Në ditë të kthjellta, fshatrat siriane përgjatë kufirit këtu duken në mënyrë mashtruese bosh. Ushtarët jordanezë që shikojnë veriun nëpër tokën e askujt shohin vetëm qytete fantazmë me pluhur, ku asgjë nuk lëviz përveç qenve të egër dhe një fermeri të rastësishëm që punon në fushat që kanë parë shumë pak shi dhe shumë luftë.
Por netët kur mjegulla rrokulliset mbi kodra, kufiri merr një ekzistencë tjetër, të keqe, alternative. Dhjetra burra me kamionë, me biçikleta dhe në këmbë dalin nga mjegulla për të formuar kolona të armatosura rëndë për një garë përtej kufirit.
Ata mbajnë pushkë, granata, raketahedhës, madje edhe mitralozë. Në automjetet dhe çantat e tyre të shpinës janë fshehur qindra pako që përmbajnë dhjetëra mijëra pilula të vogla të bardha. Droga, një stimulues sintetik i quajtur “Captagon”, është e freskët e prodhuar nga fabrikat në zemër të Sirisë që prodhojnë droga të paligjshme me vlerë rreth 10 miliardë dollarë çdo vit.
Në një vend ku industria tradicionale ka pushuar së ekzistuari, pilulat janë thelbi i mrekullueshëm fitimprurës i një ekonomie “zombie” që ka ndihmuar elitën politike dhe ushtarake të Sirisë të kapet pas pushtetit pas 13 vitesh lufte civile dhe një dekade sanksionesh dërrmuese. Duke u fryrë në një shkallë masive me miratimin e heshtur të qeverisë, sipas zyrtarëve të SHBA-së dhe Lindjes së Mesme, tregtia kërcënon gjithnjë e më shumë fqinjët e Sirisë, duke e përmbytur rajonin me droga të lira.
“Nëse ka shumë mjegull dhe pluhur dhe nuk mund të shihet gjë, ata vijnë…çdo herë,” tha Kolonel Essam Dëeikat, komandant i një njësie të Forcave të Armatosura jordaneze përgjegjëse për mbrojtjen e sektorit perëndimor të kufirit 340 km të vendit me Sirinë.
“Problemi është se njerëzit që hasim tani janë të armatosur dhe janë gati të luftojnë.”
Jordania ka dërguar dy herë avionë luftarakë në hapësirën ajrore siriane për të kryer sulme kundër kontrabandistëve dhe bazave të tyre të sigurta, sipas zyrtarëve të inteligjencës në rajon – operacione që qeveria në Aman nuk i ka pranuar publikisht.
Megjithatë, pavarësisht përpjekjeve të jashtëzakonshme për të frenuar valën, miliarda pilula Captagon nga dhjetëra qendra prodhuese vijojnë të derdhen përtej kufijve të Sirisë dhe përmes porteve të saj detare. Efektet e valëzuara të tregtisë po zgjerohen gjithnjë e më tej, duke përfshirë rritjen e niveleve të varësisë në vendet e pasura të Gjirit Persik dhe shfaqjen e laboratorëve të prodhimit të drogës në Irakun fqinj dhe deri në Gjermani, sipas zyrtarëve irakianë dhe gjermanë.
Fitimet e mëdha nga pilulat, të cilat kushtojnë më pak se një dollar për t’u bërë, por arrijnë deri në 20 dollarë secila kur shiten në rrugë, kanë tërhequr një mori bashkëpunëtorësh të rrezikshëm, nga rrjetet e krimit të organizuar deri te milicitë e mbështetura nga Irani në Liban, Irak dhe Siri, sipas zyrtarëve të inteligjencës së SHBA-së dhe Lindjes së Mesme.
Në muajt e fundit, kontrabandistët filluan të lëvizin armë si dhe drogë, thanë zyrtarët. Bastisjet jordaneze në autokolonat e kontrabandës kanë gjetur raketa, mina dhe eksplozivë që me sa duket janë të destinuara për ekstremistët në Jordani ose ndoshta për luftëtarët palestinezë në Gaza dhe Bregun Perëndimor.
Më thellësisht, droga ka ofruar një rrugë shpëtimi për qeverinë e presidentit sirian Bashar al-Assad, i cili ka kapur Captagon si një mënyrë për të qëndruar në pushtet, thanë zyrtarë dhe ish-zyrtarë të SHBA-së. Ndërsa ShBA-të dhe vendet e tjera perëndimore rritën presionin me sanksione – për t’i vënë zyrtarët sirianë para përgjegjësisë për krimet e luftës ose për t’i bërë presion Asadit për të negociuar përfundimin e lutës civile – klasa sunduese e Sirisë gjeti shpëtimin në një pilulë të vogël të bardhë, që i dha fitime të mëdhac dhe izolim të pjesshëm nga sanksionet që kishin vënë politikëbërësit amerikanë.
“Kjo është rrjedha e të ardhurave në të cilën ata po mbështeten përballë presionit të sanksioneve nga ne dhe nga Bashkimi Evropian,” tha Joel Rayburn, i dërguari i posaçëm i SHBA-së në Siri nga 2018 deri në 2021.
“Regjimi i Asadit nuk mund t’i rezistonte zbatimit të fortë të sanksioneve, me përjashtim të Captagonit. Nuk ka asnjë burim tjetër të ardhurash që mund të kompensojë atë që humbën për shkak të zbatimit të sanksioneve.”
Misioni sirian në Kombet e Bashkuara nuk iu përgjigj një kërkese për koment. Qeveria e Asadit ka mohuar në mënyrë të përsëritur të ketë ndonjë përfshirje me droga të paligjshme dhe vitin e kaluar, ajo njoftoi arrestimin e disa trafikantëve të nivelit të ulët dhe sekuestrimin e sasive të vogla të pilulave të bardha.
Megjithatë, dokumentet e Departamentit të Thesarit kanë identifikuar të afërmit e Assadit – përfshirë vëllain e tij Maher al-Assad, komandant i Divizionit të 4-të të Blinduar të ushtrisë siriane – si pjesëmarrës kryesorë në trafikun e Captagonit. Shumica e pilulave prodhohen në zonat e kontrolluara nga regjimi dhe lëvizin përmes kufijve dhe objekteve portuale nën kontrollin e qeverisë.
Një studim i vitit 2023 nga konfiskimet e njohura të drogës që nga viti 2020 vlerësoi se Captagon sjell rreth 2.4 miliardë dollarë në vit për regjimin e Assadit, “më shumë se çdo burim tjetër i vetëm i ligjshëm ose i paligjshëm i të ardhurave”, shkruajnë autorët në Observatorin e Rrjeteve Politike dhe Ekonomike, një organizatë jofitimprurëse që kryen kërkime mbi krimin e organizuar dhe korrupsionin në Siri.
Rritja e industrisë tregon kompleksitetin e përpjekjes për të ndryshuar represionin e dhunshëm të një fuqie të huaj duke rritur presionin ekonomik mbi uhdëheqjen e saj dhe elitat e biznesit. Zyrtarët dhe ekspertët amerikanë thonë se sanksionet mbeten mjeti më i fuqishëm, pa luftë, për ndëshkimin e një qeverie që është akuzuar për krime të shumta lufte që kur Assad filloi të shtypte brutalisht një kryengritje që kërkonte demokraci në vend në vitin 2011.
Lista e gjatë e veprave përfshin torturat dhe ekzekutimet sistematike të civilëve, shënjestrimin e qëllimshëm të spitaleve dhe qendrave të shpërndarjes së ushqimit dhe vrasjen e qindra grave dhe fëmijëve me gaz nervor sarin të jashtëligjshëm, sipas zyrtarëve amerikanë, hetimeve të OKB-së dhe grupeve të të drejtave të njeriut në mërgim. Siria është renditur zyrtarisht nga Shtetet e Bashkuara si një sponsor i terrorizmit ndërkombëtar dhe konsiderohet si një aleat dhe partner strategjik gjithnjë e më vital i Rusisë dhe Iranit.
Assad i ka kundërshtuar thirrjet për largimin e tij ndërsa kryesonte shkatërrimin e vendit dikur me zhvillim dhe mirëqenie me një popullsi prej prej 22 milionë banorësh. Të paktën 12 milionë sirianë tani janë refugjatë ose të zhvendosur brenda vendit dhe 90 për qind e qytetarëve të vendit jetojnë në varfëri. GDP-ja e vendit ra nga niveli më i lartë i paraluftës prej 252 miliardë dollarësh në vetëm 9 miliardë dollarë në vitin 2021, sipas vlerësimeve të Bankës Botërore. Ekonomia vazhdon të tkurret, ashtu si edhe jetëgjatësia për të rinjtë sirianë.
Shfaqja e prodhimit të Captagonit në shkallë industriale duke filluar rreth vitit 2019 i shtyu zyrtarët amerikanë dhe Kongresin të zhvendosin fokusin e sanksioneve për të synuar në mënyrë specifike tregtinë e drogës dhe sponsorët e saj. Në prill, Kongresi miratoi legjislacionin që shënjestron krerët e drogës në Siri, si pjesë e paketës së ndihmës së huaj dypartiake prej 95 miliardë dollarësh të nënshkruar në ligj nga Presidenti Biden. Kjo pasoi një njoftim të Departamentit të Thesarit për sanksione të reja kundër drejtuesve të biznesit sirianë me lidhje të dyshuara me kontrabandën e Captagonit.
Megjithatë, prodhimi i Captagon vijon të rritet dhe Assad është i palëkundur dhe me sa duket më i pasur se kurrë, pranojnë zyrtarët amerikanë. Ndërsa sanksionet e vendosura kundër qeverisë së tij gëzojnë mbështetje të gjerë në mesin e liderëve të opozitës siriane dhe grupeve mbrojtëse të të drejtave të njeriut, përvoja e dekadës së fundit nënvizon një të vërtetë hutuese:
Ndërsa sanksionet mbeten një mjet jetik për ndëshkimin e sjelljeve kriminale nga qeveritë, objektivat e sanksioneve në mënyrë të pashmangshme zbulojnë mënyra për të zbutur ndikimin e tyre, shpesh me pasoja të dhimbshme për qytetarët e thjeshtë.
“Pika më e thellë është se sanksionet forcojnë të këqinjtë në raport me pjesën tjetër të popullsisë”, tha Ben Rhodes, ish-zëvendës këshilltar për sigurinë kombëtare për administratën e Obamës, i cili ka punuar në politikën e Sirisë në vitet e para të luftës civile.
“Njerëzit që janë më të aftë për t’i bërë ballë kësaj janë njerëzit me armë dhe fuqi.”
Një ndërmarrje shtetërore
Kriza e Captagonit të Sirisë erdhi shpejt dhe vështirë. Disa shtetas sirianë dhe libanezë të lidhur mirë ndërtuan themelet për një perandori të madhe droge mes kaosit të copëtimit të vendit. Para fillimit të luftës në vitin 2011, Captagon konsiderohej si një produkt i veçantë për një numër të vogël grupesh kriminale në Liban dhe Turqi.
Këta prodhues zhvilluan një lloj tjetër të ilaçit që u zhvillua për herë të parë në vitet 1960 nga një kompani farmaceutike gjermane dhe u tregtua nën markën Captagon. Lloji original kombinoi amfetaminën me një ilaç të dytë që stimulon sistemin nervor qendror.
Është përdorur nga mjekët gjermanë për të trajtuar hiperaktivitetin dhe depresionin deri në vitet 1980, kur rregullatorët amerikanë dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë rekomanduan nxjerrjen e tij jashtë ligjit për shkak të rrezikut të lartë për abuzim.
Duke filluar rreth vitit 2018, zyrtarët e SHBA-së dhe Lindjes së Mesme thanë se prodhimi i drogës në Liban u zgjerua në një pjesë të vogël të qyteteve siriane në një rajon kufitar në veri të Damaskut.
Një figurë kyçe, sipas dokumenteve të sanksioneve të Departamentit të Thesarit, ishte Hassan Daqqou, një shtetas i dyfishtë siriano-libanez dhe dikur tregtar makinash, i cili filloi të blinte prona në të dy anët e kufirit për qendrat e prodhimit dhe magazinimin. Daqqou – i quajtur “Mbreti i Captagonit” nga mediat libaneze të lajmeve – arriti të ndërtojë perandorinë e tij përmes aleancave me miq të fuqishëm brenda qeverisë dhe qarqeve të sigurisë në Siri dhe Liban.
Në mesin e bashkëpunëtorëve të tij, zyrtarët e SHBA-së dhe Lindjes së Mesme thanë se ishin operativë të grupit të milicisë libaneze Hezbollah, si dhe udhëheqës të lartë politikë dhe ushtarakë sirianë – jo vetëm Maher al-Assad, por edhe disa kushërinj të Asadit dhe drejtues biznesi të afërt me kreun sirian.
Dy zyrtarë të administratës Biden, duke cituar vlerësimet e inteligjencës amerikane, konfirmuan në intervista se Divizioni i 4-të i Maherit ka qenë pjesëmarrës aktiv në tregtinë e Captagonit që të paktën që nga viti 2020, duke kontrolluar qendrat e shpërndarjes dhe transportit, duke përfshirë objektet portuale në Latakia në bregdetin sirian. Kontrolli sirian i operacioneve u rrit pasi Daqqou u burgos në Liban për trafik droge në vitin 2021.
Zyrtarët e administratës së Bidenit thonë se nuk kanë prova se Assad po drejton personalisht tregtinë e Kaptagonit. Por duke emëruar vëllain dhe kushërinjtë e tij si lehtësuesit kryesorë, zyrtarët amerikanë e bënë të qartë pikëpamjen e tyre se prodhimi i drogës në Siri është tani një ndërmarrje shtetërore.
“Forcat e sigurisë së Sirisë tani ofrojnë mbrojtje për trafikantët e drogës,” tha një zyrtar i administratës Biden, duke folur në kushte anonimiteti. Zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë besojnë se Assad tani po përdor Captagonin si mjet me shtetet arabe, duke ofruar të kufizojë në mënyrë selektive rrjedhën e drogës si një shpërblim për qeveritë që normalizojnë lidhjet me Sirinë.
“Është e qartë se ai mund ta mbyllte këtë nëse do donte,” tha zyrtari i administratës.
Gjithashtu e qartë është shkalla e madhe e prodhimit të drogës në Siri, për të cilën zyrtarët amerikanë thonë se tani prodhon pjesën më të madhe të furnizimit të Captagonit në botë. Zyrtarët e administratës thonë se përbërësit e drogës, si amfetamina, blihen në mënyrë të ligjshme nga disa vende, duke përfshirë Iranin dhe Indinë, dhe importohen përmes Latakias. Kimikatet pararendëse përzihen në fabrika dhe shtypen me makinë duke u kthyer në tableta që mbajnë një logo të veçantë të dyfishtë C.
Që nga fillimi i dekadës, agjencitë e zbatimit të ligjit kapën ngarkesa të mëdha droge të prodhuara nga Siria në portet në Itali, Arabinë Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Malajzi. Në vitin 2021, autoritetet malajziane zbuluan më shumë se 95 milionë tableta Captagon të fshehura brenda një anijeje mallrash – një ngarkesë rekord me një vlerë rruge prej 1.2 miliardë dollarësh që u kalua nëpër Malajzi për të fshehur destinacionin e saj përfundimtar: Arabinë Saudite.
Kapjet më të mëdha detare treguan se kontrabandistët po bënin përpjekje të jashtëzakonshme për të fshehur ngarkesën e tyre. 84 milionë tabletat e sekuestruara nga zyrtarët doganorë në portin detar italian të Salernos në vitin 2020 ishin fshehur brenda bobinave të letrës me përmasa industriale. Policia saudite gjeti miliona pilula të bardha të fshehura brenda kontejnerëve me shegë dhe miell në kapje të veçanta në gusht 2022 dhe prill 2023. Në një nga përpjekjet më të fundit, të zbuluar nga hetuesit e Dubait shtatorin e kaluar, trafikantët e drogës fshehën 86 milionë pilula brenda drurit të parafabrikuar, paneleve dhe dyerve të destinuara tek kompanitë e ndërtimit. Pothuajse të gjitha pilulat u gjurmuan në portet e Sirisë.
Ndonëse nuk është teknikisht e saktë të quash Sirinë një narkoshtet – Captagoni është një stimulues, jo një narkotik – vendi është bërë aq i varur nga të ardhurat nga droga sa që Assadi do e kishte të vështirë të mbyllte fabrikat e drogës nëse do vendoste tha Caroline Rose, një studiuese që mbikëqyr Projektin Special mbi Tregtinë e Captagonit në Institutin Neë Lines, një organizatë jofitimprurëse në Uashington.
“Ata e kanë çuar Captagon në një nivel të tillë saqë industria mund të mbajë veten,” tha Rose.
“Nuk janë më objekte të lëvizshme, por fabrika të përhershme që mund të strehojnë prodhimin në shkallë industriale. Dhe në krye të kësaj, ka një aparat sigurie aktive që ofron roje, mbrojtje dhe mbështetje dhe madje lehtëson lëvizjen e drogës. Është një sistem i përsosur,” tha ajo.
Luftërat në vijim
Për fqinjët e Sirisë, është një fatkeqësi. Captagon tani është bërë një ilaç i zgjedhur – dhe një krizë e shëndetit publik – midis të rinjve në të gjithë Lindjen e Mesme, duke bërë depërtime të thella në vende të tilla si Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe ku alkooli është i ndaluar ose i ndaluar vetëm për vendasit. Përdorimi i përhershëm sjell varësi dhe një gamë të gjerë problemesh shëndetësore, nga pagjumësia dhe depresioni te halucinacionet dhe problemet e zemrës, sipas studiuesve mjekësorë.
Droga është gjithashtu një mjet për grupet militante, duke përfshirë militantët e Shtetit Islamik, sepse u siguron përdoruesve një shpërthim energjie euforike dhe një ndjenjë të pathyeshmërisë dhe shkëputjes emocionale në fushën e betejës. Disa luftëtarë e quajnë atë “Kapiten Guximi”.
Rritja e trafikut të drogës e ka detyruar Jordaninë të vendosë qindra ushtarë në kufirin e saj verior. Në vitin e kaluar, forcat jordaneze kanë zhvilluar beteja të vijueshme me grupe deri në 100 trafikantë që lanë shumë njerëz të vdekur dhe të plagosur nga të dyja anët.
Në një pasdite të dimrittë fundit pranë Kom al-Raf, një duzinë ushtarësh me pajisje të plota luftarake gjurmuan skajin jugor të “tokës së askujt”, duke kontrolluar për shenja të thyerjeve në sistemin e pengesave dhe telit me gjemba. Ndërsa ecnin, ushtarë të tjerë qëndronin roje nga maja e automjeteve të blinduara dhe kullave të vrojtimit që ishin ngritur në intervale prej gjysmë milje përgjatë rrugës rrethuese. Në muajt e fundit, thanë oficerët, kontrabandistët kishin filluar të përdornin dronë për të kryer mbikëqyrje ose, në disa raste, për të transportuar pako të vogla te grupet përtej kufirit.
Por shumë më tepër drogë transportohen nga toka. Pranë Kom al-Raf, një përleshje me armë në vitin 2022 vrau një ushtar jordanez kur patrulla e tij befasoi një kolonë të madhe kontrabandistësh – të paktën 68 persona të armatosur në këmbë, sipas një raporti të pas aksionit – ndërsa ata përpiqeshin të kalonin në mjegull të dendur.
Pas një përleshjeje të shkurtër, kontrabandistët u larguan përsëri në Siri, duke lënë pas pako të shumta të mbushura me tableta Captagon, si dhe armë, thanë zyrtarët jordanezë.
Madhësia e kolonës dhe gatishmëria për t’u përolasur me armë me një patrullë ushtarake i befasoi jordanezët dhe i shtyu komandantët e ushtrisë të merrnin masa më agresive.
“Na është dashur të ndryshojmë rregullat tona të angazhimit disa herë, sepse metodat e tyre kanë ndryshuar,” tha Gjeneral Brigade Mustafa al-Hiyari tha në një intervistë në selinë e Forcave të Armatosura jordaneze, të vendosura në një majë kodre të fortifikuar jashtë Amanit.
“Kontrabandistët në përgjithësi nuk duan të luftojnë, por këta janë të armatosur”.
Që nga viti 2020, rajoni kufitar ka parë të paktën një duzinë përleshje të armatosura që kanë çuar në vdekje, plagosje ose arrestime. Një përplasje në janar çoi në kapjen e 15 trafikantëve të dyshuar, sipas fotove të treguara për The Ëashington Post. Zyrtarët jordanezë thanë se burrat pranuan gjatë marrjes në pyetje se ata kishin kaluar stërvitje profesionale ushtarake për t’u kualifikuar për punën e korrierit. Në kohën e arrestimeve, disa ishin në krye të kontrabandës së Captagonit, thanë zyrtarët.
Në një nga rastet më të fundit, autoritetet jordaneze gjurmuan një dërgesë të dyshuar droge muajin e kaluar ndërsa ajo përshkoi më shumë se 100 milje autostradë përpara se policia të hynte në një pikë kufitare me Arabinë Saudite. Miliona pilula u gjetën të fshehura brenda pajisjeve të ndërtimit të destinuara për në mbretërinë e Gjirit, thanë zyrtarët.
Bazuar në marrjen në pyetje dhe prova të tjera, zyrtarët e inteligjencës jordaneze thanë se kanë arritur në përfundimin se grupet më të fundit të kontrabandistëve janë të lidhura me milicitë siriane të mbështetura nga Irani, duke përfshirë disa nga të njëjtat grupe që kanë gjuajtur raketa ndaj forcave amerikane me bazë në Sirinë lindore. Nuk ka asnjë provë për përfshirje të drejtpërdrejtë në trafikun e drogës nga Teherani, por zyrtarët iranianë kanë ofruar armë, para dhe inteligjencë për grupet.
Zyrtarët amerikanë dhe jordanezë thonë se milicitë mund të jenë përgjegjëse për armët gjithnjë e më të sofistikuara të transportuara nga trafikantët. Në disa raste, kontrabandistët kanë lënë depo armësh brenda territorit jordanez, ndoshta me qëllimin për t’ia ofruar ato militantëve të tjerë të mbështetur nga Irani në Bregun Perëndimor ose në Rripin e Gazës. The Ëashington Post pa foto të disa prej armëve të fshehura, të cilat përfshinin mina të tipit Claymore.
“Grupet përfaqësuese iraniane veprojnë si drejtues, duke konkurruar vazhdimisht për luftëtarë, armë dhe para”, tha Charles Lister, drejtor i programeve kundër terrorizmit në Institutin jofitimprurës të Lindjes së Mesme me bazë në Uashington.
“Droga është vetëm një mënyrë e thjeshtë për të fituar para dhe për t’u bërë më të fuqishëm se fqinjët tuaj.”
Bota e nëndheshme
Politika e SHBA-së për mbajtjen e sanksioneve të ashpra gëzon mbështetje të gjerë dypartiake. Masat më të ashpra deri më sot erdhën në vitin 2020, nëntë vjet pas fillimit të luftës dhe në të njëjtin vit kur u regjistruan konfiskimet e para masive të drogës Captagon.
Akti i Cezarit i miratuar nga Kongresi u emërua për nder të një fotografi dhe dezertori ushtarak sirian – i njohur publikisht vetëm si “Cezari” – i cili përdori aparatin e tij për të dokumentuar torturën dhe vrasjen e më shumë se 11,000 të burgosurve sirianë nga regjimi i Assadit. Sanksionet synonin sektorët më të mëdhenj industrialë të mbetur të vendit, duke përfshirë prodhimin e energjisë dhe ndërtimin, dhe synojnë në mënyrë të qartë të shkurajojnë marrëveshjet ndërkombëtare të biznesit që mund të ndihmojnë Asadin të riparojë infrastrukturën e dëmtuar të vendit.
Si një mjet për të çuar në ndëshkimin e merituar ndaj udhëheqësit të Sirisë, sanksionet konsiderohen gjerësisht si një triumf. Mbështetësit e masave paralajmërojnë se bota nuk mund të lejojë Assadin të kthehet në normalitet ose të lejojë që regjimi i tij të pasurohet përmes kontratave të ndërtimit për të rindërtuar qytetet që Assad ndihmoi për të shpopulluar dhe shkatërruar.
Akti i Cezarit, së bashku me sanksionet e Captagonit të këtij viti, dërgojnë një sinjal të rëndësishëm për regjimin e Assadit dhe aleatët e tij se Shtetet e Bashkuara po qëndrojnë me sirianët e zakonshëm, tha Mouaz Moustafa, drejtor ekzekutiv i Task Forcës Siriane të Emergjencave, një organizatë jofitimprurëse me bazë në Uashington që mbron viktimat e krimeve të luftës siriane.
“Ka përjashtime të rrepta humanitare për të siguruar që asnjë civil sirian, pavarësisht nga këndvështrimi i tyre politik, të mos dëmtohet nga këto sanksione,” tha Moustafa.
“Sanksionet janë të përqendruara te njerëzit që po dëmtojnë sirianët e zakonshëm me armë kimike, tortura dhe bombardime pa dallim. Droga ishte pjesë e një strategjie të qëllimshme nga të njëjtët njerëz për të siguruar që ata të kenë një burim të ardhurash dhe që ata të kenë kontroll të plotë mbi të.”
Megjithatë, edhe mbështetësit më të zjarrtë e pranojnë se asnjë “fitore” në Siri nuk është plotësisht e pastër.
Ndërsa mund të ketë pak alternativa të qëndrueshme ndaj sanksioneve, masat vijnë gjithmonë me efekte anësore të padëshiruara – duke përfshirë sigurinë e pashmangshme se elitat e shoqërisë do gjejnë mënyra për të mbijetuar dhe madje edhe për të përfituar, tha Peter Andreas, Profesor i studimeve ndërkombëtare në “Universitetin Broën” dhe autor i një studimi se si sanksionet rrisin tregtinë e paligjshme.
“Objektivat e sanksioneve, për shkak se mbijetesa e tyre varet nga kjo, janë të gatshëm të kalojnë nëpër të gjitha llojet e aleancave për të pasur sukses”, tha Andreas.
“Sanksionet përfundimisht mund ta “fusin të gjithë ekonominë në një botë të krimit”, tha ai.
“Është një pasojë e paqëllimshme, por shumë reale dhe afatgjatë.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Washington Post
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
