Vetë armët që forcat izraelite kanë përdorur për të zbatuar bllokadën e Gazës po përdoren tani kundër tyre.
Ushtria izraelite dhe zyrtarët e inteligjencës kanë arritur në përfundimin se një numër i konsiderueshëm i armëve të përdorura nga Hamasi në sulmet e 7 tetorit dhe në luftën në Gaza vinin nga një burim i pamundur: vetë ushtria izraelite.
Për vite me radhë, analistët kanë vënë në dukje rrugët e nëndheshme të kontrabandës për të shpjeguar se si Hamasi arriti të armatosej aq rëndë, pavarësisht një bllokade ushtarake izraelite në Rripin e Gazës.
Por inteligjenca e fundit ka treguar shkallën në të cilën Hamasi ka qenë në gjendje të ndërtojë shumë nga raketat dhe armatimet e tij antitank nga mijëra municione që dështuan të shpërthejnë kur Izraeli i futi në Gaza, sipas ekspertëve të armëve dhe zyrtarë të inteligjencës izraelite dhe perëndimore. Hamasi po armatos gjithashtu luftëtarët e tij me armë të vjedhura nga bazat ushtarake izraelite.
Inteligjenca e mbledhur gjatë muajve të luftimeve zbuloi se, ashtu si autoritetet izraelite i vlerësuan gabim qëllimet e Hamasit përpara 7 tetorit, ata gjithashtu nënvlerësuan aftësinë e tij për të marrë armë.
Ajo që është e qartë tani është se vetë armët që forcat izraelite kanë përdorur për të zbatuar një bllokadë të Gazës gjatë 17 viteve të fundit, tani po përdoren kundër tyre. Eksplozivët ushtarakë izraelitë dhe amerikanë i kanë mundësuar Hamasit që ta godasë Izraelin me raketa dhe, për herë të parë, të depërtojë në qytetet izraelite nga Gaza.
“Mjetet e pashpërthyera janë burimi kryesor i eksplozivëve për Hamasin”, tha Michael Cardash, ish-zëvendëskreu i Divizionit të Asgjësimit të Bombave të Policisë Kombëtare të Izraelit dhe një konsulent policie izraelite.
“Ata po përdorin bomba të hapura nga Izraeli, bomba artilerie nga Izraeli, dhe shumë prej tyre po përdoren, natyrisht, dhe po ripërdoren për eksplozivët dhe raketat e tyre.”
Ekspertët e armëve thonë se afërsisht 10 për qind e municioneve zakonisht dështojnë të shpërthejnë, por në rastin e Izraelit, shifra mund të jetë më e lartë. Arsenali i Izraelit përfshin raketa të epokës së Vietnamit, të hequra nga përdorimi prej kohësh nga Shtetet e Bashkuara dhe fuqitë e tjera ushtarake.
Shkalla e dështimit të disa prej këtyre raketave mund të jetë deri në 15 përqind, tha një oficer i inteligjencës izraelite, i cili, si të tjerët të intervistuar për këtë shkrim, foli në kushte anonimiteti për të diskutuar çështjet e inteligjencës.
Nga të dyja rastet, vitet e bombardimeve sporadike dhe bombardimet e fundit të Gazës e kanë mbushur zonën me mijëra ton municione të pashpërthyera që presin të ripërdoren. Një bombë 350 kilogramëshe që nuk shpërthen mund të përdoret e të prodhojë qindra raketa.
Hamasi nuk iu përgjigj mesazheve për koment. Ushtria izraelite tha në një deklaratë se ishte e angazhuar për çmontimin e Hamasit, por nuk iu përgjigj pyetjeve specifike në lidhje me armët e grupit.
Zyrtarët izraelitë e dinin përpara sulmeve të tetorit se Hamasi mund të përdorte disa armë të prodhuara izraelite, por aftësia ka habitur ekspertët e armëve dhe diplomatët.
Autoritetet izraelite gjithashtu e dinin se armaturat e tyre ishin të pambrojtura ndaj vjedhjes. Një raport ushtarak nga fillimi i vitit të kaluar vuri në dukje se mijëra plumba dhe qindra armë dhe granata ishin vjedhur nga baza të mbrojtura keq.
Nga atje, thuhet në raport, disa u nisën për në Bregun Perëndimor dhe të tjerë për në Gaza nëpërmjet Sinait. Por raporti u përqendrua në sigurinë ushtarake. Pasojat u trajtuan pothuajse si një çështje e mëvonshme: “Ne po i ushqejmë armiqtë me armët tona”, lexohej në një rresht të raportit, i cili u pa nga The New York Times.
Pasojat u bënë të dukshme më 7 tetor. Disa orë pasi Hamasi shkeli kufirin, katër ushtarë izraelitë zbuluan trupin e një të armatosuri të Hamasit, i cili u vra jashtë bazës ushtarake Re’im. Shkrimi hebraik ishte i dukshëm në një granatë në brezin e tij, tha një nga ushtarët, i cili e njohu atë si një granatë izraelite antiplumb, një model i kohëve të fundit. Luftëtarët e tjerë të Hamasit pushtuan bazën dhe zyrtarët ushtarakë izraelitë thonë se disa armë u plaçkitën dhe u kthyen në Gaza.
Disa milje larg, anëtarët e një ekipi mjeko-ligjor izraelit mblodhën 1 nga 5000 raketat e lëshuara nga Hamasi atë ditë. Duke ekzaminuar raketën, ata zbuluan se eksplozivët e saj të shkallës ushtarake me shumë gjasa kishin ardhur nga një raketë izraelite e pashpërthyer e qëlluar në Gaza gjatë një lufte të mëparshme, sipas një oficeri të inteligjencës izraelite.
Sulmet e 7 tetorit shfaqën arsenalin copa-copa që Hamasi kishte bashkuar. Ai përfshinte dronë sulmues të prodhuar nga Irani dhe raketahedhës të prodhuar nga Koreja e Veriut, llojet e armëve që Hamasi dihet se i kontrabandon në Gaza përmes tuneleve. Irani mbetet një burim kryesor i parave dhe armëve të Hamasit.
Por armë të tjera, si eksplozivë antitank, predha luftarake RPG, granata termobarike dhe pajisje të improvizuara, u ripërdorën nga armët izraelite, sipas videove dhe mbetjeve të Hamasit të zbuluara nga Izraeli.
Raketat dhe raketat kërkojnë sasi të mëdha të materialit shpërthyes, për të cilin zyrtarët thonë se është artikulli më i vështirë për t’u kontrabanduar në Gaza.
Megjithatë, Hamasi lëshoi aq shumë raketa më 7 tetor, saqë sistemi i mbrojtjes ajrore i “Iron Dome” i Izraelit nuk mundi ta mbante atë. Raketat goditën qytete dhe baza ushtarake, duke u dhënë mbulesë militantëve që sulmuan Izraelin. Një raketë goditi një bazë ushtarake që besohet se strehon një pjesë të programit të raketave bërthamore të Izraelit.
Hamasi dikur mbështetej në materiale të cilët nuk e kishin fuqinë e eksplozivëve të shkallës ushtarake, për të ndërtuar raketa. Por që nga viti 2007, Izraeli ka zbatuar një bllokadë të rreptë, duke kufizuar importin e mallrave, duke përfshirë pajisje elektronike dhe kompjuterike, që mund të përdoren për të prodhuar armë.
Ajo bllokadë dhe një goditje ndaj tuneleve të kontrabandës që çojnë në dhe jashtë Gazës e detyruan Hamasin të bëhet krijues.
Aftësitë e tij prodhuese janë tashmë mjaft të sofistikuara duke arritur të ripërdorin kokat e bombave të pashpërthyera që peshojnë qqindra kilogramë.
“Ata kanë një industri ushtarake në Gaza. Disa prej tyre janë mbi tokë, disa janë nën tokë dhe ata janë në gjendje të prodhojnë shumë nga ato që u nevojiten,” tha Eyal Hulata, i cili shërbeu si këshilltar i sigurisë kombëtare i Izraelit dhe kreu i Këshillit të Sigurisë Kombëtare përpara se të largohej herët nga posti. vitin e kaluar.
Një zyrtar ushtarak perëndimor tha se shumica e eksplozivëve që Hamasi po përdor në luftën e tij me Izraelin duket se janë prodhuar duke përdorur municione të pashpërthyera të lëshuara nga Izraeli. Një shembull, tha zyrtari, ishte një kurth shpërthyes që vrau 10 ushtarë izraelitë në dhjetor.
Krahu ushtarak i Hamasit, Brigadat Qassam, ka shfaqur aftësitë e tij prodhuese për vite me radhë. Pas një lufte në 2014 me Izraelin, ai krijoi ekipe inxhinierike për të mbledhur municione të pashpërthyera si plumba obusi dhe bomba MK-84 të prodhimit amerikan.
Këto ekipe punojnë me njësitë e policisë për asgjësimin e municioneve shpërthyese, duke i lejuar njerëzit të kthehen të sigurt në shtëpitë e tyre. Ata gjithashtu ndihmojnë Hamasin të përgatitet për luftën e ardhshme.
“Strategjia jonë synonte t’i ripërdorim këto pjesë, duke e kthyer këtë krizë në një mundësi,” tha një komandant i Brigadave Qassam për Al Jazeera në 2020.
Krahu mediatik i Qassam-it ka publikuar video vitet e fundit që tregonin saktësisht se çfarë po bënin: sharronin kokat luftarake, nxirrnin materialin shpërthyes, zakonisht pluhur dhe e ripërdornin.
Në vitin 2019, komandot Qassam zbuluan qindra municione në dy anije ushtarake britanike të epokës së Luftës së Parë Botërore që ishin fundosur në brigjet e Gazës një shekull më parë. Zbulimi, mburrej Qassam, e lejoi atë të prodhonte qindra raketa të reja.
Në fillim të luftës aktuale, një video e Qassam tregoi militantët duke montuar raketa Yassin 105 në një fabrikë prodhimi në tunel.
“Mënyra më thelbësore për Hamasin për të marrë armë është përmes prodhimit vendas,” tha Ahmed Fouad Alkhatib, një analist i politikave në Lindjen e Mesme i cili u rrit në Gaza.
“Është thjesht një ndryshim i kimisë dhe ju mund të bëni pothuajse gjithçka që dëshironi.”
Izraeli kufizon importimin masiv të materialeve të ndërtimit që mund të përdoren për të ndërtuar raketa dhe armë të tjera. Por çdo raund i ri luftimesh lë pas lagje rrënojash nga të cilat militantët mund të këpusin tuba, beton dhe materiale të tjera të vlefshme, tha Alkhatib.
Hamasi nuk mund të prodhojë gjithçka. Disa gjëra janë më të lehta për t’u blerë nga tregu i zi dhe për t’u kontrabanduar në Gaza. Sinai, rajoni kryesisht i pabanuar i shkretëtirës midis Izraelit, Egjiptit dhe Rripit të Gazës, mbetet një qendër për kontrabandën e armëve. Sipas vlerësimeve të inteligjencës izraelite, armë nga konfliktet në Libi, Eritre dhe Afganistan janë zbuluar në Sinai.
Sipas dy zyrtarëve të inteligjencës izraelite, të paktën një duzinë tunele të vegjël ende kalonin midis Gazës dhe Egjiptit përpara 7 tetorit. Një zëdhënës i qeverisë egjiptiane tha se ushtria e saj kishte bërë pjesën e saj për të mbyllur tunelet në anën e saj të kufirit.
“Shumë nga armët aktualisht brenda Rripit të Gazës janë rezultat i kontrabandës nga brenda Izraelit,” tha zëdhënësi në një email.
Por vetë rrugët e rrethuara të Gazës po bëhen gjithnjë e më shumë burim armësh.
Izraeli vlerëson se ka kryer të paktën 22,000 sulme në Gaza që nga 7 tetori. Secila shpesh përfshin raunde të shumta, që do të thotë se dhjetëra mijëra municione ka të ngjarë të jenë hedhur ose qëlluar – dhe mijëra nuk kanë mundur të shpërthejnë.
“Artileri, granata dore, municione të tjera, dhjetëra mijëra municione të pashpërthyera do mbeten pas kësaj lufte”, tha Charles Birch, kreu i Shërbimit të Veprimit ndaj Minave të OKB-së në Gaza.
Këto “janë si një dhuratë falas për Hamasin”.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e NY Times
