Një gjykatë e Pekinit i dha të hënën shkrimtarit australian Yang Hengjun një dënim me vdekje me kusht për akuzat për spiunazh, duke kërcënuar një rikthim të tensioneve të kohëve të fundit në lidhjet dypalëshe, që pasojnë disa vite marrëdhëniesh problematike midis Pekinit dhe Kanberrës.
Dënimi, i dhënë pesë vjet pasi Yang u arrestua në Kinë dhe tre vjet pas gjyqit të tij me dyer të mbyllura për akuzat për spiunazh, tronditi familjen dhe mbështetësit e tij.
Ai gjithashtu kërcënon një rindezje të tensioneve të kohëve të fundit të marrëdhënieve midis Australisë dhe Kinës, thonë analistët, të cilat deri në fund të vitit të kaluar kishin të bënin me tregtine, COVID-19 dhe qëndrimin e sigurisë rajonale.
Yang, një bloger pro-demokracisë, është një shtetas australian i lindur në Kinë, i cili punonte në Nju Jork përpara arrestimit të tij në aeroportin e Guangzhou në vitin 2019. Më herët ai ka qenë punonjës i Ministrisë së Sigurisë së Shtetit në vitet 1989-1999. Yang ishte akuzuar se kishte spiunuar për llogari të një vendi, të cilin Kina nuk e ka identifikuar publikisht ndërsa hollësitë e çështjes kundër tij nuk janë bërë publike.
Wang Wenbin, një zëdhënës i ministrisë kineze, u tha gazetarëve në Pekin se Yang ishte shpallur fajtor për spiunazh dhe “ishte dënuar me vdekje me dy vjet provë dhe u urdhërua që të gjitha pronat e tij personale të konfiskoheshin”.
Wang shtoi se “pala australiane” u lejua të ishte pjesëmarrëse në vendimin e dënimit dhe se të gjitha procedurat ishin ndjekur.
Studiuesi me bazë në Sidnei, Feng Chongyi, i cili është një mik i vjetër i Wang dhe që e ka ndjekur nga afër gjyqin, e quajti atë një “rast serioz padrejtësie”, duke shtuar se Yang i kishte mohuar akuzat.
“Ai dënohet nga qeveria kineze për kritikat e tij ndaj abuzimeve të të drejtave të njeriut në Kinë dhe mbrojtjen e tij të vlerave universale si të drejtat e njeriut, demokracia dhe sundimi i ligjit”, tha Feng.
Ai i kërkoi qeverisë australiane të kërkonte lirim mjekësor me kusht për Yang, duke thënë se pesë vjet paraburgim kishin shkaktuar një dëmtim të rëndë në shëndetin e tij.
Australia tha se është “e tmerruar” nga vendimi i gjykatës dhe ka thirrur ambasadorin e Kinës, tha ministrja e Jashtme Australiane Penny Wong.
Wong tha se qeveria australiane e kuptoi se dënimi mund të zëvendësohet me burgim të përjetshëm pas dy vjetësh nëse individi nuk kryen ndonjë krim të rëndë në atë periudhë.
“Ky është një lajm i hidhur për Dr. Yang, familjen e tij dhe të gjithë ata që e kanë mbështetur atë,” tha ajo.
Familja e Yang ishte “e tronditur dhe e shkatërruar nga lajmi “, tha një zëdhënës i familjes në Sidnej.
Dy djemtë e tij, të cilët jetojnë në Australi, i shkruajtën kryeministrit Anthony Albanese në tetor në prag të vizitës së tij në Pekin, duke i kërkuar atij që të kërkonte lirimin e Yang për arsye mjekësore.
Mbështetësit e tij kanë argumentuar se Yang duhet të lirohet me kusht pasi vitin e kaluar iu tha se kishte një kist 10 cm në veshkën e tij që mund të kërkojë kirurgji.
Australia kishte thënë se ishte e shqetësuar nga vonesat e përsëritura në rastin e Yang dhe kishte mbrojtur mirëqenien e tij, duke përfshirë qasjen në trajtim mjekësor, “në nivelet më të larta”.
Një gjykatë në Pekin dëgjoi gjyqin e Yang në fshehtësi në maj 2021 dhe çështja kundër tij nuk është zbuluar kurrë publikisht. Ai ka mohuar se ka punuar si spiun për Australinë ose Shtetet e Bashkuara dhe ka mohuar çdo keqbërje në letrat drejtuar familjes nga burgu.
Bloger i profilit të lartë
Yang u arrestua pasi lidhjet Australi-Kinë u përkeqësuan në vitin 2019. Por shpresat për lirimin e tij u hodhën poshtë pavarësisht nga ngrohja e fundit e marrëdhënieve dhe lirimi i gazetarit australian Cheng Lei pak përpara se Albanese të vizitonte Kinën vitin e kaluar.
Albanese ishte drejtuesi i parë australian që vizitoi Kinën që nga viti 2016, pasi lidhjet u përkeqësuan mbi kompaninë kineze të telekomunikacionit Huawei, akuzat për spiunazh, shtytjen e Australisë për të hetuar origjinën e COVID-19 dhe tensionet në Detin e Kinës Jugore.
James Laurenceson, drejtor i Institutit të Marrëdhënieve Australi-Kinë në Universitetin e Teknologjisë në Sidnej, tha se Pekini kishte thënë se donte të lëvizte përtej stabilizimit të lidhjeve me Australinë, por se dënimi do e bënte shkrirjen më të vështirë.
“Ky vendim e bën jashtëzakonisht të vështirë për qeverinë Albanese që të ecë përpara në drejtim të menaxhimit të politikës së brendshme. Gjuha e fortë e përdorur tashmë nga ministri i Jashtëm e bën të qartë zhgënjimin e tyre,” tha ai.
Yang shkroi për politikën kineze dhe amerikane si një bloger i profilit të lartë. Ai jetonte në Nju Jork në vitin 2019 si një studiues vizitor në Universitetin e Kolumbias, ndërkohë që punonte edhe si agjent blerjesh në internet për konsumatorët kinezë që kërkonin mallra amerikane.
Ai u arrestua teksa vizitonte Kinën në janar 2019, i shoqëruar nga gruaja e tij.
Yang ishte arrestuar në Kinë për një periudhë të shkurtër një herë më parë, në vitin 2011, me dyshimin për lidhje me aktivistët e demokracisë në internet. Ai u lirua pas disa ditësh pas ndërhyrjeve të qeverisë australiane.
Në atë kohë, ai i shkroi Feng-ut për t’i thënë se kishte punuar për Ministrinë e Sigurisë Shtetërore të Kinës për një dekadë duke filluar nga viti 1989, duke përfshirë zyrat në Hong Kong dhe Uashington, përpara se të largohej dhe të transferohej në Australi, shkruan Reuters.
Yang emigroi në Australi në vitin 1999 dhe u bë një shtetas australian në 2002, duke kryer studime doktorature në Universitetin e Teknologjisë të Sidneit në 2006, ku Feng ishte mbikëqyrësi i tij.
Yang i kaloi katër vitet e ardhshme duke shkruar romane spiunazhi, të botuara në Tajvan, rreth një agjenti të dyfishtë, me mbiemrin gjithashtu Yang.
Elaine Pearson, e cila drejton Human Rights Watch në Azi, tha se dënimi ishte “i ashpër” dhe i bëri thirrje qeverisë australiane të punojë “me qeveritë e tjera që gjithashtu kanë shtetasit e tyre të arrestuar në mënyrë arbitrare”, duke përfshirë Kanadanë, Japoninë dhe Shtetet e Bashkuara.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Reuters
