Pak ditë më parë, ish-presidenti amerikan Trump tha se fitorja e tij në primaret e deritanishme dhe mundësia shumë e afërt e nominimit republikan për Shtëpinë e Bardhë ka tronditur tregjet e aksioneve në Kinë.
“Tregu i aksioneve të Kinës pothuajse falimentoi kur u njoftua se fitova zgjedhjet paraprake në Iowa në mënyrë rekord,” tha Trump për Fox News më 11 shkurt.
“Dhe më pas kur fitova në New Hampshire, tregu i aksioneve ra si i çmendur”
Në të vërtetë, shkatërrimi spektakolar i aksioneve të Kinës ka nisur që nga viti 2021, shumë pasi Joe Biden u zhvendos në Shtëpinë e Bardhë. Por ka një turmë investitorësh që merr parasysh mundësitë në rritje që Azia së shpejti mund të përballet me një presidencë Trump 2.0: tregtarët e monedhave.
Kërcënimet e Trump për të vendosur tarifa që tejkalojnë 60% për mallrat kineze e rritën koston e mbrojtjes së juanit në nivelet më të larta që nga viti 2017.
Në Kinë, “pyetjet më të shpeshta midis investitorëve vendas përfshijnë implikimet për Kinën nëse Donald Trump bëhet presidenti i ardhshëm i SHBA”, thotë ekonomistja e Goldman Sachs, Maggie Ëei, pas një sërë takimesh të fundit me fondet e përbashkëta kontinentale, fondet e kapitalit privat dhe menaxherët e aseteve.
Edhe sot, shumë përpara se Trump të ketë një mundësi për të tronditur përsëri tregtinë globale, “perspektiva për flukset tregtare në vazhdim ka të ngjarë të jetë e moderuar”, thotë Rubeela Farooqi, ekonomiste në High Frequency Economics. Zhvendosja është falë “pritshmërive për kërkesë dhe rritje më të ngadaltë në vazhdim, si brenda dhe jashtë vendit”.
Spektri i një lufte të madhe tregtare është gjëja e fundit që i duhet ekonomisë globale ndërsa shpaloset viti 2024. Çdo erë e kundërt e shtuar nga Perëndimi do ndërlikonte problemet e brendshme që i kanë ulur ndjeshëm stoqet kineze, përkatësisht një krizë e thelluar e pronave, shitje të dobëta me pakicë, aktivitet të rrëmbyeshëm të prodhimit dhe forca deflacioniste.
Kërcënimi i taksave dukshëm më të larta mbi mallrat e prodhuara nga Kina të destinuara për në SHBA mund të godasë besimin e biznesit dhe të familjeve. Drejtuesit mund të jenë edhe më pak të prirur për të shtuar vende të reja pune në një kohë kur papunësia e të rinjve është në nivele rekord.
Shqetësimet e luftës tregtare gjithashtu mund ta bëjnë “China Inc” më pak të gatshme për të fryrë çeqet e pagesave. Kjo mund të rrezikojë shpresat e Presidentit Xi Jinping për të rikalibruar motorët ekonomikë drejt një modeli rritjeje të udhëhequr nga kërkesa e konsumatorit.
Ai gjithashtu mund të çojë në një rritje të madhe të luhatshmërisë së kursit të këmbimit dhe të ushtrojë presion në rënie mbi juanin. Kjo është pikërisht ajo që Xi dhe Kryeministri Li Qiang nuk duan në vitin 2024. Së pari, mund të rrisë rreziqet e mospagimit të zhvilluesve të pronave me borxhe në parajsa fiskale. Nga ana tjetër, mund të frenojë suksesin e deritanishëm të Xi-t në uljen e nivelit të sistemit financiar.
Pastaj janë zgjedhjet e ardhshme në SHBA. E vetmja gjë për të cilën bien dakord demokratët e Presidentit Joe Biden dhe republikanët besnikë të Donald Trumpit është të qenit të ashpër ndaj Kinës. Dhe një juan më i dobët që rrënohet përpara garës së 5 nëntorit mund të provokojë Uashingtonin në mënyra të paparashikueshme.
Ndërkohë, kërcënimi i thjeshtë i një lufte më të madhe tregtare mund t’i frikësojë investitorët që aktualisht mblidhen në aksionet amerikane. Nëse Trump do shtonte një tarifë tjetër prej 60% mbi ato që vendosi gjatë presidencës së tij 2017-2021, konsumatorët amerikanë do mbanin peshën kryesore përmes mallrave më të kushtueshme.
Lufta fillestare tregtare e Trump as nuk katalizoi një bum prodhimi të SHBA-së dhe as nuk e ngushtoi deficitin tregtar të SHBA-së me Kinën. Ndërkohë, qeverisë amerikane iu desh të hidhte miliarda dollarë ndihmë federale për fermerët amerikanë, pasi Kina hoqi dorë nga blerjet e mallrave bujqësore amerikane në shenjë hakmarrjeje.
Një rritje e madhe e tarifave amerikane do ishte domosdoshmërisht inflacioniste, duke ndërlikuar shpresat e Rezervës Federale të SHBA për të ulur normat e interesit. Zgjatja e periudhës së yield-eve të larta të obligacioneve të SHBA-së do minonte Amerikën e korporatave, duke zvogëluar gjithashtu shpenzimet e disponueshme të familjeve.
Ndikimi inflacionist i një presidence Trump 2.0 mund të shkundë trajektoren ekonomike të kombeve kudo, jo më pak në Azinë e orientuar nga eksporti. Një analizë nga Bloomberg Economics llogarit se një taksë prej 60% mbi të gjitha importet kineze do tkurrte në mënyrë efektive një marrëdhënie jetike tregtare prej 575 miliardë dollarësh në një përrua të vogël.
E gjithë kjo e lë Partinë Komuniste të Xi-t të paqartë e të pavendosur nëse Kina do shkonte më mirë në katër vitet e tjera të Biden-it apo në një mandat të dytë të Trump-it.
Në sipërfaqe, të paktën, Biden po përpiqet të rivendosë lidhjet me partinë e Xi-së, një strumbullar i shfaqur plotësisht nëntorin e kaluar kur Xi vizitoi San Francisko për Samitin e Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor (APEC), një grupim i dedikuar për promovimin e tregtisë.
Megjithatë, Biden deri më tani ka kundërshtuar të heqë tarifat e kohës së Trump që zemëruan aq shumë ekipin ekonomik të Xi-së. Administrata Biden gjithashtu ka synuar objektivat e buta të Kinës me saktësi kirurgjikale, duke përfshirë kufizimin e qasjes së saj në teknologjinë më të fundit si gjysmëpërçuesit e nivelit të lartë dhe gamën e pajisjeve të prodhimit të çipave.
Dy vitet e fundit gjithashtu panë që SHBA-ja hartoi një program shqyrtimi për të frenuar investimet në përpjekjet e Kinës për të rritur lojën e saj në llogaritjen kuantike dhe inteligjencën artificiale. Megjithëse Biden e ka ulur tonin retorik në një shkallë, politikat e tij ndoshta kanë shkaktuar dëme më të mëdha se ato të Trump.
Kjo përfshin investimin e qindra miliarda dollarëve në kapacitetin e teknologjisë vendase që administrata Trump anashakaloi. Shtetet e Bashkuara që fuqizohen ekonomikisht në shtëpi e shqetësojnë Xi-në më shumë se politikat e stilit të viteve 1980 rreth të cilave Kina në përgjithësi mund të lundrojë lehtësisht. Këtu, mendoni për përpjekjen e dështuar të Trump për të vrarë prodhuesin gjigant kinez të pajisjeve të telekomit Huaëei.
Shikuar nga ky prizëm, ekziston një argument se Kina mund të preferojë rikthimin e Trump-it. Siç vë në dukje Zhu Junëei i Institutit Grandvieë, ka një arsye pse hulumtimi i grupit të ekspertëve të Pekinit sugjeron se 60% e kinezëve preferojnë Trump-in për shkak të mënyrës sesi presidenca e tij e padisiplinuar mund të dëmtojë më tej pozitën globale të Amerikës.
Sido që të jetë, partia e Xi-së po përgatitet për një cikël zgjedhor në SHBA që me siguri do shohë demokratë dhe republikanë duke u përpjekur të bashkohen me njëri-tjetrin në kurriz të Kinës.
Rritja e masave të sigurisë së të dhënave është e sigurt që do shfaqet ndërsa viti shpaloset. Pritja e akullt që Shou Zi Cheë, kreu i TikTok në pronësi të ByteDance, mori në Capitol Hill kohët e fundit dramatizoi garën për të frenuar shërbimet dhe transaksionet nëpër industri.
Tregu i automjeteve elektrike të Kinës (EV) mund të përballet me sulmin e sigurisë së të dhënave nga administrata Biden ose Trump.
Në një fjalim në fund të janarit, Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i Biden, Jake Sullivan tha se ka “dinamika strukturore konkurruese” në marrëdhëniet SHBA-Kinë. Por, pohoi ai, ky konkurs “nuk duhet të çojë në konflikt, konfrontim apo një Luftë të re të Ftohtë”.
Tashmë duket tepër vonë për këtë. Por me afrimin e 5 nëntorit, tregtarët e monedhës po bëhen gjithnjë e më të zemëruar, siç shihet në luhatshmërinë e lartë të fundit. Hendeku midis paqëndrueshmërisë nëntëmujore të nënkuptuar në juanin në parajsat fiskale dhe masave të paqëndrueshmërisë gjashtëmujore është më i larti në gati shtatë vjet.
Ndërsa afrohet kjo garë elektorale, strategët në Deutsche Bank presin që dollari amerikan do qëndrojë kryesisht brenda kufijve të vitit 2023, edhe nëse Rezerva Federale e SHBA fillon të ulë normat e interesit, siç presin shumë investitorë.
“Tregu ka të ngjarë të fillojë t’i shtojë një prim të sigurtë të dollarit gjatë gjithë vitit me rritjen e rreziqeve zgjedhore,” argumenton Deutsche Bank në një shënim.
Ekziston gjithashtu një argument se dollari mund të jetë i ‘dënuar’ nëse Trump merr një tjetër nismë për të emëruar një Sekretar të Thesarit. Në vitin 1971, shefi i Thesarit i presidentit të atëhershëm të SHBA-së, Richard Nixon tha në mënyrë të famshme se “dollari është monedha jonë, por është problemi juaj”. Kjo duket edhe më e vërtetë tani se në vitin 1971 dhe ndjenja mund të mbivlerësohet gjatë një presidence Trump 2.0, nëse mandati i tij i parë ka shërbyer si udhëzues.
Ndërsa kandidoi për president në maj 2016, Trump madje la të kuptohet për mospagim të borxhit të SHBA-së. Trump i tha CNBC “Unë e dua borxhin. Më pëlqen të luaj me të.”
Kur u pyet se çfarë mund të bënte nëse deficiti buxhetor do rritej shumë shpejt, ai tha: “Unë do merrja hua, duke e ditur se nëse ekonomia do binte, ju mund të bëni një marrëveshje. Dhe nëse ekonomia do ishte e mirë, do ishte gjë e mirë. Prandaj nuk mund të humbni asnjëherë.”
Në prill 2020, Washington Post detajoi se si zyrtarët e Trump, duke kërkuar të ndëshkojnë Kinën, menduan për anulimin e borxhit të mbajtur nga Pekini. Megjithatë, zyrtarët e Thesarit ia dolën që ta largonin Trump-in nga një marifet që me gjasë do ta kishte bërë krizën e “Lehman Brothers” të vitit 2008 të dukej si një shaka.
Rreziku nuk është një shqetësim jo i papërfillshëm për Japoninë, Kinën dhe bankat e tjera qendrore të rëndësishme aziatike që kanë më shumë se 3 trilion dollarë letra me vlerë të Thesarit të SHBA.
SHBA-ja hyri në vitin 2024 me borxhin e saj kombëtar që arrin në 34 trilion dollarë dhe Moody’s Investors Service paralajmëroi se ai mund të largojë vlerësimin e vetëm të mbetur të Amerikës.
Kjo erdhi tre muaj pasi Fitch Ratings uli SHBA-në në AA+ ndërsa republikanët dhe demokratët luftuan për financimin e qeverisë, 12 vjet pas një uljeje të vlerësimit të Standard & Poor’s mes grindjeve partiake mbi tavanin e borxhit.
Kohët e fundit, Moody’s paralajmëroi se “rreziku më i madh afatshkurtër për pozicionin e dollarit buron nga rreziku i gabimeve të politikave që dëmtojnë besimin nga vetë autoritetet amerikane, si për shembull një mospagim i borxhit të SHBA-së. Dobësimi i institucioneve dhe një shtyllë politike ndaj proteksionizmit kërcënojnë rolin global të dollarit.”
Moody’s shton se “edhe pse ne presim që politikanët përfundimisht të bien dakord të rrisin ose pezullojnë kufirin e borxhit dhe të shmangin një mospagim të borxhit të qeverisë, polarizimi më i madh në mjedisin politik të brendshëm gjatë dekadës së fundit ka dobësuar si parashikueshmërinë ashtu edhe efektivitetin e politikëbërjes së SHBA. Sanksionet që pengojnë më tej rrjedhën e lirë të dollarit në tregtinë dhe financat globale mund të nxisin diversifikim më të madh.”
Ekipi Biden ka ngritur shqetësimet e veta për përdorimin e dollarit “si armë” ndërsa Uashingtoni përballet me Rusinë pas sulmit të saj ndaj Ukrainës. Këto akuza dolën pasi administrata Biden, si pjesë e sanksioneve, vendosi të ngrijë qindra miliarda dollarë të rezervave valutore të Moskës.
Megjithatë, të paktën një gjë është e qartë: tregjet e Azisë do e gjejnë veten në rrugë të keqe, ndërsa Trump dhe Biden përpiqen të provojnë në gjurmët e fushatës se kush është më i ashpër ndaj Kinës. Por, ndërsa kandidatët rivalë shmangen e përleshen, në peshore është shumë më tepër sesa presidenca e SHBA-së.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Asia Times
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
