Djemtë e ish-udhëheqësit tashmë të burgosur të kartelit Sinaloa, Joaquín Guzmán Loera, alias “El Chapo”, janë bërë një nga grupet kriminale më me ndikim në Meksikë.
Joaquín Guzmán López, Ovidio Guzmán López, Iván Archivaldo Guzmán Salazar dhe Jesús Alfredo Guzmán Salazar – të njohur sëbashku si Los Chapitos – janë bërë gjithnjë e më me ndikim në tregtinë e drogës sintetike dhe në ekonomitë e tjera kriminale në Meksikën Veriore dhe Perëndimore.
Historia
Ovidio, Iván dhe Jesús Alfredo besohet se janë integruar në operacionet kriminale të kartelit Sinaloa kur ishin adoleshentë nga babai i tyre dhe një figurë tjetër e shquar e kartelit Sinaloa, Ismael Zambada García, alias “El Mayo”, në mënyrë që të mësonin hollësitë dhe funksionimin e organizatës. Ata filluan të marrin një rol më të spikatur nga mesi deri në fund të viteve 2010, rreth kohës kur babai i tyre u arrestua dhe u ekstradua në Shtetet e Bashkuara.
Në vitin 2015, prokurorët amerikanë akuzuan Jesús, babanë e tij dhe drejtues të tjerë të kartelit për trafik droge.
Në vitin 2016, Jesús dhe Iván ishin pjesë e një grupi burrash të rrëmbyer nga Karteli i Gjeneratës së Re Jalisco (CJNG) nga një restorant në një lagje luksoze të qytetit turistik meksikan Puerto Vallarta, në shtetin Jalisco, në territorin e CJNG. Dy djemtë u liruan më vonë.
Pas ekstradimit të El Chapo-s në Shtetet e Bashkuara në janar 2017, konfliktet midis Chapitos dhe drejtuesve të tjerë të kartelit Sinaloa janë shtuar. Vëllezërit janë përplasur me fraksionet e lidhura me El Mayo-n si dhe ato të lidhura me xhaxhain e tyre, Aureliano Guzmán Loera, alias “El Guano”, për kontrollin e operacioneve të grupit dhe qasjen në rrugët kryesore të trafikimit.
Në maj të vitit 2020, José Rodrigo Aréchiga Gamboa, alias “El Chino Antrax” – ish-kreu i skuadrës së vrasësve të Kartelit Sinaloa Antrax dhe bashkëpunëtor i El Mayos – u gjet i vdekur pasi u arratis nga paraburgimi federal me kusht në San Diego. Besohet se pas vrasjes së tij qëndrojnë Los Chapitos.
Në qershor 2020, një shkëmbim zjarri që zgjati disa orë, me sa duket midis të dyja palëve në periferi të Culiacán, la 16 të vdekur.
Los Chapitos janë përballur gjithashtu me presion në rritje nga autoritetet.
Në tetor 2019, forcat meksikane të sigurisë filluan një operacion të planifikuar keq për të kapur Ovidion në Culiacán, kryeqyteti i shtetit të Sinaloa. Menjëherë pasi u përhap lajmi për arrestimin e Ovidios, anëtarët e kartelit Sinaloa u përgjigjën me forcë, duke pushtuar qytetin dhe duke nisur një ofensivë të gjithanshme për të kërkuar lirimin e tij. Në fund, Presidenti Andrés Manuel López Obrador “urdhëroi që operacioni të ndalohej dhe krimineli i supozuar të lirohej”.
Në fund të vitit 2021, Departamenti Amerikan i Shtetit rriti shpërblimin në 20 milionë dollarë për informacionin që çon në kapjen e katër fëmijëve të El Chapo-s. Departamenti Amerikan i Thesarit ka sanksionuar gjithashtu Los Chapitos sipas të ashtuquajturit “Act Kingpin”.
Pavarësisht se ishin në shënjestër nga autoritetet amerikane, Los Chapitos shtuan përpjekjet e tyre për të dominuar grupin që dikur e drejtonte babai i tyre. Në shkurt 2022, burra të armatosur – me sa duket besnikë ndaj Los Chapitos – duke udhëtuar në një karvan me dhjetëra automjete e rrethuan komunën e Caborca, afër kufirit midis Meksikës dhe Shteteve të Bashkuara. Për orë të tëra, kolona pushtoi qytetin, pasi policia lokale nuk mundi t’i zmbrapste deri në mëngjes. Në fund, sulmi la dy të vdekur dhe të paktën pesë të tjerë u rrëmbyen.
Pasi fama e tyre u rrit ndjeshëm gjatë viteve 2021 dhe 2022, Los Chapitos pësuan një goditje në janar 2023, kur Ovidio u arrestua në Culiacán, kryeqyteti i shtetit të Sinaloa.
Pas arrestimit të tij, si në vitin 2019, u vendosën bllokada në gjithë qytetin dhe gjetkë në Sinaloa dhe anëtarët e kartelit qëlluan mbi trupat e policisë dhe ushtrisë dhe madje rrëzuan një helikopter ushtarak. Brenda pak orësh, qeveria federale dërgoi përforcime për të qetësuar gjendjen.
Edhe pse Ovidio nuk u lëshua këtë herë, ky veprim tregoi aftësinë e shpejtë të mobilizimit dhe reagimit të Kartelit Sinaloa në territorin e tij.
Në shtator 2023, Ovidio u ekstradua në Shtetet e Bashkuara pas një procesi të përshpejtuar.
Në korrik 2024, Joaquín u arrestua në Shtetet e Bashkuara pasi fluturoi atje me një avion privat me El Mayo-n, i cili pretendoi se Joaquín e kishte rrëmbyer.
Veprimtaritë kriminale
Biznesi kryesor i Chapitos, ashtu siç ishte i babait të tyre, është trafiku ndërkombëtar i drogës. Sipas disa aktakuzave në Shtetet e Bashkuara, djemtë janë të përfshirë në trafikimin e sasive të mëdha të të gjitha llojeve të drogës, nga kokaina dhe marihuana te metamfetamina, në Shtetet e Bashkuara, duke përdorur një rrjet të gjerë kontaktesh në të gjithë rajonin.
Në veçanti, grupi është përshtatur me ndryshimet në tregjet e drogës dhe është përfshirë gjithnjë e më shumë në tregtinë e drogës sintetike, veçanërisht në lidhje me trafikimin e opioidit të fuqishëm sintetik fentanil. Në fakt, Chapitos kanë zgjeruar aktivitetet e tyre duke përfshirë shfrytëzimin e qendrave të rehabilitimit të drogës për të rekrutuar trafikantë të rinj, një tjetër shkak i dhunës së vijueshme midis tyre dhe fraksionit El Mayo.
Përveç kësaj, grupi ka kërkuar tregje të tjera përveç Shteteve të Bashkuara dhe ka filluar të kapitalizojë në tregjet fitimprurëse në Australi.
Los Chapitos janë një nga furnizuesit kryesorë të fentanilit dhe metamfetaminës në Shtetet e Bashkuara. Departamenti Amerikan i Drejtësisë ngriti akuza kundër tyre për komplot për shpërndarjen e kokainës, metamfetaminës dhe marihuanës në vitin 2021 dhe ofroi shpërblime prej 5 milionë dollarësh për secilin.
Megjithatë, në vitin 2023, disa organizata kriminale në shtetin Sinaloa, duke përfshirë Chapitos, thuhet se vendosën një ndalim të plotë të prodhimit dhe trafikimit të fentanilit, me gjasë si përgjigje ndaj presionit gjyqësor mbi grupin pas kapjes së Ovidios. Pranë Culiacánit, nëntë trupa u gjetën me shenja torture dhe pilula fentanili të shpërndara përreth si një demonstrim i ndalimit nga grupi.
Gjeografia
Kalaja kryesore e Chapitos është vendi i tyre i origjinës, Sinaloa, një shtet në Meksikën veriperëndimore që ndodhet në bregun e Paqësorit.
Fëmijët e El Chapo-s duket se kanë shumë më tepër ndikim dhe fuqi brenda Culiacán, kryeqyteti i Sinaloa-s dhe qendrave të tjera urbane. Nga ana tjetër, besohet se fraksionet e lidhura me El Mayo-n mbajnë kontroll të fortë në zonat përreth kryeqytetit.
Si një i tërë, Karteli Sinaloa operon në qendrat të mëdha jashtë vendit duke filluar nga Nju Jorku, Shtetet e Bashkuara, në Buenos Aires, Argjentinë dhe qytete të tjera të panumërta. Grupi gjithashtu ka pasur ndikim ose prani në të paktën 17 shtete meksikane.
Aleatët dhe armiqtë
Rivali më i madh i brendshëm i Los Chapitos janë fraksionet e lidhura me El Mayo-n. Përveç kësaj, është raportuar mosmarrëveshje me xhaxhain e tij, El Guano, mbi kontrollin e territorit të trafikimit dhe pagesat e supozuara të zhvatjes që ai mendohej të mblidhte në disa vende në Sinaloa.
CJNG mbetet një nga armiqtë më të mëdhenj të Los Chapitos, për shkak të mosmarrëveshjes së saj me kartelin Sinaloa për kontrollin e ekonomive të mëdha kriminale në disa rajone të Meksikës. Supozohet se kreu i CJNG-së, Nemesio Oseguera Cervantes, alias “El Mencho”, krijoi një grup vrasësish për të gjetur dhe vrarë fëmijët e El Chapo-s.
Përveç kësaj, Los Chapitos janë përplasur me kartelin Beltrán Leyva, dikur aleate me Kartelin Sinaloa përpara se një ndarje në vitin 2008 të ndizte një luftë të përgjakshme midis të dyve. Në vitin 2016, më shumë se 100 anëtarë të Beltrán Leyva dyshohet se ishin përgjegjës për grabitjen e shtëpisë së nënës së El Chapo-s në malet e Sinaloas, duke e detyruar atë të largohej nga rajoni, së bashku me qindra të tjerë nga komunitetet e afërta.
Për të fituar forcë në luftërat e tyre të tanishme në terren, Los Chapitos kanë rekrutuar aleatë në disa shtete. Midis tyre janë ish-rivalët, si Pablo Edëin Huerta Nuno, alias “El Flaquito”, i cili i përkiste kartelit Arellano Félix në Baja California, si dhe bashkëpunëtorë të vjetër si Néstor Ernesto Pérez Salas, alias “El Nini”, në Culiacán.
Perspektivat
Me Ovidion dhe Joaquín në paraburgim në Shtetet e Bashkuara, e ardhmja e Chapitos duket e pasigurt. Zyrtarët amerikanë kanë thënë se Joaquín iu dorëzua vullnetarisht autoriteteve amerikane në korrik 2024. El Mayo pohon se Joaquín e rrëmbeu atë dhe e solli në Shtetet e Bashkuara kundër vullnetit të tij kur u dorëzua.
Tradhtia e dukshme ka krijuar tension të madh brenda kartelit Sinaloa. Aktorët kriminalë të lidhur me grupin i thanë InSight Crime se po përgatiten për një konflikt të mundshëm mes dy fraksioneve. Por edhe nëse dhuna e shpërthyer nuk ndalet, natyra e decentralizuar e zinxhirit të furnizimit me drogë do të thotë se flukset e drogës ka të ngjarë të vazhdojnë pa ndërprerje të konsiderueshme.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Insightcrime
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
