Në zemër të Bejrutit, ku Perëndimi me shumicë myslimane takohet me Lindjen kryesisht të krishterë, At Antoine Assaf qëndron në kishën Mar Elias Kantari dhe u kërkon famullive të tij të shqetësuar që të jenë të sjellshëm me fqinjët e tyre. Ai e di se ky mesazh ka më shumë rëndësi se kurrë.
Përtej kishës së tij të qetë është një fatkeqësi e zhurmshme dhe e rrëmujshme: më shumë se 1 milion njerëz po ikin nga lufta midis Izraelit dhe grupit militant shiit libanez Hezbollah, pasi fushata e bombardimeve të Izraelit kërcënon ekuilibrin delikat midis tre grupeve kryesore fetare të Libanit.
Në moshën 60-vjeçare, Assaf, një prift maronit, e ka parë Libanin pothuajse të shkatërruar nga dhuna sektare më parë. Një luftë civile 15-vjeçare, që përfundoi në vitin 1990, e ndau vendin dhe kryeqytetin e tij sipas linjave fetare. Në vitet që pasuan, komandantët e luftës, të kthyer në krerë politikë, forcuan komunitetet e tyre kundër njëri-tjetrit.
Tani ai shikon sesi fushata ushtarake e Izraelit dëbon familjet shiite nga shtëpitë e tyre dhe në zonat kryesisht të krishtera dhe sunite, duke ndërthurur ankesat e vjetra dhe duke ngritur frikën e dhunës ndërkomunale në një vend të vogël të mbushur me armë.
“Çdo të diel, unë i shtyj njerëzit të ndihmojnë dhe të mirëpresin njëri-tjetrin,” tha prifti. Por teksa bombardimet kanë ndjekur të zhvendosurit, me Izraelin që godet Bejrutin qendror dhe thellë në zemrat e të krishterëve dhe sunitëve, Assaf po paralajmëron gjithashtu tufën e tij që të jetëe kujdesshme.
Ata duhet të ndihmojnë “duke pasur parasysh se ne duhet të jemi të kujdesshëm”, shtoi ai.
“Nëse jetojmë pranë dikujt që është i huaj, duhet të jemi të vetëdijshëm për gjendjen e tij, nëse ai është zyrtar në Hezbollah apo jo.”
At Antoine Assaf, një prift maronit, i sheh sulmet ajrore izraelite në rritje si një politikë të qëllimshme për të vënë njerëzit e tij kundër njëri-tjetrit
Assaf nuk fajëson familjet shiite që ikin: si shumë libanezë, ai i sheh zgjerimin e sulmeve ajrore izraelite si një politikë të qëllimshme për të vënë njerëzit e tij kundër njëri-tjetrit.
Sami Atallah, drejtor i organizatës The Policy Initiative me bazë në Bejrut, tha: “Izraelitët po përpiqen ta bëjnë popullatën libaneze të kthehet kundër komunitetit shiit. Komuniteti shiit ndihet vërtet i izoluar. Goditja e tyre në zonat e krishtera është një recetë për grindje civile.”
Duke përforcuar këto dyshime, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu këtë muaj i tha popullit libanez të ngrihet kundër Hezbollahut ose të përballet me “një luftë të gjatë që do çojë në shkatërrim dhe vuajtje siç shohim në Gaza”.
Shumica e libanezëve u tallën me thirrjen e Netanyahut.
“Ai mendon se jemi kaq të lirë sa do të bëjmë atë që ai na thotë,” tha parukierja Anne-Marie, 36 vjeç.
Asaj nuk i pëlqen grupi militant shiit. Por “nëse nuk më pëlqen Hezbollahu, kjo nuk do të thotë se më pëlqen Izraeli. Kjo nuk do të thotë se unë do anashkaloj armikun tim kundër bashkëkombës tim libanez.”
Me shumicën e strehëzave qeveritare plot, kampe të improvizuara janë shfaqur rreth qendrës qendrore të Bejrutit
Pas një viti lufte midis Izraelit dhe Hizbollahut të mbështetur nga Irani, një fushatë ajrore izraelite dhe pushtimi tokësor këtë muaj detyroi më shumë se një milion njerëz të largoheshin nga shtëpitë e tyre. Mijëra njerëz janë larguar nga periferitë jugore të Bejrutit, Libani jugor dhe pjesë të Luginës lindore Bekaa, të gjitha zonat me shumicë shiite ku dominon Hizbollahu.
Në arrati, familjet shiite janë grumbulluar në Bejrutin perëndimor, shumica sunite e të cilit përçmon Hezbollahun. Ata e fajësojnë atë për vrasjen e kreut të dashur sunit dhe ish-kryeministrit Rafik Hariri në vitin 2005 dhe kujtojnë militantët e Hezbollahut që pushtuan Bejrutin perëndimor në 2008.
Shumica e strehimoreve qeveritare janë plot, kështu që njerëzit flenë në dyshekë të copëtuar përgjatë bregdetit piktoresk të Bejrutit perëndimor. Disa jetojnë në klube nate të shndërruara; të tjerët grumbullohen në apartamente. Pa hapësirë për qarkullimin e automjeteve, makinat e parkuara dyfish shkaktojnë bllokime të pafundme.
Në Hamra, një qendër kryesore tregtare, banorët thonë se janë të tronditur nga të ardhurit e rinj.
“Më vjen keq për ta, me të vërtetë më vjen keq”, tha shitësi Hashem, 56 vjeç.
“Por nuk e ndjej më se ka siguri në këtë rrugë, tani ka grupe burrash që rrinë rrotull gjithë ditën dhe natën, duke pirë duhan. Ne nuk e dimë se kush janë ata dhe ata vijojnë të trembin klientët e mi.”
Ashtu si të tjerët, ai ka frikë se ligji dhe rendi mund të prishen. Njerëz të zhvendosur të dëshpëruar kanë hyrë në disa ndërtesa boshe dhe kanë ngritur kampe, duke bërë që pronarët të punësojnë roje sigurie. Pronarët e tjerë kanë vendosur tela me gjemba, apo edhe janë drejtuar për të prishur ndërtesat me shumicë.
“Ne e dimë se nuk ka shtet, por gjithashtu nuk ka polici, ushtri të mjaftueshme përreth, kështu që njerëzit do ta marrin ligjin në duart e tyre”, tha Hashem.
“Në Bejrut ndihet paligjshmëria”.
Javën e kaluar hajdutët u kapën duke vjedhur nga shtëpitë boshe në Ghobeiry, një lagje me shumicë shiite në Bejrutin jugor. Të dyshuarit u rrahën, iu lidhën sytë dhe u lidhën në shtylla nga banorët, ndërsa në qafë u varën tabela që shkruanin “hajdut”.
Personeli ushtarak libanez dhe njerëzit mblidhen në vendin e një sulmi izraelit në Bejrut
Nervat janë të ngritura ndërsa qyteti bashkohet nga tensioni i shkaktuar nga zhurmat e vijueshme të rënkimit të dronëve izraelitë, avionët luftarakë që thyejnë barrierën e zërit dhe sulmet ajrore që lulëzojnë.
Por Bejruti është i ndarë përgjatë linjave të vjetra të luftës civile, pasi refugjatët e brendshëm shmangin shumicën e krishterë lindore. Në kontrast me Bejrutin perëndimor të vrullshëm, lindja është më e qetë se normalja. Shumë familje më të pasura kanë shkuar në male ose janë larguar nga Libani, duke mos dashur të përfshihen në një luftë, shumë mendojnë se nuk kanë asnjë pjesë në të dhe për të cilën fajësojnë Hezbollahun.
Të zhvendosurit thjesht mund të largohen nga Bejruti lindor sepse qiraja është e shtrenjtë dhe atyre u mungojnë lidhjet me komunitetin, thanë analistët. Imane Jaffal, një mësuese joga e cila u largua nga qyteti jugor Tire tre javë më parë, po qëndron me djalin e saj në Bejrutin lindor dhe tha se ndihet e mirëpritur.
“Nëse të gjithë janë më të kujdesshëm, ata kanë të drejtë të jenë,” tha ajo, “sepse Izraeli godet kudo”.
Por prania e dukshme e partive të krishtera të djathta i pengon njerëzit e zhvendosur. Flamuj të freskët me shenjat e Forcave Libaneze të krahut të djathtë valëviten në kryqëzimin Sassine në lindje të qytetit.
Të krishterët në Bejrutin lindor “i frikësohen një pushtimi”, tha një banor vendas. “Flamujt janë për t’i kujtuar të gjithëve se ne jemi këtu.”
Përtej Bejrutit me jetë të dyfishtë, fotografia është më e ndërlikuar. Komunitetet e krishtera dhe sunite në veri të vendit kanë mirëpritur me kujdes të pastrehët e rinj, duke dhënë me qira shtëpi dhe apartamente – ndonjëherë me çmime të tepruara – dhe duke ofruar ndihmë.
Por gjendja ndryshoi me një sulm ajror izraelit në një shtëpi në fshatin e krishterë Aitou javën e kaluar, që vrau 23 njerëz, kryesisht gra dhe fëmijë të zhvendosur. Një zyrtar lokal tha se objektivi i Izraelit ishte një zyrtar i Hezbollahut që u jepte paga mujore të zhvendosurve.
Një statujë e të krishterëve maronitë të shekullit të 19-të Shën Charbel pranë rrënojave nga një sulm ajror izraelit në fshatin verior të Aito
Atallah i The Policy Initiative tha: “Fakti që ushtarakët izraelitë goditën oficerin e Hezbollahut jo në makinën e tij, por në shtëpi po dërgon një mesazh: “Ky është çmimi që do paguani nëse strehoni të zhvendosurit”.
Josephine Zgheib, presidente e bamirësisë së Shoqatës Beity, tha se ajo kishte ndihmuar në gjetjen e strehimit për gati 700 njerëz të zhvendosur në zonën malore Kfardebian.
Por pas sulmit në Aitou, fqinjët e pyesin Zgheib-in: “A i njeh ata, a ke karta identiteti të tyre, a je e sigurt që nuk janë nga Hezbollahu?” tha ajo.
Zgheib vuri re dy anëtarë të Hezbollahut që mbërritën. Burrat ishin verbuar, tha ajo, “kështu që ne e dinim se atyre u kishin shpërthyer biperat “. Sabotimi izraelit i pajisjeve të Hizbollahut shkaktoi shpërthimin e biperave dhe radiove marrësehdnëëse një muaj më parë, duke plagosur qindra anëtarë të Hezbollahut, së bashku me të tjerë, duke përfshirë fëmijë.
Megjithatë, kryesisht është e pamundur të dihet se kush është apo nuk është Hezbollah. Organizata e përhapur përfshin zona që nga shpërndarja e ilaçeve dhe dhënia e mikrohuave deri te lëshimi i raketave. Anëtarët civilë të Hezbollahut mund të mos ishin dukur të rrezikshëm më parë, por Izraeli ka shënjestruar gjithnjë e më shumë organizata joushtarake siç janë objektet e kujdesit shëndetësor të lidhura me Hezbollahun.
I pasigurt se çfarë të bëjë, Zgheib i dërgon emrat e njerëzve që kërkojnë strehim tek inteligjenca e ushtrisë libaneze për t’i kontrolluar.
Pavarësisht paranojës në rritje, libanezët po mblidhen për të plotësuar mungesat e një shteti të zhveshur nga çdo gjë, nga ushqimet e gatuara në shtëpi deri te kompletet e higjienës.
Në skajin e Bejrutit perëndimor, Assaf shpreson se kjo kohë nevoje mund të ndihmojë komunitetet të krijojnë lidhje të reja.
“Kjo është arsyeja pse unë jam prift në këtë zonë. Unë jam i angazhuar në ndërtimin e urave ndërmjet komuniteteve, tani ka një mundësi.”
Por, pranon ai, “është shumë e vështirë”.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Financial Times
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
