Për disa njerëz, përmbajtja e një dosjeje disa dekadash të gjetur në kabinetin e dosjeve të një pallati në Karolinën e Veriut mund të duket thjesht si një pirg letrash të vjetra, tha vlerësuesi Ken Farmer. Por kur Farmer hapi dosjen vitin e kaluar, ai besoi se mund të kishte gjetur objektin më të rrallë të karrierës së tij.
Brenda dosjes ai gjeti një kopje të Kushtetutës së SHBA-së që mbante datën 1787. Në faqen e fundit, Farmer inspektoi nënshkrimin e Charles Thomson, sekretarit të Kongresit Kontinental në atë kohë, me një xham zmadhues dhe tha se dukej autentike.
Dokumenti, tha Farmer, ishte një nga kopjet e para të Kushtetutës që Kongresi ua dërgoi 13 kolonive origjinale për ratifikim. Farmer sugjeroi që pronarët ta dërgojnë dokumentin në Brunk Auctions në Asheville, N.C., ku dokumenti do dalë në ankand.
Oferta e hapjes është 1 milion dollarë, por organizatorët e ankandit thanë se presin që ajo të shitet për miliona më shumë.
“Sa herë që e kam në duar, më shkojnë mornica,” tha Andrew Brunk, president i Brunk Auctions, për The Washington Post.
“Kjo është gjëja më emocionuese që kemi hasur ndonjëherë.”
Farmer zbuloi dokumentin në pronën e fermës Hayes në Edenton, N.C., të cilën Samuel Johnston, një guvernator i Karolinës së Veriut dhe senator shtetëror në fund të viteve 1700, besohej se e kishte në pronësi. Prona përfshinte një plantacion ku punonin skllevërit, sipas Shoqatës së Historianëve të Arkitekturës, një organizatë jofitimprurëse që studion dhe ruan arkitekturën.
Familja Johnston ia dha pronën një miku, Edward Wood, në vitet 1800, sipas Shoqatës së Historianëve të Arkitekturës. Familja Wood zotëronte pronën deri në dhjetor 2022, kur e shitën atë në shtetin e Karolinës së Veriut për 6.1 milionë dollarë, raportoi Chowan Herald. Ndërsa pastronte shtëpinë, tha Farmer, familja Wood e punësoi atë për të vlerësuar mobiljet, librat, hartat dhe armët e shekullit të 18-të dhe 19-të në shtëpi.
Në një vizitë në rezidencë në shkurt 2023, Farmer tha se ai inspektoi një dosje që ishte ulur në një kabinet dosjesh me pluhur. Brenda, kishte një draft të 1776 të Neneve të Konfederatës, një urdhëresë e 1785 që përcaktonte detyrat e Tomson si sekretar i Kongresit dhe një letër e 1787 për punët e jashtme. Fermer gjeti gjithashtu kopjen e Kushtetutës në katër fletë letre 28 cm me 40 cm.
Farmer pyeti se cila kopje e Kushtetutës ishte. Ai pa që nënshkrimi i Tomsonit ishte shkruar me bojë dhe më pas konfirmoi se Thomson ishte Sekretari i Kongresit Kontinental në 1787.
Disa ditë më vonë në shtëpinë e tij në Charlottesville, Farmer tha se e krahasoi dokumentin me fotot e Kushtetutës së vitit 1787 nga faqet e internetit të arkivave.
Drafti i Kushtetutës u finalizua pas Konventës Kushtetuese në Filadelfia në shtator 1787. Më vonë atë muaj, Kongresi u dërgoi kopje të Kushtetutës kolonive për ratifikim së bashku me një letër nga presidenti i parë i mundshëm, George Washington, duke nxitur delegatët të bien dakord për kushtet. Të paktën nëntë koloni duhej të pranonin Kushtetutën për ta bërë atë detyruese.
Rreth 100 kopje u shtypën, por vetëm 9 janë llogaritur, sipas Brunk Auctions. Kopja që po hidhet në ankand është e njollosur lehtë dhe e palosur horizontalisht, por është në gjendje të mirë, tha Brunk Auctions. New Hampshire u bë shteti i nëntë që ratifikoi Kushtetutën në qershor 1788. Një vit më pas, themeluesit e Amerikës propozuan ndryshime në Ligjin e të Drejtave dhe 10 u ratifikuan në 1791.
Chris Edelson, një asistent profesor i qeverisë në Universitetin Amerikan, tha se kopjet e vjetra të Kushtetutës janë risi dhe kujtime të procesit të gjatë që kërkohet për të krijuar dhe ratifikuar ligjet e Amerikës në shekullin e 18-të.
Një tjetër kopje e rrallë e Kushtetutës që u shtyp për delegatët e Konventës Kushtetuese u shit për 43.2 milionë dollarë në nëntor 2021. Seth Kaller, një ekspert i dokumenteve historike të cilin Brunk Auctions punësoi për të vërtetuar kopjen e saj të Kushtetutës, tha se dokumenti në ankand është më i rrallë se një i shitur tre vjet më parë.
“Mundësia që një tjetër prej tyre të zbulohet është shumë afër zeros,” tha Kaller.
Por Jack Rakove, një profesor emeritus i Shkencave Politike në Universitetin e Stanfordit, vuri në dyshim nëse dokumenti ofron diçka të re për njohuritë tona për Kushtetutën dhe historinë e saj.
“Është thjesht një kopje tjetër,” tha Rakove.
“Mund të shtojë ose jo diçka të re në të dhënat historike.”
Brunk, 56 vjeç, tha se disa elementë e bëjnë kopjen të dallohet. Ka vija pranë shumë prej paragrafëve, të cilat ai tha se Thomson ose një delegat i Karolinës së Veriut mund t’i ketë shënuar.
Një kolonë në faqen e tretë duket se lexon: “Miratuar duhet të jetë dhe do të jetë” me bojë të zbehur, një mesazh që Brunk tha se mund të kishte lidhje me kundërshtimin e Karolinës së Veriut për të ratifikuar Kushtetutën derisa të propozoheshin amendamentet.
Të shtunën, në 237 vjetorin e vendimit të Kongresit për të dërguar Kushtetutën në koloni, Brunk tha se pret që dokumenti të shitet për të paktën 10 milionë dollarë.
“Një copë letre që është kaq e lehtë dhe kalimtare mund të mishërojë në të njëjtën kohë kaq shumë peshë në mënyrë metaforike,” tha Brunk.
“Dua të them, ky është një gur themeli i demokracisë moderne.”
