JPMorgan dhe HSBC përpunuan padashur pagesat për kompanitë në Afrikë të kontrolluara nga kryekomandanti i vdekur rus Yevgeny Prigozhin, ndërsa ushtria e tij private Wagner e goditur nga sanksionet u zgjerua në gjithë kontinentin ku është akuzuar për abuzime brutale të të drejtave të njeriut.
Dokumentet e zbuluara të marra nga Qendra për Studime të Avancuara të Mbrojtjes (C4ADS), një organizatë me bazë në Uashington, tregojnë se në vitin 2017 një kompani sudaneze e kontrolluar nga Prigozhin bëri blerje pajisjesh industriale nga Kina që kalonin nëpër banka të mëdha perëndimore.
Wagner, të cilin Thesari i SHBA-së e ka akuzuar për “ekzekutime masive, përdhunime, rrëmbime fëmijësh dhe brutalitete të tjera kundër të pafajshmëve” në Afrikë, u bë famëkeq për ofrimin e shërbimeve mercenare për krerët e shteteve në Afrikë dhe për pjesëmarrjen në pushtimin rus të Ukrainës.
Dokumentet e zbuluara tregojnë se si Prigozhin, avioni i të cilit u rrëzua vitin e kaluar pasi tentoi një rebelim kundër presidentit rus Vladimir Putin, ishte në gjendje të krijonte një perandori kriminale ndërkombëtare në burimet natyrore pjesërisht duke manipuluar fshehurazi sistemet e pagesave të institucioneve financiare perëndimore.
Një faturë tregon se në gusht 2017, Meroe Gold, një kompani sudaneze e minierave që ishte një fasadë për Wagner, dërgoi një pagesë nga një llogari bankare lokale nëpërmjet JPMorgan Chase si një bankë ndërmjetëse në Nju Jork, një shitësi në Kinë.
Një faturë tjetër e të njëjtit vit tregon se Meroe Gold i dërgoi pagesën për gjeneratorë me naftë dhe pjesë këmbimi një kompanie kineze nëpërmjet Hang Seng Bank, e cila është pjesë e Grupit HSBC.
Nuk ka asnjë provë që këto banka ishin të vetëdijshme se po trajtonin transaksione të porositura nga subjektet kryesore të Grupit Wagner.
Meroe Gold nuk ishte nën sanksionet e SHBA në kohën e pagesave, por Prigozhin ishte që nga viti 2016. Meroe në vitin 2018 më vonë u vu nën sanksionet e SHBA për shkak se ishte “në pronësi ose kontrolluar nga Prigozhin” dhe se e ndihmoi atë “të shfrytëzonte burimet natyrore të Sudanit për përfitime personale. “.
HSBC nuk pranoi të komentonte mbi transaksionet specifike në Sudan, por banka tha se ishte “thellësisht e përkushtuar për të luftuar krimin financiar dhe për integritetin e sistemit financiar global”.
“Ne kemi investuar në mënyrë të konsiderueshme në ndërtimin dhe ruajtjen e një kuadri efektiv kontrolli për të zbuluar dhe zbutur këtë rrezik,” shtoi ai.
JPMorgan tha: “Pas një rishikimi të hollësive të kufizuara të ndara me ne, ne nuk kemi gjetur asnjë regjistrim që përputhet me ato transaksione.”
C4ADS, e cila ka publikuar një raport mbi dokumentet e zbuluara, tha se transaksionet treguan se Prigozhin dhe Wagner nuk do të kishin qenë në gjendje të vendoste një pikëmbështetje në Afrikë pa përfituar nga sistemi financiar legjitim.
Rritja e Wagner në vende të tilla si Sudani dhe Republika e Afrikës Qendrore ishte funksioni i “një lidhjeje midis sistemeve të ligjshme dhe të paligjshme”, tha C4ADS.
“Për të lehtësuar shfrytëzimin e hershëm të burimeve natyrore, organizata e sanksionuar ndërkombëtarisht u mbështet në një rrjet shërbimesh financiare dhe rrjete transporti për të lëvizur furnizimet dhe për të prodhuar të ardhura,” shtoi ai.
Pas vdekjes së Prigozhin në gusht 2023, operacionet që ai ndërtoi në Afrikë u zhytën në entitete nën kontrollin e drejtpërdrejtë të Ministrisë ruse të Mbrojtjes.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Financial Times
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
