Kjo histori u botua fillimisht në gjermanisht nga ËELT, një botim simotër i POLITICO në Grupin Axel Springer.
Pothuajse dy vjet më parë, disa shpërthime në Detin Baltik shkaktuan bujë në mbarë botën. Pak kohë më vonë, ishte e qartë se tre nga katër degët e tubacioneve Nord Stream 1 dhe 2, të cilat ishin vendosur për të furnizuar gazin nga Rusia në Gjermani, ishin shkatërruar. Por nga kush?
Hetuesit gjermanë besojnë se mund ta kenë përgjigjen. I dyshuari kryesor është një instruktor ukrainas zhytjeje i quajtur Volodymyr Z., i cili ka jetuar për herë të fundit pranë Varshavës. Hetuesit dyshojnë se ai ka kryer sulmin së bashku me pesë ukrainas të tjerë. Por para se të arrestohej, i dyshuari u largua në vendin e tij.
Hetuesit gjermanë po akuzojnë tani Poloninë për mosekzekutimin e urdhrave evropianë të arrestit të lëshuar kundër Z. nga Gjykata Federale e Drejtësisë e Gjermanisë në qershor. Policia e Gjermanisë dhe Prokuroria Publike janë të pakënaqura. Një zyrtar i njohur me hetimin bëri një akuzë të rëndë për Die WELT AM SONNTAG, duke pretenduar se Polonia po sabotonte hetimin. Një tjetër person i njohur me hetimin e quajti episodin “pengim të drejtësisë”.
Kjo nuk është një pikëpamje e pazakontë në Gjermani.
“Qeveria polake padyshim i la atë të shkojnë për të mbuluar përfshirjen e saj në sulmin ndaj tubacioneve,” tha për WELT AM SONNTAG August Hanning, ish-kreu i Shërbimit Federal të Inteligjencës të Gjermanisë, ose BND. Ai është i bindur se presidentët e Polonisë dhe Ukrainës, Andrzej Duda dhe Volodymyr Zelenskyy, ishin në dijeni të planeve të sulmit.
“Operacione të përmasave të tilla janë të papërftyrueshme pa miratimin e krerëve politikë të vendeve të përfshira,” tha Hanning.
Hetuesit thonë se ekuipazhi i zhytjes prej gjashtë personash që dyshohet se vendosi eksplozivin nga jahti me vela “Andromeda” ishte stërvitur në Poloni. Hetuesit besojnë gjithashtu se Varshava mund të ketë ofruar mbështetje logjistike për operacionin nënujor. Anëtarët e ekuipazhit në “Andromeda” dyshohet se kanë marrë në bord pajisjet e nevojshme për sulmin në vendpushimin bregdetar të Kołobrzeg, ku anija u ndal shtatë ditë para shpërthimeve.
Hetuesit gjermanë po akuzojnë gjithashtu autoritetet polake për ndalimin e qëllimshëm të regjistrimeve video nga marina në Kołobrzeg. Ky kundërshtim ka nxitur dyshimet gjermane për një mbulim.
Në Poloni, autoritetet thonë se janë të zemëruara nga akuzat që vijnë nga Gjermania.
“Akuza se Ukraina e kreu këtë veprim me dijeninë e Polonisë është krejtësisht e pabazë”, tha për WELT AM SONNTAG Jacek Sieëiera, kreu i Byrosë së Sigurisë Kombëtare. Ai tha se akuzat dhe insinuatat vijnë nga një rreth i ngushtë i ish-zyrtarëve pro-rusë, të cilët nuk mbajnë më poste pushteti.
“Shpresoj që të mos kemi të bëjmë me një fushatë të organizuar dezinformimi ku njerëz të ndryshëm kanë lejuar veten që të përdoren për të fajësuar Poloninë,” tha Sieëiera. Polonia, tha ai, po heton të gjitha pistat, duke përfshirë mundësinë që Rusia të jetë përfshirë në sulm.
Por çfarë mendojnë vetë të dyshuarit? Një oficer i rangut të lartë, i cili jeton në një qytet të madh të Ukrainës dhe dyshohet se ka qenë i përfshirë në sulmin e gazsjellësit, tha: “Është qesharake të besosh se ne e bëmë atë, por nëse Ukraina qëndronte pas sulmit, Gjermania duhet të ndalojë hetimin, sepse për Kievin ishte një objektiv legjitim ushtarak”.
Në gusht, pasi lajmet për urdhërarrestin u bënë publike dhe akuzat kundër Varshavës filluan të shtoheshin, kryeministri polak Donald Tusk u ndje i detyruar të përgjigjej.
“Për të gjithë nismëtarët dhe klientët e Nord Stream 1 dhe 2. E vetmja gjë që duhet të bëni sot për këtë është të kërkoni falje dhe të heshtni,” shkroi ai në X.
Hetuesit gjermanë, ndërkohë, kanë përjashtuar një të ashtuquajtur operacion të rremë nga rusët. Ata thonë se janë të sigurt se ish-komandanti i përgjithshëm i forcave të armatosura të Ukrainës, Valery Zaluzhny, ka dhënë urdhrin për sulmin.
Autoritetet gjermane, publikisht, kanë heshtur për hetimin.
“Qeveria federale nuk komenton raportet në lidhje me “rezultatet e hetimit të hollësishëm” në media”, tha Ministria gjermane e Drejtësisë në një deklaratë në fund të gushtit.
Ndërkohë, duket e pamundur që Volodymyr Z. të përballet personalisht me autoritetet gjermane. Sipas një traktati evropian, Ukrainës nuk i kërkohet të ekstradojë shtetasit e saj në shtete të tjera dhe persona të tjerë të dyshuar në komplot me sa duket janë fshehur.
