Vendosni fjalën kyçe....

Kush ishte profesori arbëresh që u nda nga jeta në Itali


Ka ndërruar jetë në 11 shkurt 2024 një nga personalitetet më të shquara të kulturës arbëreshe, prof. Giuseppe (Zef) Chiaramonte. 

Ai dha një kontribut të madh në ruajtjen e pasurisë kulturore, historike, gjuhësore dhe kishtare të arbëreshëve. U  lind më 29 korrik 1946 në Santa Cristina Gela, Sicili. 

Ka qenë mësues i shkollës së mesme e më pas, drejtor biblioteke në Palermo. 

Prof Chiaramonte ka qënë një studiues i kulturës së Evropës Lindore, dhe sidomos i Ballkanit. Gjithashtu ai ka ndejkur  kurse në universitetet e Selanikut dhe të Prishtinës.

Për disa vite ai mbajti kurse falas të Shkrimi dhe kultura arbëro-shqiptare në shkollat ​​publike dhe në bibliotekën që drejtonte.

Përveç të tjerash ai studoi edhe filozofi e teologji në universitetet papnore të Romës, pastaj, historinë e Evropës Lindore, filologjinë bizantine, arkeologjinë kristiane, artin bizantin

Në idealin arbëror e shpirtëror, vend të veçantë në jetën e Zefit pati Kisha Arbëreshe e ritit bizantin, e cila ruajti e kultivoi përherë identitetin, gjuhën dhe traditat e arbëreshëve në Itali e jo vetëm.

Në vitin 1999 ai mirëpriti pro-refugjatët kosovarë në ish-bazën amerikane në Comiso, duke vepruar si përkthyes për Ministren e Brendshme, Rosa Russo Jervolino, dhe më vonë, për Presidentin Ibrahim Rugova. 

Ka bërë studime pa fund e ka shkruar disa libra, gjithnjë me synimin për të mbrojtur e përhapur kulturën arbëreshe. Përmendim “Noi veniamo dall’Albania (Ne vijmë nga Shqipëria)”, tekst dygjuhësh për fëmijë; “La Terra di Costantino (Toka e Kostandinit)”, ku, nga burime dokumentare, reflekton mbi praninë e bizantinëve, të arabëve, normanëve e shqiptarëve në Santa Cristina Gela; më 2015, pa dritën e botimit vëllimi me poezi “Vulë uji”, edhe ai dygjuhësh. 

U njoh nga Fakulteti i Letërsisë së Universitetit të Palermos si kultivues i albanologjisë, por ai fliste disa gjuhë, si latinishten, greqishten e vjetër, natyrisht, italishten dhe arbërishten, si edhe shqipen standarde e dialektet e shqipes, frëngjishten, greqishten e re dhe serbishten.

Të gjitha gjuhë, që i shërbyen në studimet e tij për ta vënë në pah e për ta ruajtur arbërishten e shqipen, për të cilat u thoshte gjithnjë bashkëatdhetarëve me të njëjtën origjinë ta mësonin e ta kultivonin, pa e harruar dheun mëmë. Prof. Zef Chiaramonte mbetet një studiues erudit, me përmasa ndërkombëtare.