Të hënën, Forcat Ajrore izraelite goditën një ndërtesë pranë ambasadës iraniane në kryeqytetin sirian, Damask. Si rezultat i sulmit, ndërtesa e konsullatës u shkatërrua dhe komandantët e lartë të njësisë së Gardës Revolucionare Islamike të Iranit (IRGC), gjeneralët Mohammad Reza Zahedi dhe Mohammad Hadi Haji Rahimi u vranë.
Presidenti Ebrahim Raisi ka paralajmëruar tashmë se “ky krim i padrejtë nuk do mbetet pa përgjigje”.
“Sionistët duhet ta dinë se kurrë nuk do t’i arrijnë qëllimet e tyre të këqija me veprime të tilla çnjerëzore dhe dita-ditës po forcohet fronti i rezistencës dhe neveria e urrejtja e kombeve të lira kundër natyrës së tyre të paligjshme dhe ky krim burracak gjithashtu nuk do mbetet pa përgjigje.”, tha ai.
Cila do jetë përgjigja ende nuk dihet. Megjithatë, në vitet e fundit, Teherani ka arritur të bëhet një superfuqi e plotë në rajon, me mbështetje në shumë vende të Lindjes së Mesme.
Hija e Iranit
Përshkallëzimi i luftës në Gaza, që filloi me sulmin ndaj Izraelit të udhëhequr nga Hamasi tetorin e kaluar (“Operacioni Al-Aksa Flood”) dhe operacioni ushtarak pasues i Forcave të Mbrojtjes të Izraelit (IDF) që mori mbi 33 mijë jetë njerëzore deri tani, rriti më shumë spekulimet rreth dobësisë dhe dritëshkurtësisë së udhëheqjes izraelite dhe stërvitjes se jashtëzakonshme ushtarake të kundërshtarëve të Izraelit. Dhe nuk po flasim vetëm për Hamasin, por për Iranin.
Irani u akuzua menjëherë si i përfshirë në sulmin e Hamasit. WSJ raportoi se Irani kishte stërvitur palestinezët dhe i udhëzoi ata se si të kalonin kufirin izraelit.
Për më tepër, u tha se Teherani kishte ndezur dritën jeshile për sulmin. Bashkërendimi i hollësishëm i operacionit thuhet se u bë gjatë një takimi midis anëtarëve të lartë të Hamasit, Hezbollahut dhe dy grupeve të tjera militante të mbështetur nga Irani në Bejrut pak para 7 tetorit. Në takim morën pjesë edhe oficerët e IRGC-së.
Më vonë, IRGC deklaroi se sulmi i Hamasit ishte planifikuar si hakmarrje për vrasjen e vitit 2020 të kreut të Forcave Quds (pjesë e IRGC), gjeneral Qassem Soleimani. Megjithatë, zërat për përfshirjen e drejtpërdrejtë të Iranit në operacionin anti-izraelit nuk janë verifikuar.
Më 3 nëntor 2023, Sekretari i Përgjithshëm i lëvizjes libaneze Hezbollah, Sayyed Hasan Nasrallah, deklaroi publikisht se Irani nuk ishte përfshirë në operacionin “Al-Aksa Flood”.
“Vendimi pas këtij operacioni ishte 100% palestinez dhe zbatimi i tij ishte 100% palestinez. Ai u nis për të tërhequr vëmendjen e gjithë botës për këtë problem. Planifikuesit e saj e fshehën atë nga të gjithë, madje edhe nga lëvizjet e Boshtit të Rezistencës”, tha ai.
“Fshehtësia absolute është ajo që siguroi suksesin e shkëlqyer të operacionit përmes elementit të befasisë së habitshme. Republika Islamike e Iranit mbështet publikisht lëvizjet e rezistencës, por nuk ushtron asnjë kujdestari mbi to ose mbi udhëheqësit e tyre.”
Nga njëra anë, kjo deklaratë e bërë nga udhëheqësi i forcës kryesore përfaqësuese të Iranit në rajon shënoi linjat që Irani nuk ishte gati të kalonte. Nga ana tjetër, Nasrallah i kujtoi botës se Irani ishte në gjendje të përballej me Izraelin dhe aleatët e tij pa nisur një Luftë të Tretë Botërore.
Në fakt, Boshti i Rezistencës – një aleancë joformale rajonale midis disa kombeve të Lindjes së Mesme dhe organizatave politike që kundërshtojnë Perëndimin dhe Izraelin dhe janë të bashkuara nga ideologjia shiite – u krijua pikërisht për këtë qëllim.
Në një farë mënyre, Irani ka krijuar koalicionin më të suksesshëm në botë, që u tregua i aftë jo vetëm për të rivendosur rendin në rajon dhe për të luftuar terrorizmin, por edhe për të sfiduar forcat globale.
“Partia e Zotit” kryeson rezistencën
Pas shpërthimit në portin e Bejrutit, kur në Liban mbretëronte kaosi, bisedova me një nga miqtë e mi nga Hezbollahu. Në atë kohë, ai më siguroi se ishte kryesisht për shkak të përpjekjeve të Hezbollahut që vendi nuk rrëshqiti në humnerë. Dhe financimi iranian kishte të bënte shumë me të. Në fund të fundit, Hezbollahu përbëhet nga njerëz të zakonshëm libanezë që mbështesin ekonominë e vendit të tyre.
Megjithatë, nuk do të ishte e drejtë të thuhet se Hezbollahu është krejtësisht i varur nga Irani dhe i nënshtruar prej tij, pasi Irani ka një marrëdhënie të veçantë me vendet që janë pjesë e Boshtit të Rezistencës. Megjithatë, për të fituar një kuptim më të thellë, le të fillojmë nga fillimi.
Njerëz me flamuj të Hezbollahut në tubimin e Partisë Politike të Hezbollahut në Baalbek në Luginën Bekaa, Liban
Rrënjët e Hezbollahut shkojnë në fillim të viteve 1960, kur në Liban u ngrit një lëvizje klerikale që donte të ringjallte parimet kryesore të Islamit. Ideja u propozua nga disa teologë myslimanë që sapo ishin kthyer nga Najaf, Irak, ku kishin studiuar në seminaret shiite. Dy nga këta njerëz janë veçanërisht të rëndësishëm.
I pari është Imam Musa al-Sadr, i cili u shkollua në Kum të Iranit. Ai filloi udhëtimin e tij politik në qytetin libanez të Tirit, por veprimtaritë e tij shpejt u përhapën në gjithë vendin. Al-Sadr ishte shumë popullor, ai shpesh fliste në ngjarje të ndryshme të mëdha kulturore dhe arsimore dhe e rrethonte veten me intelektualë të shquar me prejardhje të ndryshme.
Në vitin 1967, ai krijoi Këshillin e Lartë Islamik Shia (SISC), një institucion fetar zyrtar që mbështeti komunitetin shiit. Shumë politikanë, madje edhe ata që kishin të njëjtin besim si Sadrit, nuk e miratuan këtë.
Megjithatë, al-Sadr vijoi veprimtaritë e tij politike. Ai themeloi Lëvizjen e të Shtypurve dhe një grup ushtarak për të luftuar kundër Izraelit, të quajtur Regjimentet e Rezistencës Libaneze (Lëvizja Amal).
Në të gjitha predikimet e tij, Imami bëri thirrje për luftë me Izraelin. Përfundimisht, Al-Sadr u rrëmbye në Libi, ku erdhi me ftesë të Presidentit Muammar Gaddafi më 31 gusht 1978. Fati i tij mbetet i panjohur.
Puna e Imamit ecën para
Hezbollahu i sotëm lidhet me emrin e një teologu tjetër mysliman, Ayatollah Muhamed Husayn Fadlallah. Ky dijetar i shquar shiit ndërtoi një qendër kulturore që përfshinte një xhami dhe një shkollë fetare në Bejrutin lindor. Pasi u zhvendos në periferitë jugore të qytetit, ai drejtoi lutjet në xhaminë Imam al-Rida dhe u përfshi në politikë, duke u mbështetur në përvojën e Revolucionit Islamik të vitit 1979 në Iran.
Fadlallah themeloi Shoqatën e Organizatave Bamirëse, e cila bashkoi shumë institucione arsimore, fetare dhe sociale. Kjo organizatë luajti një rol të rëndësishëm në zhvillimin e mëtejshëm të Hezbollahut, dhe vetë Fadlallah është quajtur udhëheqës i saj, megjithëse ai pretendonte se kjo nuk ishte e vërtetë.
Dalëngadalë organizata u rrit, ajo vendosi një vertikale të pushtetit dhe fitoi atribute simbolike. Pushtimi izraelit i Libanit në vitin 1982 kontribuoi shumë në zhvillimin e Hezbollahut.
Në Liban, kishte një nevojë të menjëhershme për të krijuar një organizatë të vetme islamike që do bashkonte të gjitha grupet shiite. Islami do bëhej themeli intelektual, fetar, ideologjik dhe praktik i partisë politike të propozuar. Qëllimi kryesor i partisë ishte t’i rezistonte pushtimit dhe keu i saj do ishte një “sejed” – dmth. një pasardhës i profetit Muhamed.
Nëntë përfaqësues të grupeve kryesore islamike mbajtën një takim dhe nxorën një dokument të njohur si Manifesti i të Nëntëve. Ky manifestim iu dërgua Ajatollah Khomeinit në Iran, i cili e miratoi atë.
Manifesti u miratua më pas nga shumica e grupeve fetare në Liban. Udhëheqësit e tyre shkrinë partneritetet ekzistuese në favor të një strukture të re të vetme, që u bë e njohur si Hezbollah. Një nga udhëheqësit e shquar të lëvizjes, Sheikh Naim Qassem, në librin e tij “Hezbollah: Historia nga Brenda”, shkroi se shiitët libanezë kërkuan mbështetjen e Teheranit që në fillim.
Anëtarëve të Gardës së Revolucionit Islamik iu dha një urdhër për të mbështetur aleatët në luftën e tyre kundër Izraelit, kryesisht përmes stërvitjes ushtarake dhe sigurimit të infrastrukturës së nevojshme. Një delegacion i zyrtarëve të lartë ushtarakë iranianë erdhi në Siri dhe Damasku ra dakord të vendoste IRGC-në në Liban.
Kampet e stërvitjes u ngritën në rajonin Bekaa të Libanit dhe u zhvillua një sistem që përfshinte stërvitjen ushtarake, fetare dhe morale të luftëtarëve. Të rinjtë u dyndën në kampet e stërvitjes. Është marrë parasysh edhe përvoja e rezistencës palestineze. E gjithë kjo dha rezultate në luftën me Izraelin dhe më vonë lejoi që Hezbollahu të bëhej një forcë zyrtare politike që përfaqësonte interesat e një pjese të madhe të popullsisë.
Sot, Hezbollahu vijonë të shtojë e forcojë forcat e tij ushtarake, pavarësisht presionit të jashtëm dhe të brendshëm (forca të caktuara në Liban flasin në favor të çarmatimit të lëvizjes). Arsenali ushtarak i Hezbollahut përfshin dhjetëra lloje të raketave dhe dronëve. Grupi ka gjithashtu raketa balistike me rreze veprimi nga 500 km deri në 700 km. Sipas sekretarit të saj të përgjithshëm, Hezbollahu ka rreth 100,000 luftëtarë.
Irani mbështet Hezbollahun me qindra miliona dollarë çdo vit. Sot, grupi merr pjesë aktive në luftën palestinez. Sipas një raporti të fundit, organizata kreu 1,194 operacione ushtarake në kufirin izraelit, duke çuar në humbje të mëdha në anën izraelite – rreth 2,000 njerëz u vranë dhe u plagosën dhe qindra pjesë të pajisjeve ushtarake u shkatërruan.
Ndikimi i Iranit në Irak
Në fillim të shtatorit, shkova në një pelegrinazh në Irak për marshin vjetor të Arbainit, që mblodhi dhjetëra miliona muslimanë nga e gjithë bota. Ne ecëm 82 km nga qyteti i Naxhafit (të cilin myslimanët shiitë e konsiderojnë të shenjtë) deri në qytetin e Qerbelasë, dhe gjatë gjithë këtij udhëtimi, nuk mund të mos pyesja veten se sa mirë ishte organizuar gjithçka.
Njerëzve iu ofrua ushqim, shërbime mjekësore, transport dhe, më e rëndësishmja, siguria e tyre. Kjo u bë e mundur kryesisht falë ndihmës së Iranit, i cili tradicionalisht ndihmon në organizimin e kësaj ngjarje të rëndësishme për myslimanët shiitë.
Megjithatë, vetëm disa dekada më parë (nga 1980-1988), Iraku dhe Irani ishin në mes të një lufte të përgjakshme. Në tetë vjet, kjo luftë mori jetën e qindra mijëra njerëzve nga të dyja palët. Problemin e shtoi edhe fakti që të dyja vendet konsiderohen qendra të islamit shiit.
Qendrat kryesore të edukimit fetar janë të vendosura si në Irak ashtu edhe në Iran – përkatësisht në qytetet Najaf dhe Qom. Autoriteti kryesor shpirtëror në Irak është udhëheqësi suprem i tij, ndërsa në Irak është Ajatollah Ali al-Sistani. Si rezultat, shiitët në Irak u ndanë në bazë të faktit nëse ata ishin të orientuar drejt Iranit apo Irakut.
Forcat politike më të fuqishme të vendit janë të lidhura me Teheranin dhe, si rezultat, Iraku është bërë një nga qendrat e rëndësishme të Boshtit të Rezistencës. Këtë e ka treguar qartë konflikti aktual në Palestinë. Për shembull, në nëntor të vitit të kaluar, u raportua se bazat ushtarake amerikane në Irak dhe Siri ishin sulmuar 58 herë që nga fillimi i operacionit të Hamasit më 7 tetor.
Niveli i lartë i bashkërendimit midis grupeve që kryejnë sulmet dhe Teheranit është mjaft i dukshëm. Në fund të janarit 2024, media raportoi se sulmi në bazën amerikane u krye disa orë pasi Irani u zotua të hakmerrej për sulmin ndaj forcave të IRGC në Damask. Sipas disa raporteve, militantët ishin anëtarë të milicisë shiite të Irakut, Harakat al-Nujaba. Megjithatë, shumë grupe të ngjashme veprojnë në Irak.
Forcat e Mobilizimit Popullor (Al-Hashd Al-Shaabi)
Forcat e Mobilizimit Popullor janë grupi paraushtarak më i madh dhe më i fuqishëm në Irak. Disa raporte thonë se ajo u bë forca e tretë më e madhe ushtarake në vend vitin e kaluar. Raportet zyrtare tregojnë se, nga viti 2001 deri në 2003, Forcat e Mobilizimit Popullor u dyfishuan në numër – nga 116,000 luftëtarë në 238,000.
Në krahasim, numri i ushtarëve në ushtrinë e rregullt u rrit me 25,000 (në 450,000) gjatë të njëjtës periudhë, ndërsa numri i policëve në vend u rrit me 22,250 (në 700,000). Rritja shpjegohet me financimin aktiv të këtij grupi të mbështetur nga Teherani.
Luftëtarët shiitë irakianë dhe anëtarët e Al-Hashd al-Shaabi qëndrojnë pranë flamurit të njësisë së tyre në fshatin Albu Ajil, në lindje të qytetit verior të Tikrit
Nevoja për një organizatë të tillë lindi pasi qyteti i Mosulit u pushtua nga terroristët e Shtetit Islamik (IS) në qershor 2014. Në atë kohë, 1500 terroristë detyruan mijëra ushtarë të largoheshin nga qyteti. Para kësaj, terroristët e IS kishin pushtuar qytetet e Hit, Falluxha dhe pjesën më të madhe të provincës Anbar.
U bë e qartë se ushtria irakiane nuk ishte në gjendje të përballej me IS. Në atë kohë, qeveria e Irakut vendosi të integrojë milicinë në shërbimet e sigurisë së vendit dhe Ajatollah Ali al-Sistani i Irakut lëshoi një ‘fetva’ mbi “xhihadin e drejtë” kundër IS më 13 qershor 2014.
Ai i bëri thirrje popullit të Irakut të marrin armët dhe të mbrojnë “vendin e tyre, popullin e tyre dhe faltoret e tyre” dhe t’i bashkohen shërbimit të sigurisë. Fetvaja forcoi autoritetin dhe legjitimitetin e Forcave të Mobilizimit Popullor. Në dritën e kërcënimit të paraqitur nga IS, konkurrenca ndër-shiite u qetësua dhe ndikimi i Iranit në Irak u rrit.
Në qershor 2014, qyteti i Tikritit u pushtua nga terroristët e IS dhe 1700 ushtarakë u ekzekutuan brutalisht (kjo njihet si masakra e Camp Speicher). Pamjet tronditëse u përhapën shpejt në mediat sociale dhe Forcat e Mobilizimit Popullor fituan mbështetje publike e cila u rrit edhe më shumë pasi luftëtarët arritën të largonin IS-in nga Tikrit. Në prill 2015, qyteti u çlirua.
Luftëtarët nga Forcat e Mobilizimit Popullor u ndihmuan nga Forcat Quds të IRGC-së, të udhëhequra nga gjenerali iranian Qassem Soleimani. Edhe sot e kësaj dite, Forcat e Mobilizimit Popullor vazhdojnë të mbajnë lidhje të ngushta ushtarake, inteligjente dhe financiare me Teheranin.
Ajo u bë një organizatë ligjore në fund të vitit 2016, kur parlamenti i Irakut miratoi statusin e saj. Ministria e Brendshme listoi më shumë se 67 brigada të ndryshme, të cilat i përkisnin organizatës ombrellë.
Është e rëndësishme të theksohet se jo të gjitha brigadat janë forca përfaqësuese iraniane. Megjithatë, Organizata Badr dhe Kataib Hezbollah konsiderohen si grupet më autoritative pro-iraniane.
Deri në vitin 2019, Forcat e Mobilizimit Popullor përfshinin luftëtarët që ishin të orientuar drejt Iranit dhe ata që njihnin autoritetin e Ayatollah al-Sistani.
Organizata Bedr
Ky grup u krijua shumë kohë më parë. Gjatë Luftës Iran-Irak, ai ndihmoi Iranin të luftonte kundër Sadam Huseinit. Hadi al-Amiri, kreu i organizatës dhe komandanti me përvojë në terren, ishte një nga njerëzit e paktë të cilit militantët e IS-it i kishin frikë me të vërtetë në vitin 2014. Al-Amiri deklaroi publikisht mbështetjen e tij për Iranin.
Në 30 vjet, ai kishte bërë një rrugë të gjatë – nga një luftëtar gueril që mori pjesë në luftën Iran-Irak në anën e Teheranit, te një komandant ushtarak në krye të një prej brigadave më të mira shiite të Irakut. Ai shërbeu gjithashtu si ministër i Transportit irakian. Al-Amiri ishte shndërruar nga një tradhtar kombëtar në një hero irakian, i cili konsiderohej një figurë kyçe në luftën kundër IS.
Në vitin 2019, SHBA akuzoi al-Amirin për sulmin ndaj ambasadës amerikane. Sulmi ishte një përgjigje ndaj sulmeve ajrore të SHBA-së në bazat e milicisë Kataib Hezbollah, e cila është aleate me Iranin.
Kataib Hezbollah
Dega irakiane e Hezbollahut, e formuar në vitin 2003, ka deri në 30,000 luftëtarë. Ashtu si Organizata Badr, Hezbollahu i Irakut mbështet publikisht Iranin dhe është i orientuar drejt Republikës Islamike dhe udhëheqësit të saj suprem si shpirtërisht ashtu edhe politikisht. Grupi mori pjesë aktive në rezistencën ndaj forcave amerikane gjatë Luftës në Irak.
Ai gjithashtu luftoi kundër terroristëve në anën e presidentit sirian Bashar Assad. Sipas disa raporteve, luftëtarët e Kataib Hezbollah stërviten nga instruktorë nga Forcat Quds, të cilat janë pjesë e IRGC-së iraniane.
SHBA beson se sulmi i fundit në të cilin u vranë tre ushtarë amerikanë në kufirin Jordani-Siri u krye nga Kataib Hezbollah. Këtë e deklaroi publikisht Pentagoni. Ndërkohë, militantët kanë marrë përgjegjësinë për më shumë se 150 sulme ndaj trupave amerikane që nga fillimi i luftës në Gaza në vitin 2023.
Grupi dikur drejtohej nga Jamal Jafar Ibrahimi, i njohur më mirë si Abu Mahdi al-Muhandis, i cili vinte nga Basrah, Irak. Megjithatë, ai vdiq më 3 janar 2020 si rezultat i një sulmi ajror të SHBA pranë aeroportit të Bagdadit.
Në atë kohë u vra edhe Gjenerali legjendar iranian, kreu i Forcave Quds, Qassem Soleimani. Al-Muhandis ishte zëvendës këshilltar i Irakut për sigurinë kombëtare, anëtar i parlamentit irakian dhe nënkryetar i Forcave të Mobilizimit Popullor.
Përveç grupeve të lartpërmendura, të cilat veprojnë nën kujdesin e Forcave të Mobilizimit Popullor, mund të vëmë re gjithashtu grupet militante me bazë në Irak “Brigadat Imam Ali”, “Harakat Hezbollah al-Nujaba” dhe “Saraya al-Khorasani”.”
Ndikimi i Iranit në Siri
Nuk do ishte ekzagjerim të thuhet se, gjatë luftës kundër terroristëve që filloi në vitin 2011, Irani, së bashku me Rusinë, luajtën një rol të rëndësishëm në shpëtimin e Sirisë. Që nga fillimi i luftës, Irani dërgoi luftëtarë vullnetarë, pajisje ushtarake, ilaçe, karburant dhe municione në Siri.
Teherani hapi një linjë kredie dhe ndau fonde të mëdha për të mbështetur qeverinë në Damask. Kjo e ndihmoi Asadin të qëndronte deri në vitin 2015, kur Forcat Ajrore të Rusisë i erdhën në ndihmë Sirisë dhe ndryshuan rrënjësisht gjendjen në front.
Gjatë viteve të luftës, Irani formoi shumë grupe paraushtarake në Siri që ndihmuan ushtrinë siriane. Megjithatë, milicitë shiite në vend ruajtën pavarësinë e tyre dhe kurrë nuk ishin në varësi të drejtpërdrejtë të komandës zyrtare të ushtrisë së saj.
Liwa Abu al-Fadhal al-Abbas (LAFA)
Brigada Al-Abbas është e lidhur ngushtë me Gardën Republikane Siriane dhe mban emrin e Abbas ibn Aliut – djalit të Imamit Ali. Brigada u formua në vitin 2012 me një qëllim specifik – të garantojë sigurinë e xhamisë Sayyida Zeinab në Damask dhe vendeve të tjera të shenjta në Siri, të nderuara nga shiitët.
Burime të besueshme pohojnë se brigada është e ndarë në grupe më të vogla, të emërtuara sipas 12 imamëve shiitë dhe përbëhet kryesisht nga shiitë irakianë, libanezë dhe sirianë. Fillimisht ishin rreth 500 luftëtarë, por në vitin 2013 numri i vullnetarëve u rrit në 10 mijë. Të gjithë luftëtarët përfunduan një kurs stërvitor 45-ditor në Iran, gjatë të cilit ata u stërvitën për të përdorur armë të tilla si granatahedhës, automatikë Kallashnikov dhe snajper.
Brigada Fatemiyun
Ky grup u formua zyrtarisht në vitin 2014. Ai përfshin kryesisht shiitë nga Afganistani, të njohur si Hazaras (të cilët përbëjnë rreth 10% të popullsisë së përgjithshme të vendit). Luftëtarët janë rekrutuar nga mesi i miliona refugjatëve afganë që jetojnë në Iran. Në Afganistan, brigada njihet si “Hezbollah në Afganistan”.
Në këtë mënyrë, Teherani rekrutoi afganë për të mbrojtur interesat e Sirisë dhe qeverisë siriane, që gjatë historisë ka qenë besnike ndaj Republikës Islamike. Sipas informacioneve të caktuara, Brigada Fatemiyoun përbëhet kryesisht nga Ushtria e Muhamedit – një grup militant shiit i formuar gjatë luftës sovjeto-afgane. Këta militantë kishin luftuar edhe kundër talebanëve. Brigada është e ndarë në njësi më të vogla. Për shembull, grupi përfshin Brigadën Abuzar, që përbëhet tërësisht nga militantë afganë.
Sipas Institutit Amerikan të Paqes (USIP), militantët Fatimiyoun janë përgjithësisht nga 17 deri në 35 vjeç. Shiizmi nuk është motivimi i vetëm për t’u bashkuar me brigadën – shumë luftëtarë përballen me probleme ekonomike dhe janë të cenueshëm për shkak të statusit të tyre emigrant. Raporti thotë se militantët shpesh rekrutohen nga i njëjti fshat ose vend pune – kjo i inkurajon ata të ruajnë njëri-tjetrin dhe të veprojnë në mënyrë më efektive në front.
Brigada Fatimiyoun nën komandën e oficerëve të IRGC-së mori pjesë në ofensivën e Asadit. Ajo luftoi në qytetet siriane të Homs, Aleppo, Deir ez-Zor dhe Idlib. Brigadat zotërojnë tanke moderne ruse T-90.
Sipas burimeve të ndryshme, ata kanë nga 10,000 deri në 20,000 luftëtarë. Megjithatë, ky informacion daton në vitin 2017, pasi Irani zvogëloi numrin e luftëtarëve pas fitores ndaj IS. Luftëtarët më të rinj dhe më të vjetër, si dhe ata që shkelën disiplinën, ishin të parët që u çmobilizuan.
Sot, brigada nuk është më aktive, por ekspertët besojnë se, nëse është e nevojshme, Irani mund të thërrasë deri në 40,000 luftëtarë të stërvitur në çdo kohë. Të paktën 10,000 prej tyre kanë përvojë luftarake.
Brigada Zainebiyoun
Ky grup përfshin kryesisht shiitët pakistanezë (nga rajonet Kurram dhe Balochistan). Emri i njësisë i referohet faltores kryesore shiite në Damask, e cila u sulmua barbarisht nga militantët e IS në vitin 2013.
Pas këtij incidenti, rajoni filloi në mënyrë aktive mobilizimin e militantëve shiitë. Brigada pakistaneze numëronte nga 2000 deri në 5000 luftëtarë. Ajo është parë shpesh pranë Damaskut, si dhe afër Aleppos dhe Idlibit, dhe ka marrë pjesë në ofensivën e Ushtrisë Siriane. IRGC ishte gjithashtu përgjegjëse për stërvitjen dhe financimin e Brigadës Zainebiyoun.
Në mënyrë paradoksale, ekspertët besojnë se brigada është një nga grupet e armatosura shiite më pak të njohura dhe pak të studiuara që operuan në Siri nën komandën iraniane.
Një nga shiitët e fundit pakistanezë që vdiq në Siri ishte Zaki Mohammad Abbas. Ai u varros në qytetin Kum të Iranit, të cilin shiitët e konsiderojnë të shenjtë. Dihet pak për Abbas – emri i tij mund të jetë një pseudonim, dhe vendi dhe viti i lindjes, profesioni, si dhe vendndodhja dhe rrethanat e vdekjes së tij në Siri mbeten të panjohura.
Në një intervistë me Panjereh më 23 qershor 2016, komandanti kryesor i Zainebiyoun, Seyyed Abbas Mousavi, deklaroi se arsyeja kryesore për mobilizimin e grupit ishte kërcënimi ndaj vendeve të pelegrinazhit shiit në Siri. Ai tha se shiitët pakistanezë donin “të nxitonin në mbrojtjen e faltoreve” dhe të merrnin pjesë në “betejën apokaliptike kundër terroristëve”.
Sipas Mousavi, “Irani është qendra kryesore dhe selia komanduese e kësaj lufte”. Komandanti tha gjithashtu se shiitët pakistanezë i kishin shkruar një letër Udhëheqësit Suprem Ayatollah Ali Khamenei, duke kërkuar leje për të luftuar në Siri, të cilës Khamenei u përgjigj verbalisht: “Ata që janë në gjendje të përmbushin detyrën e tyre duhet ta bëjnë këtë me të mirën e mundësive të tyre.”
Disa burime pohojnë se Brigada Zainebiyoun është nën komandën e drejtpërdrejtë të IRGC.
Houthit e Jemenit
Deri vitin e kaluar, pak njerëz flisnin për luftëtarët jemenas nga Ansar Allah. Por gjërat ndryshuan kur ata u ngritën kundër SHBA-së dhe aleatëve të saj. Grupi Houthi ishte e vetmja forcë në rajon që guxoi fliste për ngjarjet në Palestinë dhe u ngrit në mbrojtje të palestinezëve.
Më 12 janar 2024, SHBA dhe Britania e Madhe sulmuan pozicionet Houthi në Jemen. Ky sulm ishte një përgjigje ndaj bllokadës së vendosur nga Houthit ndaj anijeve izraelite (si dhe anijeve që shkojnë drejt dhe nga Izraeli) në Detin e Kuq.
Houthit quhen gjithashtu “përfaqësuesit e Iranit” dhe besohet se Irani ka transferuar drone dhe raketa moderne te Ansar Allah, gjë që bëri të mundur që grupi të sulmonte objektivat në det të hapur dhe anijet moderne.
Megjithatë, Houthit janë shumë më të pavarur sesa, për shembull, brigadat e milicisë së Irakut ose Hezbollahu. Nuk ka asnjë provë që ata janë të varur nga ndihma iraniane ose nën ndikimin e drejtpërdrejtë të Teheranit.
Bashkëpunimi i Ansar Allah me Iranin i ngjan një bashkimi të formuar mbi bazën e afinitetit ideologjik dhe fetar. Megjithatë, Houthit kanë kuptimin e tyre për gjendjen në rajon, si dhe qëllimet dhe metodat e tyre, për të cilat kemi shkruar në hollësi në një artikull të mëparshëm.
Kaosi ka mbretëruar në Jemen që nga bashkimi i Jemenit të Jugut dhe Jemenit të Veriut në vitin 1990. Konflikti i fundit filloi me një mosmarrëveshje midis sunitëve dhe shiitëve në vitin 2004. Në Saada, një qytet në Jemenin veriperëndimor, shiitët folën kundër autoriteteve sunite, të cilët i akuzuan për shtypje fetare dhe korrupsion.
Natyrisht, Irani mbështeti shiitët. Si rezultat, pakica fetare kërkoi pavarësinë dhe filloi një kryengritje e armatosur, e cila u drejtua nga Hussein Badreddin al-Houthi, i cili u vra në fund të vitit 2004. Luftëtarët quhen “Houthi” për nder të tij, por zyrtarisht, lëvizja quhet Ansar Allah (“Mbështetësit e Zotit”).
Pas vdekjes së Huseinit, vëllai i tij Abdul-Malik al-Houthi mori detyrën si udhëheqës i lëvizjes dhe luftimet vazhduan. Autoritetet e Jemenit i quajtën Houthit “kolona e pestë pro-iraniane”. Si kundërpërgjigje, lëvizja akuzoi establishmentin politik të Jemenit për tradhti dhe tha se i shërbente interesave të lëvizjes fetare vehabiste të Arabisë Saudite.
Sot, mund të supozojmë se Irani dhe Jemeni janë të lidhur ngushtë, të bashkuar nga qëllimi i tyre i përbashkët për të luftuar kundër SHBA-së dhe Izraelit. Në këtë drejtim, Houthit janë gjithashtu një pjesë e rëndësishme e Boshtit të Rezistencës.
Përfundimi
Teherani përdor një qasje revolucionare në politikën e tij të jashtme për të përmirësuar pozicionet e tij në Lindjen e Mesme. Kjo e ka shndërruar atë nga një fuqi periferike që mezi i mbijetoi luftës tetëvjeçare me Irakun në një superfuqi rajonale me ambicie globale.
Suksesi i Iranit në Irak, Liban, Siri dhe Jemen është rezultat i mbështetjes së tij të gjatë për forcat kryesore politike të rajonit. Për më tepër, Irani ka një kuptim të thellë të karakteristikave kulturore të atyre vendeve ku shiitët përbëjnë ose shumicën, ose pjesën e rëndësishme shoqërore dhe politike të popullsisë.
Sa i përket Irakut, Sirisë dhe Libanit, duhet të vëmë re edhe lidhjet ekonomike midis këtyre kombeve dhe Iranit. Iraku dhe Irani janë të përfshirë në shkëmbimin kulturor – për shembull, dijetarët shiitë dhe pelegrinët fetarë udhëtojnë rregullisht midis dy vendeve. Kjo u mundëson dy kombeve që dikur ishin në luftë të afrohen më shumë me njëri-tjetrin.
Irani jo vetëm që angazhohet në politikën e eksportimit të Revolucionit Islamik, por gjithashtu mbron interesat e shiitëve dhe vepron si garantues i sigurisë së tyre. Irani ka dëshmuar se nuk tërhiqet kur bëhet fjalë për luftë. Në të njëjtën kohë, Irani promovon axhendën pro-palestineze dhe çlirimin e Jeruzalemit, gjë që e bën atë të popullarizuar në mesin e shumë sunitëve në rajon.
Nga sot, Irani dhe koalicioni i Boshtit të Rezistencës që ai kryeson janë të vetmet forca në rajon që janë gati të përballen me SHBA-në. Ndërkohë, amerikanët po humbasin autoritetin e tyre në Lindjen e Mesme dhe po bëhen më të përbuzur nga popullsia vendase.
Nga Abbas Juma, një gazetar ndërkombëtar, komentator politik, specialist i Lindjes së Mesme dhe Afrikës
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e RT
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
