Nga e majta në të djathtë, Pablo Escobar, Juan Pablo Escobar, William Rodríguez Abadía, Miguel Rodríguez Orejuela
Transkripti publikuar për herë të parë i bisedës mes djalit të Pablo Escobarit që drejtoi kartelin e Medellinit dhe djalit të Miguel Rodríguez Orejuelas, bashkëthemeluesi i kartelit të Kalit, gjendet në librin e dytë me kujtime të Juan Pablo Esbobarit.
Ai ofron hollësi të jashtëzakonshme të luftës brutale mes dy karteleve më të fuqishme të kokainës në botë asokohe dhe sesi ajo bëri që për gruan dhe fëmijët e e Pablo Esbobarit kujdeseshin rivalët e kartelit të Kalit, ndërsa familjarët e Escobarit i shitën për t’u grabitur pronat.
Dy pinjollët e familjeve rivale rrëfejnë sesi me kalimin e viteve dhe mundësisë për të reflektuar mbi atë që ka ndodhur, ata sot mendojnë se “gringot” (amerikanët) janë ata që kontrollojnë lojën dhe i zëvendësojnë kartelet me të tjerë, sa herë mbarojnë punë me ta.
Ndoshta gjëja më me vlerë në këtë transkript bisede është rrëfimi i pinjollit i kartelit të Kalit për marrëdhënien e vështirë me të atin. Në mënyrë të habitshme William Rodríguez Abadía e quan me fat të birin e Pablo Escobarit, i cili e ka mbledhur mendjen se kur iu vra i ati ndërsa e quan veten të mallkuar meqë e ka të atin gjallë të dënuar me shumë vite burg në SHBA.
…
Transkripti i plotë i bisedës mes Juan Pablo Escobar dhe William Rodríguez Abadía
Drama e përjetshme e të qenit “fëmijë të…”
“Ndërkohë që jeta juaj ishte e trazuar në të kaluarën, tani është e qetë, ndërsa e imja është bërë e ndërlikuar. Ju kurrë nuk keni bërë asgjë të paligjshme, ndërsa unë kam jetuar në kufijtë e ligjshmërisë. Ne kemi jetë të ngjashme dhe shumë gjëra të tjera të përbashkëta: na kanë persekutuar dhe e kemi parë vdekjen në fytyrë. Me pak fjalë, ne jemi të shënjuar sepse jemi “bijtë e””.
Këto janë fjalët e William Rodríguez Abadía, djalit të Miguel Rodríguez Orejuela, një nga armiqtë kryesorë të babait tim, ndoshta ai që kontribuoi më shumë në vdekjen e tij.
Duke iu rikthyer jetës së babait tim, isha i bindur se duhej të kontaktoja Rodríguez Abadía-n për të kuptuar më mirë historinë e tmerrshme që ndodhi rreth tre dekada më parë, kur babai i tij Miguel, xhaxhai i tij Gilberto Rodríguez dhe babai im u bënë bosët e bosëve të një prej kartelet më të mëdha të kokainës në mbarë botën, duke ndezur një luftë të dhunshme, e cila përfundoi me vdekjen e babait tim dhe dënimin e të afërmve të William në Shtetet e Bashkuara.
Që në ditën tonë të parë të jetës, fati na vendosi në dy fronte shumë të dallueshme: William vjen nga një familje me status dhe e njohur në shoqëri, e cila ishte veçanërisht me fat në botën e sipërmarrjes, prandaj ai mundi të studionte në universitetet më prestigjioze amerikane, por kurrë nuk kishte një marrëdhënie të mirë me të atin.
Megjithatë, për sa më përket mua, nuk ka shumë për të thënë: babai im pati mundësinë të ndryshonte jetën e tij, por vendosi se i interesonte vetëm biznesi i paligjshëm; rezultati është se jemi tërhequr zvarrë në një vorbull dhune, e cila nuk na ka lënë të studiojmë dhe të ndërtojmë një të ardhme.
Megjithatë, nga pikëpamja personale, unë kam një avantazh ndaj Uilliam-it, sepse kam pasur gjithmonë një marrëdhënie shumë të mirë me babain tim, edhe pse ai nuk ka jetuar gjatë.
Paradoksalisht, Uilliam-in dhe mua na bashkojnë gjëra të ndryshme. Më absurdja është se ai nuk mund të largohet nga Shtetet e Bashkuara dhe unë nuk mund të hyj.
Ai nuk del dot sepse ka vite që pret që t’i rregullohet leja e qëndrimit, ndërsa unë nuk mund të hyj thjesht sepse jam i lidhur me Pablo Escobarin.
Prandaj, për të folur me njëri-tjetrin, duhet të përdorim teknologjitë e sotme; falë tyre arritëm të zbulonim gjëra që nuk i dinim dhe mundëm të bisedonim për herë të parë me dikë të etiketuar si “biri i…”.
Më poshtë po raportoj bisedën e parë prekëse, ndonjëherë me nota dramatike, që pata në Skype me William Rodríguez Abadía.
Juan Pablo Escobar: “William, ne do mbajmë stigmën e të qenit “bijtë e…” gjatë gjithë jetës sonë. Ne nuk e mohojmë familjen tonë, ne vetëm duam të jemi të lirë të vendosim për fatin tonë në vend të paguajmë për zgjedhjet e këqija të prindërve tanë. Jam kureshtar të di se çfarë ideje kishit për babain tim atëherë”.
William Rodríguez Abadía: “Për fat të keq, më duhet të pranoj se nuk kisha një mendim të mirë për të, sepse në familje ai konsiderohej gjithmonë armiku ynë. Dridheshim kur dëgjonim emrin Pablo Escobar, ai na tregoi vetëm anën e tij të errët. Na persekutoi, shumë njerëz të dashur për mua vdiqën në një luftë absurde. Do e cilësoja si një njeri që ka humbur vlerat, i verbuar nga pushteti, i aftë për të terrorizuar një vend të tërë. Nuk ia njoh anën njerëzore, gjykimin tim e bazoj në atë që thuhet për të dhe në atë që më tha babai. Për të qenë i çiltër, nuk mund të flas mirë për babanë tuaj, duke qenë se ai urrente timin dhe vëllanë e tij dhe unë vetë jam viktimë e persekutimeve të tij. Ende nuk e kuptoj pse dy prindërit tanë u vetëshkatërruan, duke qenë se armiqtë për t’u eliminuar ishin të tjerët dhe dolën fitimtarë nga ai duel i përgjakshëm. Ata ua lehtësuan jetën amerikanëve dhe borgjezisë kolumbiane”.
J.P.E.: “A ju ka kërcënuar ndonjëherë me vdekje babai im?”
W.R.A.: “Me sa di unë, jo. Në atë kohë kishte zëra se kishte shumë njerëz që vinin nga Medellín dhe po aq nga Cali që shkuan atje për të përfunduar bizneset e tyre. Për fat të mirë, pothuajse gjatë gjithë kohës së luftës u respektua pakti për të mos prekur të afërmit që nuk ishin të përfshirë drejtpërdrejt në trafikun e kokainës. Prindërit tanë sfiduan njëri-tjetrin në një përplasje të drejtpërdrejtë, të përgjakshme. Një miku im, i cili u bë shef i sigurimit të babait tim, herë pas here më tregonte histori për operativët në Cali dhe njerëzit që ata mblodhën në Medellín. Unë isha shumë i zgjuar dhe e mbaja veten të informuar, sepse bëhej fjalë për jetën time dhe të babait tim, nuk doja të na ndodhte asgjë. Kemi përjetuar çaste terrori, ka pasur disa sulme dhe po aq sulme të dështuara…Paramendoj se edhe babai juaj ka pësuar disa sulme. Ishin vite frike, terrori”.
J.P.E.: “Po, edhe në Medellín kishte një frymëë terrori. Ne në familje jetuam relativisht të qetë derisa shpërtheu lufta. Që nga ai moment kemi qenë në lëvizje ditë e natë…”
W.R.A.: “E rëndësishme është se është e qartë, Juan Pablo, që nuk të kam bërë kurrë asgjë dhe anasjelltas. Ne ishim në dy anë të ndryshme të asaj që po ndodhet. Unë nuk jam një njeri që lavdëroj të tjerët, por duhet të pranoj që arrite ta tregosh situatën ashtu siç ishte dhe e bëre më mirë se unë, sepse unë jam mjaft impulsiv. Kam përshtypjen se ke arritur t’i kapërcesh instinktet, t’i shohësh gjërat qartë, me seriozitet dhe qetësi. Ti more përsipër një përgjegjësi që nuk është e jotja, me guxim dhe mjeshtëri të madhe. Në fund Pablo vdiq, por babai dhe xhaxhai im janë ende gjallë, të mbyllur në një burg amerikan. Në një farë kuptimi ti je i lirë, unë nuk jam.”
J.P.E.: “Pa dyshim. Sa herë që lexoj shkrime që flasin për të kaluarën, që dëgjoj për raste ekstradimi, e di që jam me fat, pavarësisht se kam humbur babanë. Jeta ime do kishte qenë krejtësisht ndryshe nëse ai do mbyllej në burg, siç janë të afërmit tuaj. Ndonjëherë mendoj se si do ta kisha përballuar jetën e përditshme nëse gjërat do kishin shkuar pikërisht kështu. Ndaj falenderoj babain që nuk është më mes nesh, sepse do isha i detyruar të përjetoja situata shumë më të vështira”.
W.R.A.: “Xhaxhai im dhe babai im vendosën të mos bashkëpunonin me sistemin e drejtësisë për shkak të ideve të tyre të gabuara. E vetmja gjë që ata bënë ishte dorëzimi i disa të mirave materiale që kishim për të shpëtuar një pjesë të familjes. Do ua kishin ulur dënimin, por mesa duket ata paraplqejnë të vdesin në burg. Babai im është shtatëdhjetë e tre vjeç dhe ka ende trembëdhjetë vite për të shërbyer, kështu që ai duhet të lirohet kur të jetë tetëdhjetë e pesë ose tetëdhjetë e gjashtë. Unë nuk mendoj se ai mund të jetojë kaq gjatë. Nuk di shumë për xhaxhain tim Gilberto, por ai është një burrë i moshuar dhe më kanë thënë se është i sëmurë. Dëgjo, Juan Pablo, më duhet të të bëj një pyetje: çfarë ideje kishit për Miguel dhe Gilberto Rodríguez në atë kohë?”
J.P.E.: “Hera e parë që dëgjova të shqiptoheshin emrat e tyre ishte 13 janari 1988, ditën kur makina bombë shpërtheu në godinën “Monako”, ku jetoja me nënën dhe motrën time Manuela. Për mrekulli ia dolëm të mbijetonim atë ditë. Në fillim nuk menduam se ishte bombë, sepse bomba të atij kalibri nuk kishin shpërthyer asnjëherë në Kolumbi në atë kohë. Ne besuam se kishte ndodhur një tërmet, një katastrofë natyrore. Na nxorrën prej andej për të na çuar në një shtëpi të sigurt në lagjen Poblado, të cilën e quanim Los viejitos (“pleqtë”), por autoritetet e njihnin atë me emrin El bizcocho (“torta”) dhe atje ne e përqafuam babin përsëri . Ai kishte menduar se ne kishim vdekur sepse komunikimet ishin ndalur. Disa orë pasi mbërritëm, vura re se ai ishte ende në telefon. Kjo më mërziti shumë, sepse e kuptova se çfarë kishte ndodhur. Në një moment ai mori një telefonatë, të cilën unë munda ta dëgjoja. Ai tha me një ton miqësor: “Epo, mik, faleminderit shumë.”
Pastaj e dëgjova të thoshte fjalinë e mëposhtme: “I pashë ata bij kurvash duke u endur rreth “Monakos” sepse shpresonin se unë kisha vdekur. Ata menduan se isha atje”. Për herë të parë e pyeta se për kë e kishte fjalën. E pyeta nëse e dinte pse e kishim pësuar atë sulm.
Ai u përgjigj: “Po, më kishin njoftuar se po përgatisnin një sulm të përmasave gjigante kundër meje, por nuk e mendoja se do përfshinin familjen time”. Ishte hera e parë që dëgjoja për Miguel dhe Gilberto Rodríguez Orejuela dhe Calin, qyteti ku ata jetonin. Babai im ndau me mua informacionin që kishte për kartelin Cali, duke më shpjeguar se ata njerëz kishin bërë një atentat ndaj nesh dhe prandaj duhej të eliminoheshin. Ai dukej i etur të më lejonte të merrja pjesë në jetën e tij dhe ishte i shqetësuar për sigurinë time. Ai kishte frikë se familja juaj, Uilliam, do të më rrëmbente për të zhvatur para prej tij ose për të më vrarë. Kishte një mijë frikëra, sepse çdo gjë mund të ndodhte dhe nuk pushoi kurrë së thënië të bëja kujdes. Një ditë më tha se duhej të gjente fëmijët, xhaxhallarët, kushërinjtë, të gjithë familjen Rodríguez, por më pas shtoi:
Nuk do t’u bëj asgjë, sepse ne kemi një marrëveshje dhe lufta është mes nesh”. William, çfarë dini për arsyen e luftës midis dy karteleve?
W.R.A.: “Unë di dy versione. Babai im dhe xhaxhai im pohojnë se Pablo ishte i zemëruar sepse nuk e kishin ndihmuar në atentatet e tij të mëdha, si vrasja e ministrit Rodrigo Lara apo ato kundër policisë. Babai dhe xhaxhai im donin të qëndronin në hije. Duket se i kanë thënë: “Vazhdo, ne të mbështesim, por nuk duam të bëjmë pis duart”. Sipas tyre, kështu filloi gjithçka. Megjithatë, ekziston një version i dytë, në të cilin Hélmer Pako Herrera hyn në skenë. Ai kishte çarë rrugën e tij brenda organizatës gjatë viteve në të cilat xhaxhai im Gilberto ishte në burg në Spanjë, midis viteve 1984 dhe 1986. Në atë periudhë babai im ishte një mik shumë i mirë i Pakos, aq sa ai i besonte atij detyra të ndryshme, e më pas Pako u vendos në Nju Jork. Duket se, në një moment, ka pasur një problem me një nga bandat, njëfarë Jorge “il Negro” Pabón, i cili kishte një vëlla, emrin e të cilit nuk e mbaj mend. I kam takuar në vitin 1979, kur xhaxhai im i shpalli luftë disa rrëmbyesve dhe dy Pabónët i dhanë një dorë. Më kujtohet se, kur luaja futboll në një pronë që kishim në Silvia, në rajonin e Kaukës, aty ishin edhe dy Negrit. I quanin Palestinezët. Një ditë të bukur ata shkuan në Medellín, sepse e njihnin Pablon dhe ishin gjithashtu miq të tij. Ndodhi që një nga njerëzit e Pakos vrau një nga dy Pabónët dhe se babai yt thirri Pakon që të dorëzohej vrasësi. Ai nuk pranoi ta bënte këtë, kështu që Pablo thirri babain dhe xhaxhain tim, duke kërkuar kokën e Pakos. Duket se ata u përgjigjën: “Nuk i vrasim miqtë tanë. Vafsh në djall”. Nga atje nisi lufta. Gjithsesi të kthehemi te ne, Juan Pablo, ata i ngritën një kurth babait tënd në “El bizcocho” dhe pothuajse arritën ta kapnin. Në godinë gjetën disa video, në të cilat ishin shtëpitë tona, por mbi të gjitha ato të babait tim, i cili ishte më pak i kujdesshëm se vëllai i tij. I kishin rifilluar edhe lëvizjet, vendet ku shkonte zakonisht. Ishte e qartë se babai juaj nuk donte vetëm kokën e Pako Herrerës, por edhe të xhaxhait tim dhe të babait tim. Shumë më vonë, kur tashmë kisha ikur, më ndihmoi një person me nofkën “Inxhinier Canaro”, i cili më tregoi se si kishte ndodhur shpërthimit në ndërtesën “Monako”. Më tha se po e mbanin nën vëzhgim nga larg dhe se ishin të bindur që Pablo do e kalonte natën me ty, kështu që fatkeqësisht vendosën ta shpërthejnë makinën bombë në mënyrë barbare. Unë isha i vetmi në familjen time që u dilja kundër. Gjërat duhet t’i themi ashtu siç janë: ata kryen një vepër kriminale, me të cilën nuk u pajtova kurrë dhe doja ta denoncoja, sepse në atë kohë kishte dyshime për faktin se xhaxhai im Gilberto, Pako Herrera dhe babai im ishin nxitësit e sulmit.”
J.P.E.: “Ishin të bindur që babai ishte me ne, sepse në mesnatë mbërriti një makinë me një zotëri që kishe hijen e tim eti. Ishte Fernando Henao, vëllai i nënës sime, i cili është ndarë nga jeta së fundmi, i cili kishte ardhur të na paralajmëronte pasi kishte pasur një ndjesi të keqe. Ai na tha: “Shkojmë. Më duket sikur diçka e keqe do ndodhë”. Ne e anashkaluam dhe e dimë se çfarë ndodhi”.
W.R.A.: “Ata ishin vendosur në godinën përballë nga e cila mund të të spiunonin dhe, duke qenë se kujtuan se babai yt kishte ardhur për të të vizituar, vendosën të shpërthenin makinën bombë. Plani dështoi, sepse makina u shmang pak gjatë lëvizjes, në vend që të përplasej drejt e në ndërtesë, përndryshe do kishit vdekur të gjithë”.
J.P.E.: “Kuptoj. Familja juaj kishte një avantazh të madh, sepse policia ishte në anën e saj, duke përfshirë Bloque de Búsqueda që punonte krah për krah me xhaxhain dhe babanë tuaj”.
W.R.A.: “Është e vërtetë. Në atë kohë policia na mbrojti dhe kjo ishte përgjithësisht e jashtëzakonshme, na lejoi të lëviznim lirshëm në qytet. Ne kishim kontrollin e plotë të policisë, e cila kreu operacione dhe arrestoi ata që dërgoheshin nga Medellin për të na sulmuar. E ç’të të them? Kontrollonin kolonelët Danilo González dhe Hugo Aguilar, udhëheqësit e Bloque de Búsqueda (Njësi Speciale e Policisë së Kolumbisë) të Medellín. Po, ata vepronin në emër të kartelit Cali. Të them këtë, Juan Pablo: ditën që të vranë babanë tënd, i pari u njoftua i imi. Ata e thirrën atë drejtpërdrejt nga vendi i ngjarjes për t’i thënë se puna ishte kryer. Më tha vetë babai”.
J.P.E.: “Çfarë mendoni për versionin e Carlos Castanos, i cili deklaroi se ishte i pari që hyri në shtëpinë ku fshihej babai im?”
W.R.A.: “Kjo është një gënjeshtër. Babai im në fillim dhe Danilo González më kanë treguar se ishte Hugo Aguilar ai që e vrau.”
J.P.E.: “Problemi është se Aguilar dha një version mjaft të diskutueshëm të fakteve, duke pretenduar se babai im kishte fluturuar pesëdhjetë metra nga dritarja nga e cila ishte përpjekur të ikte. Versioni i tij nuk përputhet me fotografitë e bëra në vendngjarje, sasinë e armëve që posedon policia dhe plagët e babait tim”.
W.R.A.: “E kuptoj, por nuk mund t’ju them asgjë tjetër. Babai im më tha vetëm se ishte Aguilar ai që e vrau dhe më vonë Danilo González e konfirmoi”.
J.P.E.: “Më thuaj, cilat ishin prioritetet e Kartelit Cali përballë kundërshtarëve të tyre në Kartelin Medellín?”
W.R.A.: “Objektivi kryesor, padyshim, ishte babai juaj. I dyti ishte Gustavo Gaviria dhe i treti, xhaxhai juaj Roberto. Ata veçanërisht e kishin me të, sepse kishte vrarë dy djem, të cilët ishin dërguar në Medellín për të shkatërruar zinxhirin e farmacive “Drogas La Rebaja” në rajonin e Antioquia. Farmacitë e tjera tashmë ishin shkatërruar nga bombat e vendosura në to. Njëri nga dy djemtë e vdekur kishte studiuar me kushëririn tim Humberto, një nga djemtë e xhaxhait tim Gilberto, dhe ishte për mua si njeri i familjes, sepse deri në moshën trembëdhjetë vjeç jetoja me kushërinjtë e mi. Për këtë arsye, xhaxhai im ishte i fiksuar pas idesë për të vrarë Roberton. Ai tha: “Do ta vras atë birin e kurvës, pikë.”
Sulmi që pësoi në Itagüí ishte vepër e tij. Edhe sot nuk e kuptoj pse ia kanë falur jetën”.
J.P.E.: “Ata duhet të kenë qenë vërtet të zemëruar. Megjithatë dëgjova disa biseda telefonike midis babait tim dhe xhaxhait tuaj dhe e di që ata ishin në prag të paqes. Ata thjesht duhej të arrinin marrëveshje për një ose dy milionë dollarë, asgjë tjetër. Megjithatë, për disa arsye, Roberto, sa herë që gjërat ishin gati të rregulloheshin, rrëmbente receptorin e telefonit babait tim dhe ai filloi të ofendonte të afërmit tuaj, duke i kërcënuar se do t’i shfaroste të gjithë, duke përfshirë edhe qentë e tyre. Për këtë arsye negociatat u ndërprenë. Meqë ra fjala, meqë përmendëm xhaxhain tim Roberto, do të doja të diskutoja me ty, Uilliam, diçka që është veçanërisht e rëndësishme për mua: e ashtuquajtura paqe e arritur mes karteleve pas vdekjes së babait tim, çmimi i së cilës ishte dorëzimi i pasurive të babait tim në këmbim të jetëve tona. Bisedimet ishin të ndërlikuara dhe u detyruam të bënim disa udhëtime në Cali, vetëm për të zbuluar se familja e babait tim na kishte tradhtuar. Babai juaj, pa dashur, ma konfirmoi disi. Më lejo të shpjegohem. Ai nënkuptoi disa herë, pa hyrë në hollësi, se nuk duhet të silleshim aq mirë me të afërmit e babait tim. Në veçanti, kur nëna ime erdhi në Cali për t’ju dorëzuar pasuritë tona, duke deklaruar se ishte e gatshme t’i plotësonte të gjitha kërkesat tuaja, për aq kohë sa ju na linit të qetë, babai juaj në fund të takimit i tha asaj: “Zonjë, mos paguani për ata persona sepse nuk e meritojnë.” U tha u bë. Menjëherë më pas, në takimin pasues në Cali me armiqtë e babait tim, xhaxhain tim Argemiro, gjyshen time nga babai Hermilda, tezet e mia dhe kushëririn im Nicolás, djali i xhaxhait tim Roberto, ata u shfaqën për të pyetur, pa më të voglin skrupull, nëse mua dhe Manuelës na ishin marrë të gjitha pasuritë me vlerë. Babai yt, Uilliam, jo vetëm që i injoroi, por na mbrojti duke deklaruar se vullneti i Pablos duhej respektuar.”
W.R.A.: “Nuk di asgjë për këtë, sepse asokohe më mbanin larg veprimtarive të babait tim. Megjithatë, më vonë, ne kemi folur. U shpëtoi jetën, sepse kishte shumë njerëz që donin t’u eliminonin. Më tha se, pas përfundimit të luftës, të këshilloi të shkosh jashtë vendit, gjë që për fat e keni bërë. Ai gjithashtu shtoi se në të kundërt do ishe vrarë dhe ai nuk do kishte mundur ta parandalonte. Të gjithë e dinin se i çmenduri Carlos Castano ju donte të vdekur. Bëtë mirë që u larguat.”
J.P.E.: “William, pas vdekjes së babait tim, të vetmit që u larguan nga vendi ishin unë, motra ime dhe nëna ime. Askush tjetër nuk e la Kolumbinë. Pesë muaj më vonë, gjyshja ime Hermilda shkoi për një shëtitje Nju Jorkut, edhe pse të gjithë Escobarëve iu hoqën vizat. Dhe pastaj nuk të duket e dyshimtë që Pepet rrëmbyen kushëririn tim Nicolás, djalin e xhaxhait tim Roberto, për ta liruar pothuajse menjëherë? Dhe që Nikolasi u shfaq disa ditë pas vdekjes së babait tim, në një makinë të blinduar të dhuruar nga Pancho Herrera? Nuk është e çuditshme që Roberto më kërkoi të shkruaja një libër, në të cilin duhet të kisha deklaruar se Alberto Fujimori dhe Vladimiro Montesinos ishte në kontakt me babanë tim, në këmbim të një vize për në Shtetet e Bashkuara? A është normale, pyes veten, që pas vdekjes së babait tim xhaxhai Roberto ishte në gjendje të organizonte një takim për mua me Joe Toft, kreun e DEA-s, në ambasadën amerikane, takim në të cilin ndër të tjera më unë mora pjesë?”
W.R.A.: “Tani që e mendoj, Roberto duhet të ketë bërë një marrëveshje, sepse babai dhe xhaxhai im pretendonin se ishin më të zemëruar me të sesa me Pablon. Siç të thashë, nuk e kuptoj pse e lanë të jetojë. Dikush duhet të ketë ndërhyrë në emër të tij, sepse e përsërisin shpesh se me të nuk mund të merreshe vesh.”
J.P.E.: “Fatmirësisht patëm mundësinë të largoheshim nga Kolumbia dhe ne kemi përfituar prej saj. Unë jam jashtëzakonisht mirënjohës ndaj babait tuaj dhe e respektoj atë për mënyrën si u soll me ne në një kohë ku thuajse askush nuk e përdorte pushtetin në mënyrë të përgjegjshme.”
W.R.A.: “Babai im është njeri i fjalës, edhe pse njerëzit nuk e dinë dhe e quajnë bandit. Jo më kot pseudonimi i tij ishte Senor (zotëri) dhe jo Machete ose diçka e ngjashme. Ai u përfshi në një luftë absurde, e cila ndryshoi jetën e shumë njerëzve. Para përballjes me babanë tënd, ai nuk bënte gjë tjetër veç trafikut të drogës. Ai kishte arritur të krijonte një kompani shumëkombëshe të trafikut të drogës, ai thjesht kërkonte të fitonte para. Ishte lufta që i ndryshoi vlerat e tij. Ai filloi të rrethohej nga vrasës, të cilët donin vetëm të përshkallëzonin konfliktin. Babai para luftës vinte vërdallë vetëm me dy truproja, se ndihej i qetë, i sigurt, por më pas u bënë dhjetë, pesëmbëdhjetë, njëzet…çmenduri e vërtetë. Unë lëvizja vetëm me një truproje, por më vonë u bënë pesë. Lufta me Pablo-n na e përkeqësoi jetën. Pas vdekjes së babait tuaj, pushteti nisi të gjuante kokën e babait tim dhe të vëllait të tij. Nuk e kuptoj pse, edhe pse patën më shumë se një mundësi për të arritur marrëveshje me drejtësinë, ata nuk e bënë këtë, dhe ju e dini mirë se ku janë tani. Ata mund të kishin dalë nga xhiroja, por nuk e shfrytëzuan rastin për shkak të egos së tyre, sepse besonin se ishin të paprekshëm.”
J.P.E.: “Me eliminimin e babait tim, bosët e vetëm të mbetur i përkisnin familjes suaj dhe ishte e qartë që autoritetet do përqendroheshin te xhaxhai juaj dhe babai juaj, sepse nuk mbeti njeri tjetër në shesh. Megjithatë, duke pasur parasysh marrëdhëniet e tyre të ngushta me institucionet, ishte e qartë se ata do kishin siguruar njëzet vjet mosndëshkim dhe qetësi. Prandaj jam i habitur që u rrëzuan kaq shpejt”.
W.R.A.: “Atyre iu dhanë dy vjet kohë për të zgjidhur gjërat me sistemin e drejtësisë, por ata nuk e shfrytëzuan marrëdhënien që kishin me prokurorin e përgjithshëm, policinë, qeverinë dhe amerikanët. Ata humbën nocionin e realitetit. Ata ishin të bindur se Gilberto do burgosej, ndërsa Miguel do mbetej i lirë… fantazi pa asnjë bazë në realitet. Ata ishin të sigurt se mund të përballonin çdo situatë dhe humbën nga sytë faktin se amerikanët janë zotërit e botës. Gringot na shfrytëzuan për të vrarë babanë tuaj, pastaj iu drejtuan atyre të kartelit Norte del Valle për të na vrarë dhe, më vonë u drejtuan tek Varela për të luftuar grupet e tjera. Ne nuk jemi asgjë më shumë se pengje. Dhe tani çfarë ka mbetur? Vetëm histori”.
J.P.E.: “Le të kthehemi për një çast kur babai im u dorëzua. A besonin udhëheqësit e Calit se lufta kishte mbaruar?
W.R.A.: “Jo, ata vijuan të ndiqnin objektivin e tyre kryesor, që ishte vrasja e Pablo Escobar. Ata madje shkuan në Kosta Rika për të blerë bomba, të cilat do t’i hidhnin në La Catedral. Unë mendoj se ata arritën të merrnin vetëm dy prej tyre në Kolumbi, por ato mund të niseshin vetëm nga një aeroplan i caktuar, kështu që hoqën dorë nga plani. Ishte një luftë e gjithanshme. Pothuajse e pamundur që të përfundonte mirë, sepse Pablo ndoqi të njëjtin qëllim si ata. Ndonjëherë do ishte e imagjinueshme të arrihej paqe, por më pas gjërat u akumuluan dhe u bënë të paarritshme. Ose Pablo ose ata. Për më tepër, kur ai u mbyll në La Catedral, ata nuk shqetësuohesin më për ta kërkuar, edhe pse ai ishte më i mbrojtur se më parë. Megjithatë, ndonëse ishte më e vështirë ta goditnin, ata nuk pushuan kurrë së hartuari plane për ta eliminuar”.
J.P.E.: “Babai im, pasi mori vesh për bombat, doli nga perimetri dhe na ndaloi të hynim në pjesën qendrore të burgut.”
W.R.A.: “Ata e mbikëqyrnin fshehurazi. Duhet të them, megjithatë, se Pablo humbi mundësinë për të rregulluar gjërat më shumë se një herë. E njëjta gjë vlen edhe për zotërinjtë e Calit”.
J.P.E.: “Po, e di. Gjithçka që duhej të bënte ishte të rrëfente dhe të qëndronte në heshtje për disa vjet dhe gjithçka do shkonte mirë, por ai nuk donte. Në të vërtetë, në atë kohë mendoja me naivitet se babai im ishte dorëzuar tek autoritetet për të ndryshuar jetën e tij. Në fillim e besova vërtet, por pothuajse menjëherë kuptova se kisha gabuar. La Catedral ishte thjesht një tjetër strehë, askush nuk e mori seriozisht. Egoja e tij nuk e lejoi të shihte mundësinë që kishte në dorë dhe, kështu, ai nuk ndryshoi. Babai im pagoi me të tijën faktin se kihste sfiduar shtetin dhe perandorinë e drogës. William, çfarë mendon se do ndodhë me të afërmit e tu?”
W.R.A.: “Ata duhet të kryejnë dënimin e tyre tridhjetë vjet, ata janë të detyruar të qëndrojnë brenda të paktën njëzet e pesë vjet përpara se të mund të dalin jashtë për sjellje të mirë. Është e paimagjinueshme që të kenë ulje të dënimit. Xhaxhai im Gilberto, babai im dhe babai juaj janë simbolet e trafikut të drogës. Babai juaj kishte vdekjen që kishte, por amerikanët i bënë ata në Cali ta paguanin shtrenjtë. Nëse mbijetojnë, xhaxhai im do jetë jashtë burgut në moshën tetëdhjetë e nëntë, kurse babai im në moshën tetëdhjetë e gjashtë. Duke pasur parasysh situatën e tij, do kisha preferuar që ai të kishte vdekur. Është e vështirë të thuhet, por unë e di se sistemi federal dhe burgjet amerikane nuk janë aq të lehta sa mendojnë shumica e njerëzve. Janë burgje shumë komplekse, jo vetëm për shkak të rregullave të ngurta të vendosura nga qeveria, por mbi të gjitha për shkak të ligjeve të pashkruara në fuqi brenda tyre. Megjithatë, Juan Pablo, kjo është jeta që ata zgjodhën dhe sigurisht që nuk më vjen keq për zgjedhjet e tyre, duke qenë se ata patën mundësinë të vendosnin ndryshe. Ata duhet të paguajnë. Besoj se do vdesin në burg”.
J.P.E.: “Më vjen shumë keq, por ndjej se marrëdhënia mes jush dhe babait tuaj është e ndërlikuar”.
W.R.A.: “Prisja që xhaxhai dhe babai im të ndiqnin shembullin tim, pasi më dhanë dorën kur vendosa të ekstradohesha, por ata kishin në mendje plane të tjera, donin të qëndronin në Kolumbi. Argëtoheshin duke luajtur dhe e respektova vendimin e tyre, edhe pse doja t’i jepja një mundësi babait tim. Prita deri në fund. Më pas, kur hipa në aeroplan, i cili më çoi në Shtetet e Bashkuara, vendosa se në vijim do shqetësohesha vetëm për dy vajzat e mia dhe gruan time, pasi gjysmën e jetës time e kisha kaluar tashmë duke u shqetësuar për babain tim. Prandaj u dorëzova dhe që nga ai çast u shkëputëm dhe lidhja jonë u përkeqësua, sepse përfytyroj se ai do jetë ndjeër i tradhtuar nga unë dhe unë prej tij. Më vonë, pas vuajtjes së dënimit dhe lirimit nga burgu, u takuam për të biseduar, për t’u sqaruar, por në zemër e di që as ai dhe as unë nuk e kemi falur kurrë njëri-tjetrin. Duhet ta bëj, sepse nuk dua të vdes me kaq barrë në ndërgjegje, pa u pajtuar me babanë. Juan Pablo, ti ishe më me fat se unë, sepse
ke pasur marrëdhënie të mirë me babanë, edhe pse ai nuk ka jetuar gjatë. Nga ana tjetër, unë u traumatizova nga fakti që mamaja më kishte larguar për disa vite nga Kolumbia. Pas kthimit, pata përshtypjen se isha i huaj për babain tim dhe nuk isha në gjendje të lidhesha me të. Në fakt, kur e kapën në vitin 1995, u rikthyem bashkë, por vetëm sepse ai kishte nevojë për mua për të drejtuar biznesin. Ai u zemërua shumë kur botova librin tim “No elegí ser el hijo del cartel (“Nuk kam zgjedhur të jem djali i kartelit”), sepse sipas tij nuk i kam dhënë drejtësi. Përkundrazi, mendoj se kam qenë shumë i respektueshëm, duke qenë se kam thënë të vërtetën, domethënë që nuk kemi pasur kurrë një marrëdhënie të mirë. Kur merr vendim për të shkruar një libër, je i përkushtuar të thuash të vërtetën. Në rastin tim doja që fjalët e mia të shërbenin si shembull për njerëzit, që të njëjtat gabime të mos përsëriten. Ka nga ata që thonë se patëm çastin tonë të lavdisë. Për këtë çast lavdie kam jetuar njëzet vjet fatkeqësi dhe vijoj të ndihem keq, sepse nuk është e lehtë të kesh babain në burg dhe të jesh pjesë e një familjeje që ka probleme me ligjin. Po mendoj të afrohem me të, më duket se duhet të përpiqem të rikuperoj lidhjen tonë. E meriton një përpjekje të fundit, sepse e di që nuk jam siç më përshkruan ai dhe mund të ndodhë që e njëjta gjë të jetë e kundërt.”
J.P.E.: “Është vërtet një situatë delikate, Uilliam, sepse në fakt kishte zëra se ishe rreshtuar kundër babait dhe xhaxhait tënd.”
W.R.A.: “I prita për katër vjet, kur isha i arratisur. Në atë kohë babai më tha disa herë: “Mos u shqetëso, bir, unë do kujdesem për gjërat”. Por ai nuk bëri asgjë, prandaj u dorëzova, mendoj se doja t’i bëja presion, që ai të vendoste njëherë e përgjithmonë. Të nxirrja veten para drejtësisë ishte çmenduri, sepse do të thoshte të sakrifikoja katër persona në familjen time që ishin gati të ekstradoheshin. E kam fjalën për motrën time Fernanda, Humberton, kushërinjtë e mi Jaime dhe Alexandra, fëmijët e Gilbertos. Por unë u dorëzova, pikërisht me shpresën se do mund të ndaloja ekstradimet. Mund të pyesni agjentin special Eduard Kacerosky, një detektiv i njohur amerikan. Unë bëra një marrëveshje me të: në fakt, ekstradimet e të afërmve të mi u anuluan. Pasi mbërrita në Shtetet e Bashkuara, rrëfeva marrëdhëniet e mia me klasën politike në Kolumbi, por ai me dinakëri përhapi fjalën se unë isha kundër babait dhe xhaxhait tim. Thashethemet arritën në veshët e Gilbertos, që është propotent, i cili u tërbua. Kështu, i kërkova gruas sime që të fliste me babain dhe xhaxhain tim, i bindur se do ta sqaronte situatën, por xhaxhai nuk pranoi, sepse ishte i sigurt se ishte një kurth. Ndaj u prish lidhja jonë, u grindëm furishëm dhe unë i ngërthyer nga furia e çastit shkova deri aty sa i thashë: “Mirë plak idiot, do të të fundos”.
Unë mund t’ju garantoj se nuk kam dëshmuar kurrë kundër tyre, sepse nuk jam gjykuar. Unë thjesht u thashë atyre se çfarë bëra dhe nëse rastësisht kjo ndikoi, mund të them vetëm se ata më braktisën. E di që kam marrë vendimin e duhur. Kjo është ajo, dhe është e trishtueshme që më lanë vetëm pasi kisha punuar për ta, luftova në Kongres dhe mora pjesë në disa takime ku kisha rrezikuar seriozisht të vdisja. Do të doja ta pyesja tim atë pse kemi arritur në këtë pikë, duke qenë se mund të ishte shmangur. Edhe një budalla do ta kishte kuptuar se, herët a vonë, do ishin mbyllur në burg për të paktën tridhjetë vjet. Mendova se do më tregonin rrugën, por përkundrazi u detyrova ta gjeja vetë”.
J.P.E.: “Po, është vërtet e trishtueshme që nuk ke marrëdhënie të mira me babanë.”
W.R.A.: “Do e bëj një provë të fundit. Nuk kemi mundësi të shihemi personalisht, jemi të detyruar të flasim me njëri-tjetrin përmes Skype. Nuk ka zgjidhje tjetër, sepse unë nuk mund të largohem nga Shtetet e Bashkuara dhe ju nuk mund të hyni”.
J.P.E.: “Pse nuk mund të dalësh?”
W.R.A.: “Sepse nuk më kanë rregulluar ende lejen e qëndrimit. Më premtuan një vizë, por vijojnë të gjejnë justifikime, kështu që unë kam pritur gjashtë vjet kot. Duket se duhen dhjetë për të marrë “green card” dhe se është pothuajse një mrekulli të jesh në gjendje ta marrësh atë”.
