Kur Aisha al-Kassas erdhi në botë më 28 nëntor, mundësitë ishin kundër mbijetesës së saj.
Lufta e Izraelit kundër Hamasit në Gaza i kishte zhvendosur dy herë prindërit dhe katër vëllezërit e saj më të mëdhenj, që tani jetojnë në një kamp të varfër dhe të mbipopulluar përgjatë bregut. Shtëpia ishte një tendë e lidhur me copa pëlhure dhe dimri sapo kishte filluar.
E privuar nga ushqimi, nëna e Aishes kishte jo pak vështirësi për ta ushqyer me gji. Megjithatë, kur babai, Adnan al-Qassas, e çoi foshnjën në një spital aty pranë për një kontroll më 19 dhjetor, Aisha ishte nën peshë, por ende e shëndetshme, kujton Adnan.
Temperaturat ranë shumë një natë. Aisha kishte vdekur në mëngjes, trupi i saj “u shndërrua në një copë akulli”, tha Adnani. Ai e çoi atë në spitalin Nasser në Khan Younis, ku një specialist i mjekësisë ligjore i tha atij se ajo kishte vdekur për shkak të kequshqyerjes dhe ekspozimit ndaj të ftohtit të ashpër.
Aisha është një nga të paktën shtatë foshnjat në Gaza që kanë vdekur nga të ftohtë javët e fundit, sipas të afërmve, mjekëve dhe Ministrisë së Shëndetësisë të enklavës, pasi më shumë se një milion njerëz të zhvendosur – shumë të sëmurë dhe të kequshqyer – luftojnë për të gjetur strehim.
Për muaj të tërë, organizatat e ndihmës paralajmëruan se pjesë të Gazës ishin të prirura ndaj përmbytjeve të dimrit dhe se nevojiteshin sasi të konsiderueshme materialesh strehimi, pajisje kundër përmbytjeve, batanije dhe rroba të ngrohta për të shmangur një katastrofë të shëndetit publik. Administrata Biden u dërgoi një letër zyrtarëve izraelitë në tetor duke kërkuar që Izraeli “të shtojë të gjitha format e ndihmës humanitare në të gjithë Gazën” përpara dimrit dhe të lejojë të zhvendosurit të lëvizin në brendësi të vendit.
Por kufizimet e vijueshme izraelite në autokolonat e ndihmave dhe grabitja e kamionëve humanitarë nënkuptonin se furnizimet jetike nuk arritën kurrë te qindra mijëra njerëz të cenueshëm përpara se temperaturat të binin muajin e kaluar, thanë grupet e ndihmës dhe mjekët. Bombardimet e vijueshme izraelite dhe kufizimet e lëvizjes mbajtën shumë nga të zhvendosurit të kufizuar në bregdet.
I pyetur në një konferencë javën e kaluar në lidhje me vdekjen e foshnjave, nënkoloneli Nadav Shoshani, zëdhënës ndërkombëtar për Forcat e Mbrojtjes së Izraelit, i quajti raportet “të trishtueshme”, por tha se ushtria “nuk kishte qenë në gjendje të gjente askënd që nuk ishte i lidhur me Hamasin. për të na dhënë informacion të verifikuar për shkakun dhe arsyen.”
Izraeli thotë se po punon për të lehtësuar shpërndarjen e furnizimeve dimërore, përveç ndihmave të tjera, megjithatë sasia e ndihmës që hyn në enklavë është ende një pjesë e vogël e asaj që grupet humanitare në terren thonë se kërkohet.
Edouard Beigbeder, drejtor rajonal për agjencinë e fëmijëve të OKB-së, i quajti vdekjet e fundit “të parandalueshme”.
“Me temperaturat që pritet të ulen më tej në ditët në vijim, është e parashikueshme tragjikisht që më shumë jetë fëmijësh të humbasin për shkak të kushteve çnjerëzore që po durojnë, të cilat nuk ofrojnë mbrojtje nga i ftohti,” tha ai në një deklaratë më 26 dhjetor. pasi katër foshnja kishin vdekur nga hipotermia.
Një javë më vonë, tre fëmijë të tjerë vdiqën, sipas të afërmve të tyre dhe punonjësve mjekësorë të Gazës.
Foshnjat janë veçanërisht të ndjeshme ndaj komplikimeve shëndetësore në mot të ftohtë, sipas John Kahler, një pediatër dhe bashkëthemelues i organizatës jofitimprurëse shëndetësore me qendër në SHBA, MedGlobal. Ata kanë më pak yndyrë për t’i izoluar dhe një sipërfaqe të madhe të trupit në krahasim me peshën e tyre, gjë që rrit humbjen e nxehtësisë. Ata nuk e kanë zhvilluar ende aftësinë për të prodhuar nxehtësi duke u dridhur.
Kontakti me sipërfaqet e ftohta, ekspozimi i zgjatur në mjedise të ftohta dhe lagështia nga veshjet e lagura rrisin cenueshmërinë e të porsalindurve ndaj hipotermisë, e cila mund të çojë në dështim metabolik, dëmtim të organeve dhe vdekje.
“Edhe kur ata janë në një shtëpi prej betoni, kur energjia elektrike është në dispozicion, kur ngrohja është në dispozicion, foshnjat nuk mund të tolerojnë hipoterminë,” tha Ahmed al-Faraa, pediatër në spitalin Nasser në Gazën jugore, ku pesë foshnja, përfshirë Aishen, janë sjellë të vdekura në mbërritje për shkak të të ftohtit.
“Çfarë mund të presim kur ata janë në një tendë pa asnjë burim nafte, energjie elektrike, benzine apo edhe zjarr për t’i ngrohur?”
Hipotermia mund të përkeqësojë infeksionet ose sëmundjet ekzistuese, kështu që shpesh është e vështirë të përcaktohet shkaku i saktë i vdekjes, tha Amande Bazerolle, koordinatore e urgjencës në Gaza për Mjekët pa Kufij. Por vdekjet e foshnjave janë “diçka që po ndodh tani dhe jo më parë”, tha ajo.
Yahya al-Batran, 42 vjeç, nuk mund të përballonte rroba dhe batanije për të ngrohur djemtë e tij binjakë të porsalindur, Juma dhe Ali, në çadrën e tyre në plazh në Deir al-Balah. Ai pa ndërsa trupat e tyre filluan të dridheshin dhe buzët e tyre u bënë blu. Më 29 dhjetor, Batran tha se ai e çoi Xhuma me shpejtësi në Spitalin e Martirëve al-Aksa – por ishte tepër vonë. Mjekja e urgjencës amerikane Mimi Syed, e cila e kaloi dhjetorin në Gaza në një mision mjekësor, tha se ajo pa foshnjën njëmuajshe të sillej e vdekur nga shoku septik i lidhur me hipoterminë. Vëllai tjetër Ali u fut menjëherë në reanimacion, tha babai i tij.
Pushtimi i Rafahut në maj, për të cilin IDF-ja tha se kishte për qëllim shpërbërjen e batalioneve të fundit të Hamasit në jug, çoi qindra mijëra njerëz drejt pjesëve të Gazës qendrore që tashmë ishin të mbushura me të zhvendosur. Bombardimet intensive izraelite dhe urdhrat e evakuimit ushtarak i drejtuan njerëzit drejt një “zone humanitare” që Izraeli e kishte caktuar në al-Maëasi, një rrip i ngushtë toke përgjatë bregut, dhe në pjesë të Deir al-Balah, më në veri.
Familjet ngritën tenda të improvizuara atje, të mbushura me njerëz në kushte josanitare pa infrastrukturë elementare. Shumica e familjeve janë zhvendosur disa herë, shpesh nën bombardime – duke u lënë atyre pak kohë për të paketuar batanijet, këpucët dhe rrobat e dimrit.
Në javët e fundit, temperaturat kanë rënë shumë gjatë natës, tha Bazerolle. Fëmijët pa këpucë apo rroba dimërore enden rrugëve të mbushura me ujërat të zeza që rrjedhin haptazi, sipas Rachael Cummings, udhëheqëse e reagimit humanitar të Save the Children në Gaza.
Shirat e dendur javën e kaluar përmbytën më shumë se 1500 tenda, sipas mbrojtjes civile të Gazës, e cila tha më 30 dhjetor se qindra njerëz kishin thirrur për të kërkuar mbështetje urgjente. Por nevoja është tepër e madhe; disa familje që humbën tendat e tyre nga një stuhi shiu në nëntor i thanë The Ëashington Post se janë ende pa strehë.
Janarin e kaluar, kur Kahler trajtonte fëmijët në Rafah gjatë një misioni mjekësor, shumë foshnje u sollën të sëmura, tha ai, “por nuk kishte vdekje nga ngrirja”.
“Katastrofa e këtij dimri është rezultat i drejtpërdrejtë i mohimit të vazhdueshëm të ndihmës humanitare,” shtoi ai.
Grupet humanitare ishin në gjendje të plotësonin vetëm 23 për qind të nevojave të strehimit të Gazës këtë vjeshtë, sipas Këshillit Norvegjez të Refugjatëve, një organizatë bamirëse që udhëheq përpjekjet e bashkërendimit midis organizatave të ndihmës. Më shumë se 900,000 njerëz kanë nevojë për ndihmë në strehimore, tha grupi në njoftimin për shtyp muajin e kaluar. Gjysmë milion njerëz jetojnë në zona të rrezikuara nga përmbytjet, sipas Oxfam International.
“Në gjithë Gazën, dërgesat e ndihmave vijojnë të bllokohen, pengohen dhe synohen qëllimisht nga ushtria izraelite”, tha organizata në një njoftim për shtyp muajin e kaluar.
“COGAT, organi ushtarak izraelit që lidhet me grupet humanitare, ka “ndihmuar në sjelljen e pajisjeve për dimër në Gaza”, tha Shoshani, zëdhënësi i IDF. Ushtria po punon “për t’u siguruar që ne të sjellim kushtet më të mira të mundshme në Gaza që mund të bëjmë gjatë kësaj lufte të vështirë dhe komplekse”, shtoi ai, duke akuzuar Kombet e Bashkuara për dështimin në shpërndarjen e ndihmave për ata që kanë nevojë.
Pak pika kalimi në Gaza janë të hapura për grupet e ndihmës dhe, pasi hyjnë brenda, kolonat e tyre shpesh detyrohen të marrin rrugë të rrezikshme përmes zonave të kontrolluara nga Izraeli ku lëvizin banda kriminale. Forcat izraelite gjithashtu shpesh hedhin poshtë kërkesat e grupeve të ndihmës për të ofruar ndihma në gjithë enklavën.
Izraeli ka marrë disa masa për të lehtësuar rrjedhën e ndihmave humanitare në muajt e fundit, duke përfshirë hapjen e një tjetër kalimi kufitar dhe miratimin e të paktën një rruge shtesë për përdorim nga grupet e ndihmës brenda Gazës. Vëllimi i ndihmës që hyri në enklavë u rrit nga niveli më i ulët historik në tetor. Megjithatë, 76 kamionë me furnizime hynë mesatarisht në Gaza në ditë në dhjetor, sipas të dhënave të Kombeve tëBashkuara – më pak se një e gjashta e shifrës ditore të paraluftës.
Gaza është përfshirë gjithashtu nga një krizë urie dhe punonjësit e ndihmës thonë se janë detyruar t’i japin përparësi ushqimit mbi materialet e strehimit; ndërmjet 1 dhe 26 dhjetorit, vetëm 24 kamionë që transportonin sende strehimi arritën në Gazën qendrore dhe jugore, sipas Zyrës së OKB-së për Koordinimin e Çështjeve Humanitare.
Ndërkohë, fëmijët e sëmurë me infeksione të rrugëve të sipërme të frymëmarrjes të nxitura nga i ftohti po derdhen në spitalin fushor të Mjekëve pa Kufij në Gaza, tha Bazerolle; Spitali Nasser po pranon pesë deri në dhjetë raste të fëmijëve që paraqesin simptoma të hipotermisë çdo ditë, tha pediatri Faraa.
Pa një armëpushim, një rritje të ndihmave dhe më shumë evakuime mjekësore jashtë vendit, “do ketë mijëra vdekje të tjera”, tha Syed, mjeku amerikan i urgjencës.
Në fillim të 25 dhjetorit, Mahmoud al-Fasih dhe gruaja e tij u zgjuan për të ushqyer fëmijën e tyre 22-ditore, Sila.
“Po ngrohja ujin dhe doja të luaja me të për ta zgjuar për të ushqyer”, tha Fasih.
“E shikova dhe ajo ishte blu. Ajo ishte e ngurtë, si një copë druri.”
I ftohti kishte bërë që zemra e Silës të ndalonte, i tha Faraa babait të shqetësuar në spital.
“Është e padrejtë që ta humbasim në këtë mënyrë”, tha Fasih.
“Nëse do të jetoja në një shtëpi, me dinjitet, vajza ime nuk do ta kishte kaluar këtë.”
Në natën e ndërrimit të viteve, shiu përmbyti tendën e familjes së pikëlluar dhe lagu Fasihun, gruan e tij dhe fëmijët e tyre të mbijetuar, 3 dhe 4 vjeç.
“Tani kam frikë për fëmijët e mi të tjerë”, tha babai.
*Harb raportoi nga Londra dhe Mahfouz nga Kajro. Miriam Berger në Jaffa, Izrael dhe Lior Soroka në Tel Aviv kontribuan në këtë raport.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Washington Post
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
