Tank i rinovuar në Çeki që do dërgohet në Ukrainë
Qindra çekë dhe një pjesë e vogël ukrainasish po punojnë me orar të plotë në lindje të Republikës Çeke për të shndërruar një koleksion ndërtesash që datojnë nga Lufta e Dytë Botërore në një qendër për furnizimin me armë dhe municione të Ukrainës.
Nisma është pjesë e përpjekjeve të Evropës për të siguruar Kievin me armë për të zmbrapsur forcat ruse pas bllokimit të ndihmës ushtarake të SHBA-së, e cila ka qenë shtylla kurrizore e mbështetjes ndërkombëtare.
Duke vizituar objektin e ‘Sternberk’ në pronësi të prodhuesit privat çek të armëve ‘Excalibur Army’, Gjenerali Onno Eichelsheim, kreu i ushtrisë holandeze, përshkroi urgjencën e gjendjes, ndërsa humbjet e Kievit rriten në Ukrainën lindore dhe jugore.
“Duhet ta përshpejtojmë. Duhet të dorëzojmë më shumë armë e municione dhe duhet ta bëjmë më shpejt,” i tha ai Reuters-it gjatë udhëtimit të fundit për të inspektuar topat obusë vetëlëvizës dhe një tank të rinovuar rus që do dërgohej në betejë.
Nevoja më urgjente për Ukrainën dy vjet pas pushtimit në shkallë të plotë të Rusisë është municioni i artilerisë, i cili po mbaron pasi palët përdorin zjarrin e rëndë të topave për të mbajtur pozicione kryesisht statike dhe të ngulitura përgjatë vijës së frontit 1000 km të gjatë.
Bashkimi Evropian, i cili me aleatët e tjerë perëndimorë dëshiron të frenojë përparimet ruse dhe të zmbrapsë një kundërshtar gjithnjë e më të sigurt, mori një nismë në mars 2023 për të dorëzuar 1 milion predha artilerie në Ukrainë brenda 12 muajve.
Një vit më vonë, ai kishte dorëzuar pak më shumë se gjysmën e këtij numri, thanë zyrtarët, për shkak të kapacitetit të pamjaftueshëm të prodhimit dhe mungesës së porosive afatgjata.
“Shtëpia e spastrimit”
Qeveria çeke ka luajtur një rol qendror në përpjekjen për të mbledhur fonde mes partnerëve dhe në arritjen e marrëveshjeve me industrinë çeke të mbrojtjes.
Holanda gjithashtu ka qenë “mjaft e zënë për disa muaj në disa vende” duke u përpjekur të plotësojë mungesën në predha artilerie, tha Koloneli Simon Wouda, shefi i Task Forcës së Holandës për Ukrainën.
“Grupi i parë duhet të jetë gati brenda katër muajve dhe kjo është një llogaritje shumë konservatore. Pjesa e dytë sigurisht që mund të dorëzohet në gjysmën e dytë të këtij viti,” tha Wouda, duke dhënë hollësi mbi afatin kohor të furnizimeve për herë të parë.
Ai tha se po bëhen përpjekje për të siguruar kontrata shtesë me ‘Excalibur’, që është pjesë e Grupit Çekosllovak (CSG) të mbajtur privatisht – për të blerë fishekë 155 mm, të cilat përshtaten me armët e artilerisë që holandezët po ofrojnë.
Grupi Çekosllovak vepron si prodhues municionesh – duke prodhuar sisteme dhe automjete të mbrojtjes ajrore, tanke, artileri dhe predha nga e gjithë bota dhe duke i rinovuar ato për Ukrainën.
Vendet e Evropës Perëndimore dhe aleatët e tjerë paguajnë për pjesën më të madhe të materialit. Ukraina gjithashtu blen pajisje ushtarake dhe municione direkt nga partnerët.
Holanda ka punuar me Republikën Çeke për të gjetur sa më shumë fishekë artilerie 155 mm për Ukrainën.
Wouda dëshiron të garantojë një furnizim të qëndrueshëm të municioneve si pjesë e një marrëveshje sigurie të sqaruar hollësisht nga kryeministri holandez Mark Rutte dhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy. Holanda dhe vendet e tjera do financojnë rreth 800,000 predha artilerie që do merren përmes Republikës Çeke.
Rriten çmimet e municionit
Anëtarët e koalicionit që financojnë blerjet afatshkurtra përfshijnë Britaninë, Kanadanë, Danimarkën, Republikën Çeke dhe Shtetet e Bashkuara, ndër të tjera, tha Wouda për Reuters.
“Kemi gjetur mundësi kolektive në gjithë botën për të gjetur municion në vende të tjera, jashtë Evropës,” tha ai, duke kundërshtuar të identifikojë ato vende.
Në dy vitet që nga pushtimi i plotë i Rusisë, pjesa më e madhe e municioneve të Ukrainës nga jashtë janë marrë në stoqet e SHBA-së.
Prodhuesit perëndimorë kanë rritur prodhimin për të përmbushur rritjen e papritur të kërkesës dhe Komisioni Evropian, ekzekutivi i BE-së, pret që prodhimi vjetor në mbarë BE-në të arrijë në 1.4 milionë deri në fund të 2024. Ishte rreth 500,000 një vit më parë.
Për çdo predhë që lëshon Ukraina përgjatë vijës së frontit, Rusia lëshon pesë ose gjashtë të tilla, thonë zyrtarët dhe analistët e mbrojtjes. Ky çekuilibër kufizon aftësinë e Ukrainës për të shtypur sulmet ruse dhe për të siguruar mbulim për lëvizjet e trupave të saj.
Rusia ka rritur prodhimin e armëve dhe mund të mbajë një shkallë shumë më të lartë zjarri sesa Ukraina, por ekspertët perëndimorë thonë se Moska gjithashtu përballet me disa kufizime dhe i është drejtuar Koresë së Veriut për të forcuar furnizimet e saj me municione.
Ministri i Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba u tha ministrave të jashtëm të BE javën e kaluar se Ukrainës i duheshin 2.5 milionë predha artilerie këtë vit, sipas Financial Times – duke sugjeruar një kërkesë ditore prej 7,000 – por BE-ja kishte dërguar vetëm 400,000.
Furnizimi me municione në Ukrainë janë ndërprerë nga politika, me Kongresin e SHBA-së që ka bllokuar një paketë ndihme ushtarake prej 60 miliardë dollarësh dhe fuqitë evropiane të ndara rreth përdorimit të fondeve të BE-së për blerjen e municioneve jashtë bllokut.
Ka rreth 2 milionë fishekë të kalibrit të madh të disponueshëm në tregun global, tha një zyrtar i lartë çek.
Kërkesa nga lufta në Ukrainë ka rritur çmimet në 2800-3200 dollarë për predhë nga 700-1200 dollarë më parë, thanë dy burime të njohura me tregun.
Sfidat
Furnizimi me municione në Kiev duhet të rritet nëse mund të ketë një mundësi për të kthyer valën e luftës, shkruajnë analistët Franz-Stefan Gady dhe Michael Kofman në një punim kërkimor të shkurtit për Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike.
“Për vendet mbështetëse, sfida është rritja e konsiderueshme e prodhimit të municioneve të artilerisë dhe interceptorëve të mbrojtjes ajrore,” tha ai.
“Kievit i duhen rreth 75,000–90,000 predha artilerie në muaj për të mbështetur luftën në mënyrë mbrojtëse, dhe më shumë se dyfishi i kësaj – 200,000–250,000 – për një ofensivë të madhe”.
Ndërkohë brenda BE-së po diskutohet ku mund të blihet municioni. Holanda ka ndarë 250 milionë europër blerjet e municioneve për Kievin, duke përfshirë rezervat jo-evropiane përmes industrisë çeke të mbrojtjes dhe u kërkoi aleatëve të kontribuojnë në zbatimin e planit me qeverinë çeke.
Zyrtari i lartë çek tha se vendet donatore mund të zgjedhin nga një listë ofertash të llojeve të ndryshme të produkteve dhe origjinës, me disa kompani çeke që veprojnë si një “shtëpi kleringu”.
Me municionet evropiane të shitura për dy vjet, zyrtari pyeti pse do kishte ndonjë ngurrim për të shkuar përtej tregjeve lokale.
Franca dhe Gjermania po konsiderojnë t’i bashkohen nismës. Presidenti francez Emmanuel Macron e mbështeti planin gjatë një vizite në Pragë të martën dhe hapi derën për përdorimin e fondeve evropiane për të, por nuk tha se çfarë do jepte Parisi për të.
Franca ka ftuar gjithashtu ministrat e Jashtëm dhe të Mbrojtjes nga aleatët kryesorë të Ukrainës dhe Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s për të marrë pjesë në videotelefonën të enjten që synon të tregojë një “front të bashkuar” dhe të dalë me propozime konkrete për të rritur mbështetjen për Kievin.
Në ftesë thuhej se takimi do shqyrtonte mënyrat e përshpejtimit të shpërndarjes së furnizimit dhe prodhimit të municioneve artilerie.
Oficerët e policisë ukrainase kanë ngritur një pikë kontrolli në rajonin e Kharkiv të Ukrainës pranë kufirit rus në dhjetor
Jo vetëm municion
Nevojat e Ukrainës shtrihen përtej municioneve artilerie. Ajo dëshiron të forcojë mbrojtjen e saj ajrore dhe ka nevojë për më shumë pajisje përgjatë vijës së frontit për t’u përballur me burimet superiore të Rusisë. Koreja e Jugut dhe Turqia janë ndër vendet që furnizojnë Ukrainën deri tani.
Më vonë këtë vit, avionët luftarakë F-16 të SHBA-së pritet të dorëzohen në Ukrainë nga Danimarka dhe Holanda. Holandezët janë gjithashtu pjesë e një grupi që ofron dronë të përparuar të aftë për të sulmuar më thellë në territorin e kontrolluar nga Rusia.
Holanda ka marrë tashmë 100 armë kundërajrore dhe 45 tanke të rinovuar T-72 për Ukrainën nga ‘Excalibur’, midis 105 të financuara nga SHBA-ja dhe Danimarka.
Ajo ka porositur nëntë sisteme moderne topash obus. Një tjetër furnizues çek, kompania e teknologjisë së radarëve ERA, po shpërndan katër sisteme vëzhgimi me rreze të gjatë, të dhuruara gjithashtu nga holandezët.
Pavel Dosko, drejtor i zhvillimit të biznesit në Sistemet e Mbrojtjes së Tokës së CSG, tha se qindra punëtorë ishin shtuar për të rritur prodhimin në uzinën e Sternberk.
“Së bashku me partnerët holandezë dhe partnerët e tjerë që kemi në NATO, ne jemi në gjendje të furnizojmë Ukrainën tani me mjaft materiale për të cilat ata kanë nevojë dëshpërimisht në mbrojtjen e tyre,” tha ai në një intervistë.
Duke qëndruar pranë një kantieri ndërtimi ku kohët e fundit sapo ishte ngritur një magazinë, ai tha: “Ne po bëjmë gjithçka që mundemi për të furnizuar sa më shumë armë e municione, sa më mirë dhe sa më shpejt të jetë e mundur.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Reuters
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
