Koalicioni gjerman u shemb të mërkurën pasi kancelari Olaf Scholz shkarkoi ministrin e tij të financave dhe i hapi rrugën zgjedhjeve të parakohshme, duke shkaktuar kaos politik në ekonominë më të madhe të Evropës disa orë pasi Donald Trump fitoi zgjedhjet presidenciale në SHBA.
Pas shkarkimit të ministrit të financave Christian Lindner të partisë Demokratët e Lirë (FDP), Scholz pritet të kryesojë një qeveri të pakicës me Social Demokratët e tij dhe të Gjelbërit, partia e dytë më e madhe, shkruan Reuters.
Çfarë ndodh tani?
Scholz tha se do të thërriste një mocion besimi në qeverinë e tij për 15 janar, hapi pararendës i nevojshëm për mbajtjen e zgjedhjeve deri në fund të marsit.
Sipas rregullave të krijuara për të parandaluar llojin e trazirave të koalicionit që përshpejtoi fundin e demokracisë së ndërmjetme të Gjermanisë, kancelaria kontrollon kryesisht ritmin e ngjarjeve: opozita mund ta shtyjë atë më herët nëse mund të gjejë një shumicë për një kancelar të caktuar alternativ, i cili do të të jetë sfidues me aritmetikën aktuale parlamentare.
Frank-Walter Steinmeier, presidenti i Gjermanisë, tha se ai nuk do të përdorte fuqinë e tij për të bllokuar lëvizjen e Scholz-it për zgjedhje të parakohshme pasi parlamenti të ketë mbajtur një votëbesim.
Si do qeveriste scholz deri ne zgjedhjet?
Të Gjelbrit, partia e dytë më e madhe në koalicionin fillestar trepalësh, do të qëndrojë në qeveri. Pa një shumicë parlamentare të tyren, ata do të duhet të mbledhin së bashku mbështetje ad hoc për votat individuale nga partitë e tjera.
Scholz tha se do t’i kërkonte Friedrich Merz, liderit të konservatorëve të opozitës, të mbështeste masat buxhetore të nevojshme urgjentisht, duke thënë se ekonomia e goditur nga kriza e Gjermanisë nuk mund të presë deri pas zgjedhjeve për veprimet e qeverisë.
Një fokus i menjëhershëm është ajo që ndodh me portofolet e mbajtura nga katër ministrat e FDP në qeveri – përveç Lindner, ministrat e drejtësisë, transportit dhe arsimit.
Joerg Kukies, një aleat i Scholz-it, ish-bankier i investimeve të Goldman Sachs dhe tani zëvendësministër i financave, është zgjedhur për të zëvendësuar Lindnerin si ministër i financave. Ministri i Transportit Volker Wissing dëshiron të qëndrojë në postin e tij, një kërkesë që kristiandemokratët konservatorë e thanë se ishte e papranueshme.
Çfarë mund të bëjë opozita?
Merz tha se marsi ishte shumë vonë për zgjedhje të parakohshme, duke i bërë thirrje Scholz-it të mbante një mocion besimi brenda një jave, gjë që do të lejonte zgjedhjet që në janar. Por ai nuk ka asnjë mënyrë praktike për ta detyruar Scholz-in të veprojë më shpejt.
Merz mund të refuzojë të votojë për masat e propozuara të urgjencës nga Scholz, por kjo do të rrezikonte të dëmtonte shkaqet që Merz ushqen, si mbështetja për Ukrainën kundër pushtimit të Rusisë.
Në çdo rast, me një epërsi të fortë mbi të gjitha partitë e koalicionit në sondazhe, Merz mund të hezitojë t’i japë Scholz një fitore pak para zgjedhjeve.
Çfarë mund të bëjë më shumë presidenti gjermani?
Roli i Steinmeier është kryesisht ceremonial, ndonëse zyra e tij – formalisht neutrale dhe mbi politikën – ofron një foltore për të qortuar politikanët e pabindur.
“Tani nuk është koha për taktika dhe përleshje”, tha ai, pa përmendur asnjë palë.
“Është koha për arsye dhe përgjegjësi. Unë pres që të gjithë të përmbushin kërkesat e momentit.”
