Një përshkallëzim i mprehtë i armiqësive midis Pakistanit dhe Afganistanit gjatë javës së kaluar ka çuar në vdekjen e të paktën një anëtari të forcave pakistaneze të sigurisë dhe dhjetëra civilëve në Afganistan.
Ky raund i fundit i luftimeve ndërkufitare buron nga ajo që Pakistani këmbënguli se ishte përgjigja e tij ndaj sulmeve të rregullta nga grupi i armatosur Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP), për të cilin Islamabadi tha se ka gjetur strehë përtej kufirit në Afganistan. Sulmi më i fundit i TTP, më 21 dhjetor, çoi në vdekjen e të paktën 16 ushtarëve pakistanezë.
Burime ushtarake pakistaneze konfirmuan për Al Jazeeran se të martën, Pakistani nisi sulme ajrore në provincën Paktia të Afganistanit, e cila kufizohet me rrethin fisnor të Pakistanit të Vaziristanit Jugor.
Avionët pakistanezë thuhet se shënjestruan strehën ku luftëtarët e TTP kishin kërkuar strehim. Megjithatë, qeveria talebane e Afganistanit, në pushtet që nga gushti 2021, akuzoi Pakistanin për vrasjen e të paktën 46 civilëve, përfshirë gra dhe fëmijë, në sulmet ajrore.
Si kundërpërgjigje, qeveria afgane premtoi “hakmarrje”. Të shtunën, forcat talebane afgane pretenduan se kishin shënjestruar “disa pika” pranë vijës Durand, kufirit të kontestuar midis dy kombeve.
Megjithatë, ndërsa armët kanë pushuar në të dyja anët, pyetja është çfarë do ndodhë më pas me këta dy fqinjë, të përfshirë në një marrëdhënie të gjatë, të ngjeshur dhe të brishtë prej dekadash?
Bashkëpunimi dhe konflikti
Për dekada, Pakistani konsiderohej si një mbrojtës i talebanëve afganë, të cilët erdhën për herë të parë në pushtet në vitin 1996. Pakistani besohej se kishte ndikim të rëndësishëm mbi grupin, duke i siguruar atij strehim, financim dhe mbështetje diplomatike.
Pas pushtimit të Afganistanit të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara pas sulmeve të 11 shtatorit, shumë udhëheqës talebanë afganë kërkuan strehim në Pakistan. Mes sulmeve me dronë amerikanë në rajonet kufitare të Pakistnit, u shfaq TTP, e quajtur shpesh talibanët e Pakistanit.
Pavarësisht se kishte lidhje ideologjike me talebanët afganë, TTP filloi një fushatë të dhunshme kundër shtetit pakistanez.
Ushtria pakistaneze ka kryer disa operacione për të eliminuar TTP-në, duke shtyrë shumë nga udhëheqësit e saj në Afganistan. Kur talebanët afganë rifituan kontrollin e Kabulit në vitin 2021, Pakistani shpresonte të përdorte lidhjet e tij historike për të frenuar aktivitetin e TTP. Megjithatë, një rritje e sulmeve brenda Pakistanit që atëherë sugjeron se këto përpjekje kanë dështuar.
Një ish-ambasador pakistanez dhe përfaqësues i posaçëm në Afganistan, Asif Durrani, beson se talebanët afganë përballen me sfida të rëndësishme në menaxhimin e TTP dhe grupeve të tjera, si dega e ISIL (ISIS) në provincën Khorasan.
“Talibanët afganë duhet të vendosin nëse do të mbështesin TTP-në apo do t’i japin përparësi marrëdhënieve të tyre me Pakistanin”, tha Durrani për Al Jazeera.
“Ata shpesh refuzojnë ndihmën për të trajtuar këto grupe ndërsa mburren me aftësinë e tyre për t’i trajtuar ato në mënyrë të pavarur.”
Kjo nuk është hera e parë që Pakistani ka shënjestruar strehë të supozuara të TTP-së në Afganistan. Sulme të ngjashme ajrore ndodhën në mars, por nuk provokuan një përgjigje të drejtpërdrejtë nga qeveria e Afganistanit. Megjithatë, raporti më i fundit ka ngjallur krahasime me atë që ndodhi midis Pakistanit dhe Iranit në janar, kur të dy vendet bombarduan zonat kufitare të njëri-tjetrit.
Manzar Zaidi, një studiues me bazë në Lahore për konfliktin në rajon, tha se asnjëra palë nuk mund të lejojë ta përshkallëzojë këtë konflikt në diçka më të madhe.