Ahmed al-Sharaa
Shtetet e Bashkuara kanë ndarë inteligjencën sekrete mbi kërcënimet nga Shteti Islamik me qeverinë e re në Siri, e cila gjithashtu drejtohet nga krerët e një grupi militant të konsideruar prej kohësh nga Uashingtoni si një organizatë terroriste, sipas zyrtarëve dhe ish-zyrtarëve amerikanë të njohur me shkëmbimet që kanë ndodhur.
Në të paktën një rast, inteligjenca e SHBA-së ndihmoi në pengimin e një komploti të Shtetit Islamik për të sulmuar një faltore jashtë Damaskut në fillim të këtij muaji, sipas zyrtarëve.
Komunikimi përmes kanalit të pasëm me Hay’at Tahrir al-Sham, i cili përmbysi regjimin e ish-presidentit Bashar al-Assad muajin e kaluar, pasqyron alarmin në rritje të SHBA-së se Shteti Islamik mund të ringjallet ndërsa krerët e rinj të Sirisë përpiqen të forcojnë kontrollin.
Shpërndarja e inteligjencës nxitet nga një interes i ndërsjellë për të parandaluar një rikthim të tillë dhe nuk pasqyron një përqafim të plotë të HTS-së, e cila mbetet një organizatë e përcaktuar terroriste, thanë zyrtarët.
“Është gjëja e duhur, e kujdesshme dhe e përshtatshme për t’u bërë, duke pasur parasysh se kishte informacione të besueshme, specifike për kërcënimet e Shtetit Islamik, së bashku me përpjekjet tona për të kultivuar një marrëdhënie me këta djem,” tha një ish-zyrtar amerikan, i cili, si zyrtarët e tjerë të intervistuar, folën në kushte anonimiteti për shkak të ndjeshmërisë së çështjes.
Në ditët kaotike pas rënies së Asadit, administrata Biden filloi të angazhohej me kujdes me HTS-në dhe kreun e saj, Ahmed al-Sharaa, që drejton de facto shtetin e ri në Damask, i cili më parë njihej me emrin e tij të luftës, Abu Mohammed al- Jolani. Sharaa është përpjekur të sinjalizojë moderim, duke iu drejtuar udhëheqësve botërorë dhe duke u zotuar të mos persekutojë pakicat e shumta fetare të Sirisë.
Është e paqartë se çfarë politike do ndjekë presidenti Donald Trump ndaj qeverisë së re në Siri. Por ai ka sinjalizuar dëshirën për të qëndruar jashtë çështjeve të vendit të Lindjes së Mesme.
“Kjo nuk është lufta jonë,” tha ai në mediat sociale muajin e kaluar ndërsa rebelët e HTS-së po shkonin drejt Damaskut.
Shkëmbimi i inteligjencës me HTS-në, i cili nuk është raportuar më parë, ka ndodhur në takime të drejtpërdrejta midis zyrtarëve të inteligjencës amerikane dhe përfaqësuesve të HTS-së, dhe jo nëpërmjet palëve të treta, dhe ka përfshirë shkëmbime midis dy palëve, në Siri dhe një vend të tretë, thanë zyrtarët. Ai filloi afërsisht dy javë pasi HTS-ja erdhi në pushtet më 8 dhjetor, tha ish-zyrtari.
Më 11 janar, qeveria siriane pengoi një komplot të Shtetit Islamik për të vendosur një bombë në Sayyida Zainab, një faltore shiite dhe një vend i madh pelegrinazhi në një periferi të Damaskut, njoftoi shërbimi shtetëror i lajmeve i Sirisë. Shteti Islamik ndjek një version të vijës së ashpër të islamit sunit dhe i konsideron myslimanët shiitë si femohues.
Ky sulm u shmang falë paralajmërimeve të dhëna nga agjencitë e inteligjencës amerikane, thanë zyrtarët aktualë dhe ish-zyrtarët.
CIA nuk pranoi të komentojë.
“Ne ndajmë inteligjencën me rusët. Ne ndajmë inteligjencën me iranianët kur kemi kërcënime të veçanta dhe, në raste të veçanta kemi detyrën të paralajmërojme,” tha ish-zyrtari.
“Ishte një rritje e përpjekjeve për të zhvilluar dhe kultivuar një marrëdhënie me HTS-në, por nuk ishte e jashtëzakonshme në këtë kuptim. Edhe kur interesat tona nuk janë të harmonizuara në mënyrë të përsosur, ne kemi përgjegjësinë, në disa raste, të ndajmë inteligjencën.”
Sipas një politike të gjatë të njohur si “detyra për të paralajmëruar”, agjencitë e spiunazhit të SHBA-së u kërkohet të paralajmërojnë viktimat e synuara, si ato amerikane ashtu edhe të huaja, nëse mësojnë për një sulm të dhunshëm të afërt, vrasje të qëllimshme ose rrëmbim të planifikuar. Ka disa përjashtime, përfshirë kur shpërndarja e informacionit mund të rrezikojë burimet e inteligjencës amerikane.
Shtetet e Bashkuara paralajmëruan Rusinë vitin e kaluar për një sulm të planifikuar në një vend koncertesh në periferi të Moskës dhe gjithashtu paralajmëruan Iranin për një komplot të Shtetit Islamik për të shpërthyer bomba në një ceremoni që shënonte përvjetorin e katërt të vrasjes nga ana e SHBA-së të Gjeneralmajorit iranian Qasem Soleimani . Në të dyja rastet, paralajmërimet u shpërfillën, thanë zyrtarët amerikanë dhe çuan në viktima të konsiderueshme civile.
Zëvendësdrejtori i atëhershëm i CIA-s, David Cohen tha në gusht se agjencitë e inteligjencës amerikane u dhanë informacion autoriteteve austriake të zbatimit të ligjit që ndihmuan në parandalimin e një sulmi të planifikuar të Shtetit Islamik në një koncert të Taylor Sëift në Vjenë.
Hay’at Tahrir al-Sham ishte fillimisht një degë e rrjetit terrorist al-Kaeda përpara se të ndahej publikisht me grupin në vitin 2017. HTS -ja dhe Shteti Islamik janë armiq të ashpër, sipas zyrtarëve amerikanë dhe ekspertëve të antiterrorizmit.
Në fund të nëntorit, HTS-jaa filloi një ofensivë rrufe, duke u larguar nga enklava e saj në veriperëndim të Sirisë dhe duke pushtuar Aleppon dhe qytete të tjera kyçe përpara se të pushtonte Damaskun. Assad, familja e të cilit kishte sunduar Sirinë që nga viti 1971, u arratis në Moskë.
Shtetet e Bashkuara e caktuan HTS-në një grup terrorist në vitin 2018. Në ditët e zbehta të administratës së Bidenit, zyrtarët vendosën ta ruajnë atë emërtim, duke ia lënë Trumpit vendimet për marrëdhëniet e ardhshme të SHBA me sundimtarët de facto të Sirisë. Në të njëjtën kohë, presidenti i atëhershëm Joe Biden lehtësoi sanksionet amerikane ndaj Sirisë, duke lejuar grupet humanitare të operojnë në vend dhe duke lejuar shitjen e energjisë.
Pak para Krishtlindjeve, një delegacion amerikan i kryesuar nga zyrtarja më e lartë e Departamentit të Shtetit për Lindjen e Mesme, Barbara Leaf, udhëtoi për në Damask dhe u takua me Sharaan, i cili u informua se Uashingtoni po hiqte një shpërblim prej 10 milionë dollarësh për kokën e tij. Kanali i shkëmbimit të inteligjencës është i ndarë nga angazhimi diplomatik, thanë zyrtarët.
Është e paqartë nëse ka pasur ndonjë inteligjencë apo kontakte diplomatike që kur Trump mori detyrën të hënën.
Luftëtarët rebelë pozojnë për një foto me një helikopter të ushtrisë në asfalt në aeroportin ushtarak Nayrab në qytetin sirian të Alepos
Në frontin diplomatik, zyrtarët amerikanë u kanë kërkuar krerëve të rinj të Sirisë që të jenë të vëmendshëm në lidhje me rigjallërimin e Shtetit Islamik, sipas një ish-zyrtari të lartë amerikan. HTS u përgjigj pozitivisht, tha zyrtari, i cili foli në kushte anonimiteti.
Ish-zyrtarët thonë se ishin të inkurajuar nga premtimet e HTS-së për të thyer të kaluarën e saj ekstremiste dhe për të luftuar Shtetin Islamik, por në të njëjtën kohë ata ishin të shqetësuar nga vendimi i grupit për të vendosur të huajt – duke përfshirë shtetasit çeçenë, të cilët zyrtarët amerikanë i shohin si të lidhur me epokën ekstremiste të HTS-së – në pozicione brenda Ministrisë së Mbrojtjes të rinovuar të vendit.
Ndërsa Shteti Islamik është shumë më i dobët se sa ishte në kulmin e fuqisë së tij – kur kontrollonte një pjesë të madhe territori në Irak dhe Siri – zyrtarët amerikanë thonë se një forcë që mbijeton ende ka mbetur, kryesisht në shkretëtirën jugore të Sirisë.
Në javët që kur HTS-ja përmbysi regjimin e Asadit, ushtria amerikane ka kryer një seri sulmesh ajrore mbi pozicionet e militantëve. Vite pasi Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj mposhtën pjesën më të madhe të forcave të Shtetit Islamik, rreth 2,000 trupa amerikane mbeten në Sirinë lindore, ku ata janë partnerë me forcat kurde siriane në një mision që ka pasur për qëllim parandalimin e rilindjes së Shtetit Islamik dhe kufizimin e ndikimit iranian në Siria.
E ardhmja e kësaj pranie mbetet në dyshim pasi HTS-ja ka shprehur dëshirën për të laarguar të gjitha forcave të huaja ndërkohë që Trump, i cili u përpoq të tërhiqte trupat amerikane nga Siria gjatë mandatit të tij të parë, fillon mandatin e tij të dytë. Këshilltari i ri i Sigurisë Kombëtare i Trump, oficeri i Forcave Speciale në pension, Michael Waltz, i ka bërë jehonë qëllimit të presidentit për të kufizuar angazhimin ushtarak jashtë shtetit, por gjithashtu tha se Shtetet e Bashkuara duhet të parandalojnë një rikthim të Shtetit Islamik.
“Nuk duhet të jetë aspak habi që zyrtarët amerikanë do jenë në kontakt me homologët e sigurisë në Siri lidhur me listën e shkurtër të gjërave për të cilat ne kemi interesa të vërteta të ndërsjella, duke përfshirë frenimin e ISIS-it”, tha Matthew Levitt, një ekspert kundër terrorizmit në Institutin e Uashingtonit për Politikën e Lindjes së Afërt.
Charles Lister, një bashkëpunëtor i lartë në Institutin e Lindjes së Mesme dhe ekspert për Sirinë, tha se ka pak dyshim se HTS-ja dëshiron të frenojë Shtetin Islamik. Pyetja e vërtetë, tha ai, është nëse ka kapacitetin për ta bërë këtë.
“HTS-ja dhe ISIS-i kanë qenë fyt për fyt për një dekadë,” tha Lister, duke shtuar se të dy grupet kanë “një armiqësi të pakthyeshme”.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Washington Post
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
