Presidenti turk Erdogan u zotua të hënën të korrigjojë çdo gabim që çoi në humbjen e partisë së tij në zgjedhjet lokale të Turqisë, ku opozita arriti të shrytëzojë problemet ekonomike të vendit dhe largoi votuesit islamikë, duke hedhur pasiguri mbi planet e tij të reformës.
Votimi i së dielës shënoi humbjen më të rëndë të Erdoganit dhe Partisë së tij AK (AKP) në më shumë se 20 vjet në pushtet, duke rigjallëruar partinë opozitare dhe duke forcuar pozitën e kryebashkiakut të Stambollit Ekrem Imamoglu si rivali kryesor i presidentit.
Duke ripërpiluar një hartë politike të dominuar prej kohësh nga AKP, Partia Popullore Republikane (CHP) fitoi votën popullore për herë të parë në dekada dhe përfshiu shumicën e qyteteve kryesore, duke depërtuar shumë në Turqinë qendrore konservatore.
Analistët thanë se votuesit e humbën durimin si me krizën e kostos së jetesës të nxitur nga inflacioni afërsisht 70% dhe me stilin politik përçarës të Erdoganit.
Rezultati i prishi shpresat e tij për miratimin e një Kushtetute të re, që mundësisht mund të zgjasë sundimin e tij përtej vitit 2028 kur të përfundojë mandati, thanë ata. Megjithëse AKP dhe aleatët e saj kanë shumicën në parlament, Erdogan do kishte nevojë për mbështetje më të gjerë ose një referendum të suksesshëm për një Kushtetutë të re.
Erdogan mbajti një fjalim të zymtë në orët e para të së hënës.
“Ky nuk është fundi për ne, por një pikë kthese,” tha ai.
“Nëse kemi bërë gabime, do i rregullojmë,” u tha ai turmave të mbledhura në selinë e AKP-së në Ankara, pa treguar se çfarë ndryshimesh mund të bëjë brenda partisë së tij ose në politikë.
Si përgjigje, stoqet turke u rritën dhe lira – që ka rënë më shumë se 80% të vlerës së saj në pesë vjet – preku një tjetër rekord të ulët kundrejt dollarit.
Erdogan bëri një kthesë të papritur në politikën ekonomike pas triumfit të tij në zgjedhjet kombëtare vitin e kaluar, duke çuar në rritje agresive të normave të interesit për të frenuar pritshmëritë për inflacionin që u rritën nën qëndrimin e tij të politikës joortodokse shumëvjeçare.
Erdogan ka kërkuar durim me rritjen më të ngadaltë ekonomike dhe kostot e larta të huamarrjes, duke premtuar pushim më vonë këtë vit ndërsa ministri i Financave Mehmet Simsek tha të hënën se programi i shtrëngimit të rripit do vazhdojë.
Kandidatët e AKP-së u mposhtën në qytetet e Stambollit dhe Ankarasë, madje edhe në bastionet thellësisht pro-Erdogan si Bursa, Afyonkarahisar dhe Adiyaman.
“Unë mendoj se ka të bëjë kryesisht me ekonominë dhe në veçanti me historinë e inflacionit. Mendoj se votuesit vendosën të ndëshkojnë Erdoganin për këto arsye,” tha Ëolfango Piçoli, bashkëpresident i “Teneo”.
Ai tha se AKP humbi kontrollin e rajoneve industriale ku shumë punëtorë janë me page të ulët.
AKP në përgjithësi “vuajti për shkak të arrogancës së tepërt”, tha Piçoli, duke treguar suksesin e Partisë Islamike të Mirëqenies së Re, që doli si partia e tretë më e madhe në një surprizë të madhe, me 6.2% mbështetje.
Mirëqenia e Re përfitoi duke mbajtur një qëndrim edhe më të ashpër se Erdogani kundër Izraelit lidhur me konfliktin e Gazës, i cili ndihmoi në largimin e votuesve të devotshëm nga AKP-ja me rrënjë islamike, thanë analistët.
