Kur bëhet fjalë për Izraelin, Joe Biden nuk është presidenti në periudhën e “lamtumirës” që disa shpresonin se do ishte.
Larg nga rritja e presionit ndaj qeverisë së kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu, këtë javë administrata Biden votoi e vetme në Këshillin e Sigurimit të OKB-së kundër një rezolute për armëpushim në Gaza, loboi kundër përpjekjeve të Senatit të SHBA për të bllokuar shitjen e armëve Izraelit dhe dënoi lëshimin e urdhrave të arrestimit nga Gjykata Ndërkombëtare Penale (GNP) për Netanyahu dhe ish-ministrin e mbrojtjes, Yoav Gallant.
“Ne e refuzojmë thellësisht vendimin e gjykatës,” tha zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Karine Jean-Pierre, për gazetarët të enjten.
“Ne mbetemi thellësisht të shqetësuar nga ngutja e prokurorit për të kërkuar urdhra arrestimi dhe gabimet shqetësuese në procesin që çuan në këtë vendim.”
Gjykata me seli në Hagë akuzoi Netanyahun dhe Gallantin për “krime kundër njerëzimit dhe krime lufte,” duke i shpallur ata përgjegjës penalë për vrasje dhe urinë masive në Rripin e Gazës, ku autoritetet lokale të shëndetësisë thonë se gati 44,000 njerëz kanë humbur jetën gjatë 13 muajve të ofensivës ushtarake izraelite.
Një urdhërarrest u lëshua gjithashtu për Mohammed Deif, shefin ushtarak të Hamasit me bazë në Gaza, i akuzuar për krime kundër njerëzimit, përfshirë vrasje, pengmarrje dhe dhunë seksuale. Izraeli pretendon se e ka vrarë Deif-in në një sulm ajror në korrik, por grupi militant palestinez nuk e ka konfirmuar vdekjen e tij.
As Shtetet e Bashkuara dhe as Izraeli nuk janë palë në Statutin e Romës, traktatin ndërkombëtar që themeloi gjykatën. Por mbi 120 vende e njohin juridiksionin e saj dhe do të jenë të detyruara të arrestojnë Netanyahun dhe Gallantin nëse hyjnë në territorin e tyre.
Zyra e Netanyahut i hodhi poshtë si “absurde dhe të pavërteta” akuzat që e vendosin atë në të njëjtin nivel me një anëtar të Hamasit. Urdhri gjithashtu e vendos Netanyahun në të njëjtën kategori me ish-presidentin jugosllav Slobodan Milosheviç, diktatorin libian të vrarë Muamar Gadafi dhe, më vonë, presidentin rus Vladimir Putin.
Gjykata lëshoi një urdhërarrest për Putinin në mars 2023 për dëbimin e detyruar të fëmijëve ukrainas pas pushtimit rus të Ukrainës. Në atë kohë, Biden tha se vendimi i gjykatës ishte “i justifikuar,” duke braktisur kundërshtimin afatgjatë të SHBA ndaj hetimeve të GNP për shtetet joanëtare.
Që Biden mbështeti një urdhërarrest për Putinin, por jo për Netanyahun, ka shkaktuar një raund të ri akuzash se Shtetet e Bashkuara kanë standarde të dyfishta kur bëhet fjalë për Izraelin.
“SHBA-ja vërtet nuk ka asnjë bazë këtu për të kundërshtuar, përveç mbrojtjes reflektive të gjithçkaje që bën Izraeli,” tha Kenneth Roth, ish-drejtor ekzekutiv i Human Rights Watch.
“Kundërshtimi i SHBA-së lidhet vetëm me dy argumentet që bëri Izraeli, të dyja të hedhura poshtë.”
Izraeli argumentoi se palestinezët nuk kualifikohen si një shtet sovran, dhe për këtë arsye GNP nuk ka juridiksion mbi krimet që ndodhin në territorin e tyre, pavarësisht nga pranimi i shtetit të Palestinës si anëtar në 2015. Izraeli gjithashtu tha se akuzat duhet të ndiqen në sistemin e tij të drejtësisë, megjithëse nuk kërkoi kurrë një referim zyrtar nga GNP.
Administrata Biden është bërë një mbrojtëse gjithnjë e më e izoluar e Izraelit që kur nisi luftën kundër Hamasit, militantët e të cilit vranë rreth 1,200 persona në jug të Izraelit dhe morën peng 250 të tjerë më 7 tetor.
Duke nënvizuar izolimin e tij diplomatik të mërkurën, Shtetet e Bashkuara ishin vota e vetme “jo” për një rezolutë armëpushimi në Gaza në Këshillin e Sigurimit të OKB-së. Robert Wood, ambasadori i dytë i SHBA në OKB, kritikoi masën për mos lidhjen eksplicite të kërkesës për armëpushim me thirrjen për lirimin e pengjeve të marra nga Hamasi.
Vetoja e SHBA-së — e katërta që nga fillimi i luftës — erdhi si një zhgënjim për shumë diplomatë që shpresonin se Biden do të përdorte statusin e tij të “lamtumirës” për të marrë një qëndrim më të ashpër ndaj Izraelit, siç bëri ish-presidenti Barack Obama kur lejoi kalimin e një rezolute kundër vendbanimeve izraelite në fund të mandatit të tij të dytë në dhjetor 2016.
Ndërkohë, republikanët në Kongres iu bashkuan administratës Biden në denoncimin e urdhrave të arrestimit nga GNP, ndërsa këshilltari i ardhshëm për sigurinë kombëtare i presidentit të zgjedhur Donald Trump, përfaqësuesi Mike Waltz (R-Fla.), premtoi një “përgjigje të fortë ndaj paragjykimit antisemitik të GNP-së dhe OKB-së duke filluar në janar.”
Trump — që e paraqet veten si presidentin më pro-Izrael në histori — pritet të vendosë sanksione ndëshkuese ndaj kryeprokurorit të gjykatës, Karim Khan. Trump vendosi sanksione ekonomike dhe udhëtimi ndaj ish-kryeprokurores së gjykatës, Fatou Bensouda, në vitin 2020 për hetimin e krimeve të supozuara të luftës nga SHBA në Afganistan. Biden i hoqi ato sanksione disa muaj pasi mori detyrën.
Stephen Rapp, ish-ambasador i SHBA për çështjet e drejtësisë globale penale, tha se sanksione të tilla do të ndikonin negativisht në aftësinë e gjykatës për të kryer punën e saj në Ukrainë.
“Edhe pse SHBA mund të dëshirojë të përqendrohet ekskluzivisht te Palestina si një rast ku gjykata ka tejkaluar juridiksionin e saj, kjo do të ndikojë thellësisht në aftësinë tonë për të arritur drejtësi për krimet masive të luftës dhe krimet kundër njerëzimit në Ukrainë,” tha Rapp.
“Nëse minoni drejtësinë, përfundoni në anën e autorëve të krimeve, dhe kjo është diçka që nuk duhet të ndodhë.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Al Monitor
