”.
Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Yoav Gallant vlerësoi vendimin e SHBA-së për të ndërprerë fondet të premten dhe ministri i Jashtëm izraelit, Israel Katz, ka bërë thirrje që më shumë vende të ndërpresin fondet e UNRWA-s.
Përgjigja e UNRWA-s
Në një deklaratë të shtunën, shefi i UNRWA, Lazzarini i përshkroi pezullimet e financimit si “tronditëse” dhe u kërkoi atyre të rishqyrtojnë. Vendime të tilla kërcënojnë lehtësimin humanitar të organizatës për miliona njerëz, paralajmëroi ai.
“Do të ishte jashtëzakonisht e papërgjegjshme të sanksionosh një agjenci dhe një komunitet të tërë të cilit i shërben për shkak të akuzave për akte kriminale kundër disa individëve, veçanërisht në një kohë lufte, zhvendosjeje dhe krize politike në rajon”, thuhej në deklaratën e Lazzarini.
“UNRWA ndan listën e të gjithë stafit të saj me vendet pritëse çdo vit, përfshirë Izraelin. Agjencia nuk ka marrë kurrë ndonjë shqetësim për anëtarë të veçantë të stafit.”
Financimi ka qenë prej kohësh një sfidë për UNRWA dhe pezullimi i financimit nga mbështetësit kryesorë – sado i shkurtër – ngre pyetjen se si do të jetë në gjendje të vazhdojë të ndihmojë njerëzit në Gaza mes frikës në rritje të urisë.
SHBA është donatori më i madh i organizatës. Më parë ajo shkurtoi plotësisht mbështetjen nën presidencën e Donald Trump përpara se të rikthehej nën Joe Biden.
VINI RE: Artikulli është marrë nga CNN
