Shtatëmbëdhjetë vjeçarja Marian Pannalossy pret figurë e mrekullueshme të të atit kudo që shkon në Archer’s Post, një qytet i vogël 200 milje në veri të kryeqytetit Nairobi.
Ajo jeton vetëm dhe është me lëkurë të çelët në një vend ku njerëzit me raca të përziera janë një gjë e rrallë dhe për këtë arsye të izoluar.
“Më quajnë ‘mzungu maskini’, ose një vajzë e bardhë e varfër,” tha ajo për CNN në shtëpinë e saj me një dhomë, me një dridhje në zërin e saj.
“Ata gjithmonë thonë ‘Pse je këtu? Thjesht fillo të kërkosh lidhjet e duhura që të mund të shkosh te njerëzit e tu. Ju nuk përkisni këtu. Ju nuk duhet të jeni këtu duke vuajtur.”
Marian beson se babai i saj ishte një ushtar britanik, por ajo kurrë nuk e ka takuar atë. Ajo nuk ia di as emrin.
Marian Pannalossy fotografuar në shtëpinë e saj. Nëna e saj ishte një nga shumë gra keniane që akuzuan ushtarët britanikë për përdhunim
Marian është në mesin e një grupi fëmijësh me raca të përziera, nënat e të cilëve thonë se janë ngjizur pas përdhunimit nga ushtarët britanikë që stërviten në Kenia. Nëna e saj, Lydia Juma, ishte në mesin e qindra grave keniane që paraqitën ankesa në ushtrinë e Mbretërisë së Bashkuar gjatë viteve, siç dokumentohet nga organi i të drejtave të njeriut në Kenia.
“Nuk e di pse po më ndëshkon Zoti. Nuk e kuptoj,” tha Juma mes lotësh në një dokumentar të vitit 2011 të titulluar “Përdhunimi i grave Samburu”.
Marian, katër vjeç në atë kohë, u ul në prehrin e së ëmës, ndonjëherë duke përqafuar nënën e saj ndërsa ajo qante dhe tregonte se si ishte dhunuar dhe vuajtjet që kishte kaluar që atëherë.
I dashuri i Jumës, me të cilin ajo kishte dy fëmijë më të mëdhenj, e la pasi ajo lindi Marian, një fëmijë nga raca e përzier, sepse përdhunimi është një tabu në kulturën e tyre.
“Në momentin kur pa që fëmija ishte ‘i bardhë’, ai shkoi dhe u largua përgjithmonë,” tha ajo në dokkumentar.
Generica Namoru fotografohet me vajzën e saj pesëvjeçare Nicole. Namoru thotë se ajo ishte në një marrëdhënie konsensuale me një ushtar në Mbretërinë e Bashkuar, por ai e ka braktisur atë dhe fëmijën e tyre që kur u largua nga Kenia
Juma vdiq dy vjet pas asaj interviste pa e gjetur kurrë njeriun që ajo thotë se e përdhunoi.
Fëmijë të racës së përzier vijojnë të lindin në fshatrat e largëta ku Ushtria Britanike stërvit ushtarët e saj në Kenia. Njësia e Stërvitjes s Ushtrisë Britanike në Kenia (BATUK), ka selinë në qytetin Nanyuki, rreth 70 milje në jugperëndim të Archer’s Post.
BATUK është tashmë nën hetim nga Komiteti i Mbrojtjes, Inteligjencës dhe Marrëdhënieve me Jashtë të Asamblesë Kombëtare të Kenias.
Komiteti ka mbajtur seanca dëgjimore publike në disa zona ku trupat britanike stërviten dhe ka dëgjuar një sërë ankesash për abuzim, shfrytëzim dhe sulme seksuale nga komunitetet përreth tyre.
Ai synon të dëgjojë zyrtarët e BATUK dhe Komisionerin e Lartë Britanik në Kenia në fund të punës së tij më vonë këtë muaj, sipas një plani të ndarë me CNN.
Një nga akuzat më të diskutueshme kundër ushtarëve britanikë përfshin rastin e Agnes Wanjiru.
Wanjiru, një grua 21-vjeçare nga Kenia, u zhduk në vitin 2012 pasi hyri në një hotel me ushtarë britanikë, sipas raporteve.
Trupi i saj u gjet më vonë në një gropë septike. Pavarësisht nga një hetim kenian që e caktoi vdekjen e saj si vrasje dhe identifikimin e raportuar të një të dyshuari nga shokët e tij ushtarë, ushtari britanik i dyshuar nuk është përballur me akuza.
Familja e Wanjiru beson se zyrtarët britanikë janë indiferentë ndaj rastit të saj dhe iu lutën Mbretit Charles për ndihmë gjatë vizitës së tij në Kenia.
Një zëdhënës i Komisionit të Lartë Britanik tha se i merr seriozisht të gjitha akuzat e ngritura nga komuniteti dhe do sigurojë hetime të plota.
“E gjithë veprimtaria seksuale që përfshin abuzimin e pushtetit, duke përfshirë blerjen e seksit qoftë në Britani apo jashtë saj, është i ndaluar”, tha Komisioni i Lartë Britanik, duke folur në emër të BATUK, në një deklaratë për CNN.
“Ne jemi të përkushtuar të parandalojmë shfrytëzimin seksual në çdo formë dhe të hetojmë dhe të vëmë para përgjegjësisë çdo personel shërbimi që zbulohet se është i përfshirë në të.”
“Ushtarët britanikë sillen keq”
Britania i paguan Kenias rreth 400,000 dollarë në vit për të lejuar ushtarët e saj të stërviten në vendin e Afrikës Lindore, kryesisht në zonat e gjera të ruajtjes së kafshëve të egra në qarqet Laikipia dhe Samburu.
Kenia e rinovoi paktin e mbrojtjes në vitin 2021 megjithë kundërshtimin e fortë lokal. BATUK ka një bazë të përhershme stërvitore në Nanyuki, në jug të këtyre zonave të ruajtjes së kafshëve të egra, me 100 punonjës me kohë të plotë.
Puna e komitetit të Mbrojtjes, Inteligjencës dhe Marrëdhënieve me Jashtë ka rinovuar kontrollin e operacioneve të Ushtrisë Britanike në Kenia dhe ka sjellë sërish vëmendjen ndaj rasteve të grave që kanë akuzuar ushtarët për përdhunim gjatë disa dekadave.
Akuzat për përdhunim dhe krime të tjera, duke përfshirë vrasjen, nga ushtarët britanikë të vendosur atje datojnë që nga vitet 1950.
“Ky për ne është një shembull i djemve britanikë që sillen keq,” tha Marian Mutugi, një komisionere për Komisionin Kombëtar të Kenias për të Drejtat e Njeriut.
“Kjo është një çështje e kujdesit për të pambrojturit në shoqërinë tonë, për të cilët kushtetuta jonë thotë se kërkojnë mbrojtje të veçantë.”
Ajo i referohet qindra grave nga komunitetet kryesisht baritore Maasai dhe Samburu që akuzuan Ushtrinë Britanike për përdhunime në vitet 1970 dhe 80.
Ata u përfaqësuan nga avokati britanik Martyn Day në një çështje civile historike në Londër në fillim të viteve 2000.
Ntoyie Lenkanan, 72 vjeç, ishte në mesin e ankuesve në rastin britanik.
Ntoyie Lenkanan fotografuar në shtëpinë e saj
Pothuajse dyzet vjet më vonë, zëri i saj dridhet nga emocionet dhe zemërimi i kontrolluar mezi teksa rrëfen kalvarin e saj.
“Po shkoja të merrja ujë kur më zunë pritë një grup ushtarësh britanikë që ishin fshehur në bar pranë lumit. Njëri prej tyre më kapi dhe më përdhunoi”, tha ajo për CNN në shtëpinë e saj në DolDol, rreth 35 milje në veri të Nanyukit.
Ajo ka pritur prej vitesh një njohje zyrtare të përdhunimit dhe dëmshpërblimin, por asnjëri nuk ka ardhur.
Disa milje larg shtëpisë së Lenkanan-it në tokat e thata pak të populluara të DolDol-it, Saitet Noltwalal, e cila është në të 70-at, ulet nën një pemë. Ajo është e verbër dhe e dobët dhe mbështetet në familjen e saj për gjithçka.
Saitet Noltwalal thotë se ajo u përdhunua nga një ushtar britanik disa dekada më parë
Ajo gjithashtu thotë se u përdhunua nga një ushtar britanik në një kodër pranë shtëpisë së saj disa dekada më parë, por nuk e mban më mend periudhën e saktë.
“Kam pritur një kohë të gjatë dhe nuk mund të përballoj më veten. Nuk do të doja që ajo që më ndodhi t’i ndodhte askujt tjetër”, tha ajo.
Cilësia e saj e jetës u ul pas përdhunimit pasi ajo abortoi fëmijën dhe humbi shikimin menjëherë pas saj, tha ajo. Disa nga bashkëmoshataret e saj që akuzuan Ushtrinë Britanike për shkelje seksuale kanë vdekur në pritje të dëmshpërblimit.
Në vitin 2007, Ministria e Mbrojtjes e Britanisë hodhi poshtë pretendimet për përdhunim të paraqitura nga 2,187 gra, mes tyre Lenkanan dhe Noltëalal, duke thënë se “nuk kishte prova të besueshme për të mbështetur asnjë pretendim të vetëm”.
Një hetim i Policisë Ushtarake Mbretërore në atë kohë arriti në përfundimin se shumica e provave keniane dukej se ishin fabrikuar.
Hetuesit në Mbretërinë e Bashkuar nuk kryen teste të ADN-së në asnjë nga 69 fëmijët e racës së përzier që dyshohet se kanë lindur nga përdhunimi nga ushtarët britanikë.
Disa nga gratë dëshmuan në vitin 2009 se ishin sulmuar nga ushtarët britanikë ndërsa shkonin për punët e tyre të përditshme në Komisionin e të Vërtetës, Drejtësisë dhe Pajtimit të Kenias, i krijuar në vitin 2008 për të dëgjuar viktimat e padrejtësive të pretenduara nga viti 1963 deri në 2008, duke përfshirë konfliktet etnike dhe dhunën politike ndër të tjera.
Komisioni i Drejtësisë dhe Pajtimit në Kenia pretendon se qeveria në Nairobi humbi dosjet e çështjes, pa shpjegime.
“Akuza më e tmerrshme e përdhunimit thuhet se ka ndodhur në tetor 1997 në Archer’s Post, ku 30 gra u përdhunuan në grup nga ushtarët britanikë, nganjëherë brenda kasolleve të tyre,” thuhej në raportin e 2009-ës.
Çështje e re në gjykatë
Ushtarët britanikë tani mund të paditen në gjykatat e Kenias për çdo keqbërje si pjesë e një shtesë të re në paktin e mbrojtjes të vitit 2021 të nënshkruar midis dy vendeve. Kjo do të thotë se shumë nga këto gra më në fund mund të kenë mundësinë e tyre në gjykatë.
Kenia gjithashtu nuk ka statut kufizimesh për rastet që përfshijnë shkelje të dyshuara të të drejtave të njeriut. 17 vjet më vonë, avokati Kelvin Kubai ka marrë nënshkrimet e më shumë se 300 grave që më parë kanë paraqitur pretendime për përdhunim dhe po punon për të rifutur çështjen në gjykatat keniane.
Marian 17-vjeçar do jetë paditësja kryesore.
Avokati Kelvin Kubai takon gratë që akuzuan ushtarët e BATUK-ut për përdhunim
“Është traumatike dhe shqetësuese psikologjikisht për njerëzit si Marian dhe shumë të tjerë që vijojnë të shohin stërvitjen e ushtarëve britanikë mes tyre me gjithë këto trauma të pazgjidhura dhe padrejtësi historike,” tha Kubai për CNN pas takimit me disa nga gratë baritore që pretendojnë se janë dhunuar nga ushtarët britanikë.
“Ne mund të fitojmë sepse kemi një kushtetutë shumë progresive. Sistemi ligjor kenian ofron një dëmshpërblim më të mirë sesa ai që është i disponueshëm në Mbretërinë e Bashkuar,” tha ai.
Fëmijë të braktisur
Gratë keniane thonë se vijojnë të luftojnë për njohje edhe për fëmijët e konceptuar në marrëdhënie konsensuale me ushtarët britanikë.
Generica Namoru, 28 vjeç, thotë se ajo filloi një marrëdhënie konsensuale në 2017 me një ushtar ndërsa punonte në selinë e BATUK në Nanyuki.
“Ai u kthye në Britani kur unë isha dy muajshe shtatzënë. Është ai që zgjodhi emrin e saj kur ajo lindi”, tha ajo për CNN.
Namoru thotë se ushtari dërgoi pasaportën e tij dhe informacione të tjera personale për certifikatën e lindjes së të porsalindurës. Vajza e saj Nicole, pesë vjeç, mban mbiemrin e tij, tha ajo për CNN, por ai kurrë nuk e ka mbështetur atë. Namoru është e papunë dhe duhet të punojë për mbijetësën e saj dhe të Nicole duke shitur ujë të freskët në qytetin gjysmë të thatë ku ata jetojnë.
“Unë jam një grua me një fëmijë ‘të bardhë’. Nuk është e lehtë për familjen time, veçanërisht sepse një fëmijë ka shumë shpenzime”, tha ajo, duke treguar se Nicole nuk ka sigurim shëndetësor dhe as një shtëpi të përhershme.
“Ajo po vuan pa asnjë arsye. Dua që ai të kujdeset për edukimin, shëndetin dhe strehimin e saj. Asgjë tjetër.”
Ndërkohë, avokati Kabui dhe ekipi i tij kanë ngritur një fushatë financimi për të mbështetur Marian, Nicole dhe “fëmijët e tjerë të braktisur të ushtarëve të Ushtrisë Britanike në Kenia me tarifa arsimore dhe ligjore”, tha ai për CNN.
Namoru thotë se ajo është përpjekur pa sukses që të detyrojë qeverinë Keniane ose Britanike të gjejë ish të dashurin e saj dhe ta detyrojë atë të marrë përgjegjësinë financiare për vajzën e tij.
Komisioni i Lartë Britanik në Nairobi i tha CNN se bashkëpunon me autoritetet lokale për mbështetjen e fëmijëve në pretendimet e atësisë. As Nicole dhe Marian nuk kanë nënshtetësi të Mbretërisë së Bashkuar edhe pse ata kualifikohen se mund të dëshmojnë se baballarët e tyre janë anglezë.
“Nuk është se këta fëmijë po kërkojnë një biletë falas për në Britani. Thjesht po themi se ata meritojnë të marrin kujdes prindëror nga baballarët e tyre që meriton çdo fëmijë”, tha Mutugi i Komisionit për të Drejtat e Njeriut, duke pretenduar se qeveria britanike nuk kishte treguar interes për zgjidhjen e rasteve.
“Këta fëmijë meritojnë shtetësinë britanike. Ata janë fëmijë britanikë. Etërit e tyre ishin britanikë!” tha Mutugi.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e CNN
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
