*Nga David Kirichenko
Ndërsa tanket ruse nisën sulmin dhe bombat filluan të binin në Ukrainë në shkurt 2022, Evropa dëshmoi konfliktin më të madh në tokën evropiane që nga Lufta e Dytë Botërore. Por pushtimi i Rusisë nuk ka qenë i kufizuar në operacionet tradicionale fizike. Ai ka shënuar gjithashtu fillimin e luftës së parë kibernetike gjithëpërfshirëse.
Është e rëndësishme që Perëndimi të studiojë shpejt mësimet e nxjerra deri tani nga kjo luftë kibernetike midis Rusisë dhe Ukrainës. Për më tepër, është thelbësore të ndihmohen ukrainasit të zgjerojnë aftësitë e tyre në frontin kibernetik, ashtu siç nevojitet ndihma ushtarake në fushën e betejës fizike.
Duke zbatuar këto mësime, Perëndimi mund të forcojë mbrojtjen e tij kibernetike dhe të përgatisë më mirë aleatët për luftërat e ardhshme kibernetike.
Ndërsa bota u dixhitalizua dhe Kremlini rrit ambiciet, Rusia filloi të përdorë sulmet kibernetike si një mjet të ri për të arritur qëllimet e saj politike. Duke filluar nga Estonia në 2007 për të ndëshkuar vendin për atë që e konsideronte sjellje anti-ruse, Rusia më pas zhvilloi sulme kibernetike kundër Gjeorgjisë për të shoqëruar sulmin e saj me trupa ndaj vendit.
Ajo përdori Ukrainën si një terren prove për armët kibernetike përpara se të fillonte përfundimisht luftën e parë kibernetike kundër vendit.
Ndërsa Ukraina i mbijetoi shumë prej sulmeve më shkatërruese në infrastrukturën jetike, lufta kibernetike midis Izraelit dhe Iranit ka treguar gjithashtu ekstremet që mund të marrin këto sulme, siç është sulmi kibernetik ndaj termocentralit bërthamor të Iranit.
Ndërsa një koalicion i suksesshëm i qeverive perëndimore dhe kompanive të teknologjisë ka luajtur një rol jetik në mbajtjen elastike të mbrojtjes kibernetike të Ukrainës, e vërteta është, ashtu siç është në fushën e betejës: pa mbështetje, Ukraina është e kufizuar në aftësinë e saj për të përballuar dhe mposhtur sulmet e Rusisë.
Në fillim të pushtimit, Rusia u përpoq të rrëzonte sistemet jetike të komunikimit për ushtrinë ukrainase me një sulm ndaj satelitëve Viasat, duke shënuar sulmin e saj më të rëndë të luftës deri tani ndaj ofruesit të telekomit të Ukrainës, Kyivstar.
Intensiteti i sulmeve kibernetike ruse është rritur ndërsa lufta zvarritet dhe Ukraina duhet të jetë e armatosur më mirë për të degraduar aftësitë kibernetike sulmuese të Rusisë. Shkatërrimi i aftësisë së armikut për të zhvilluar luftë është një parim kyç në luftë, qoftë konvencionale apo kibernetike.
Mbështetja e aftësive kibernetike është e rëndësishme sepse kjo është lufta e parë me sulme të integruara kibernetike dhe fizike në fushën e betejës. Ka shumë mësime për të mësuar për luftërat e ardhshme. Ndërsa Rusia nuk i ka integruar mirë dy llojet e sulmeve, Ukrainës duhet t’i jepen më shumë mundësi për të ekzekutuar siç duhet me mbështetjen perëndimore.
Nëse Perëndimi nuk arrin të mbështesë siç duhet Ukrainën në këtë luftë kibernetike, ai gjithashtu do të minojë aftësinë e tij për të luftuar në fushat e ardhshme të betejës. Ai do të minojë investimin e Perëndimit në armatimet konvencionale nëse operacionet fizike nuk mbështeten nga aftësitë kibernetike.
Ajo që ndodh në frontin kibernetik nuk lidhet thjesht me Ukrainën dhe Rusinë, por ka një ndikim të drejtpërdrejtë në Perëndim, sepse Rusia tashmë ka zhvilluar një luftë hibride prej vitesh.
Ndërsa fusha kibernetike mbetet një zonë gri, Rusia do vijojë të shtojë sulmet e saj ndaj Perëndimit, veçanërisht teksa bota bëhet gjithnjë e më e varur nga ana dixhitale. Kështu, përforcimi i aftësive kibernetike të Ukrainës jo vetëm që adreson kërcënimet e menjëhershme, por gjithashtu frenon në mënyrë strategjike aftësitë e Rusisë.
Është në interesin e Perëndimit që të ndihmojë për t’i dhënë Ukrainës armët kibernetike që nevojiten për të arritur interesat e sigurisë së Perëndimit. Kjo përfshin ndarjen me Ukrainën, përpara zbulimit publik, të informacionit mbi dobësitë e “ditës zero”, të njohura për firmat e teknologjisë perëndimore dhe agjencitë e inteligjencës.
Një cenueshmëri e ditës zero është një defekt i sigurisë së softuerit që mund të shfrytëzohet nga sulmuesit përpara se zhvilluesi të ketë pasur një mundësi për të krijuar dhe lëshuar një rregullim ose përmirësim, duke i lënë përdoruesit të prekshëm dhe të pambrojtur.
Një ndarje e tillë e inteligjencës do t’i mundësonte Ukrainës të synonte në mënyrë strategjike kapacitetet ekonomike dhe infrastrukturore të Rusisë, duke minuar përpjekjet e saj për luftë. Qeveritë në Perëndim duhet të vlerësojnë me kujdes rreziqet dhe, aty ku është e përshtatshme, të mendojnë për furnizimin e inteligjencës në Ukrainë.
Për më tepër, ndërsa kompanitë e teknologjisë perëndimore tërhiqen gjithnjë e më shumë nga Rusia, mundësia për veprim do zgjerohet. Rusia do detyrohet të mbështetet më shumë në burimet e saj të brendshme të teknologjisë, duke pakësuar kështu potencialin për dëmtimin kolateral ndaj Perëndimit nga shfrytëzimi i dobësive në sistemet ruse.
Duke i dhënë Ukrainës dobësitë e duhura për t’u shfrytëzuar, do t’i ofrojë gjithashtu Perëndimit mundësi për të studiuar atë që është më efektive në luftën kibernetike dhe për të përmirësuar mbrojtjen kibernetike të vetë Perëndimit.
Së fundi, ndihma për mbrojtjen kibernetike të Ukrainës do ndihmojë në fillimin e përcaktimit të vijave të kuqe kibernetike të NATO-s, të cilat aktualisht nuk ekzistojnë pasi Rusia vijon të shtyjë kufijtë dhe të sulmojë infrastrukturën kritike.
Nëse Ukraina mund të zhvillojë efektivisht fushata kibernetike në shkallë më të gjerë kundër Rusisë me mbështetjen e Perëndimit, kjo do të shërbejë për të penguar shtetet e tjera si Kina, Irani dhe Koreja e Veriut nga nisja e sulmeve shkatërruese kibernetike në të ardhmen.
*David Kirichenko është një inxhinier sigurie ukrainas-amerikan dhe gazetar i pavarur. Që nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia në vitin 2022, ai ka marrë një rol aktivist civil.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Asia Times
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
