Nëse Partia Komuniste e Kinës beson me të vërtetë se ka një pretendim territorial mbi Tajvanin, atëherë duhet të përpiqet gjithashtu të rimarrë tokë nga Rusia, ka thënë presidenti i Tajvanit, Lai Ching-te.
Lai bëri këtë deklaratë në një intervistë për mediat lokale të dielën, duke vënë në dukje qasjen shumë të ndryshme të Pekinit ndaj dy momenteve historike të ngjashme të humbjes së territorit.
Nën sundimin e Xi Jinping, PKK pretendon se Tajvani është një provincë kineze e drejtuar nga separatistë të paligjshëm, dhe ai është zotuar të aneksojë Tajvanin nën atë që quhet “ribashkim”.
Pekini thotë se Tajvani ka qenë pjesë e Kinës që nga “kohët e lashta”, por u mor nga Japonia gjatë “shekullit të poshtërimit”, periudhë midis viteve 1839 dhe 1949, gjatë së cilës Kina u nënshtrua dhe humbi në mënyrë të përsëritur.
Rivendosja e plotë e humbjeve të Kinës gjatë kësaj kohe është një narrativë kryesore e PKK-së dhe sot fokusohet kryesisht në Tajvan.
Megjithatë, Lai, i cili u zgjodh president në janar, vuri në dukje se Kina gjithashtu humbi tokë nga Rusia gjatë kësaj periudhe, por nuk po bën asnjë përpjekje për ta rimarrë atë.
Ai tha se kjo tregonte se planet e Pekinit për të aneksuar Tajvanin – për të cilin nuk e ka përjashtuar përdorimin e forcës për ta arritur – nuk drejtohen nga integriteti territorial, sipas The Guardian.
“Nëse është për hir të integritetit territorial, pse nuk e rimerr tokën e pushtuar nga Rusia që u nënshkrua në traktatin e Aigunit? Rusia është tani në pikën e saj më të dobët, apo jo?” tha ai, duke iu referuar një traktati të vitit 1858, me të cilin Rusia aneksoi rreth 1 milion km katrorë të territorit kinez, përfshirë Haishengwei – sot e njohur si Vladivostok.
“Mund t’i kërkoni Rusisë (tokën prapa) por nuk e bëni. Kështu që është e qartë që ata nuk duan të pushtojnë Tajvanin për arsye territoriale,” tha Lai.
Ai tha se motivet e vërteta të Pekinit ishin gjeopolitike, duke dashur të ndryshojnë rendin botëror në favor të tij. Tajvani është një ishull i madh në zinxhirin e parë të ishujve të Paqësorit, dhe kontrolli do t’i jepte PKK-së qasje dhe kalim strategjik shumë të rëndësishëm, si dhe kontroll të rritur të ngushticës së Tajvanit.
Wen-ti Sung, një analist i Kinës në Universitetin Kombëtar Australian, tha se traktati i Aigunit ishte disfata më poshtëruese e Kinës në shekullin e 20-të, në lidhje me sipërfaqen totale të tokës së humbur, por vuri në dukje se zyrtarët kinezë kishin marrë pjesë në mënyrë të përsëritur në forume ekonomike ruse në Vladivostok, “duke i dhënë kështu legjitimitet sundimit rus mbi territorin”.
“Nëse qëllimi i ambicies kineze ndaj Tajvanit është të sjellë ‘shekullin e poshtërimit’ në një fund të plotë, atëherë do të pritej që Kina të prioritizonte marrjen e tokës së humbur nga Rusia në traktatin e Aigunit,” tha Sung.
“Por Pekini nuk është, dhe pothuajse asnjëherë nuk flet për këtë, e aq më pak të afrohet me një diskutim që do të rimerrte ato territore ‘me forcë nëse është e nevojshme’.”
Dinastia Qing, dinastia më e madhe dhe e fundit perandorake e Kinës, nënshkroi dorëzimin e Tajvanit Japonisë në vitin 1895 në një traktat tjetër “të pabarabartë”, dhe në vitin 1945, në fund të Luftës së Dytë Botërore, ai iu dorëzua qeverisë së Republikës së Kinës, e cila u largua nga Kina në 1949 pasi u mposht nga komunistët në luftën civile kineze, duke krijuar një qeveri autoritare në mërgim në Tajvan.
Tajvani kaloi në demokraci në fund të viteve 1980 dhe është një nga demokracitë më të gjalla të Azisë. Qeveria e saj e zgjedhur thotë se Tajvani është një komb sovran dhe se e ardhmja e tij është për popullin e tij, jo për PKK-në, që të vendosë.
Qeveria e Kinës ende nuk i është përgjigjur komenteve të Lai-t.
