Kryeqytetet perëndimore po përgatiten për një javë potencialisht vendimtare për sigurinë evropiane, ndërsa SHBA-ja dhe Rusia fillojnë bisedimet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë dhe krerët evropianë mbajnë një takim urgjent për t’iu përgjigjur negociatave të shpejta që po zhvillohen pa to.
Udhëheqësit më të fuqishëm të Evropës do mblidhen në Paris sot për bisedimet e krizës mbi Ukrainën dhe të ardhmen e mbrojtjes evropiane, të nxitura nga vendimi i Donald Trump për të hapur bisedimet e paqes me Rusinë. Këto bisedime do fillojnë zyrtarisht në Arabinë Saudite këtë javë, kur kryediplomati i Trump, Marco Rubio, të ulet në tryezë me Sergei Lavrov të Rusisë.
Takimi Rubio-Lavrov synon të hedhë bazat që Trump të takohet me Putin, më pak se një javë pasi udhëheqësi amerikan tronditi kryeqytetet evropiane duke rënë dakord me homologun e tij rus për të nisur bisedimet e paqes.
Kjo do nënvizojë mungesën e kontributit të evropianëve në negociata që përfundimisht mund të riformësojnë arkitekturën e sigurisë së kontinentit.
“Ky është fillimi i fillimit. Gjërat padyshim që po lëvizin”, tha për Financial Times Alexander Stubb, presidenti i Finlandës.
“A po zhvendosen pllakat tektonike të Evropës?”
Duke iu referuar datës së pushtimit në shkallë të plotë të Rusisë, ai shtoi: “Unë mendoj se rendi botëror filloi të ndryshojë më 24 shkurt 2022 dhe ne tani po shohim drejtimin në të cilin mund të shkojë.”
Udhëheqësit duke përfshirë kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar Keir Starmer, Kryeministrin polak Donald Tusk dhe krerët e institucioneve të BE-së dhe NATO-s do mblidhen nesër në Paris me ftesë të presidentit Emmanuel Macron.
Ata do diskutojnë planet konkrete që synojnë të mbrojnë mbrojtjen evropiane pavarësisht nga angazhimi i ardhshëm i SHBA-së, thanë zyrtarët e informuar mbi përgatitjet, së bashku me mënyrën më të mirë për të mbështetur Ukrainën dhe për të forcuar pozicionin e tyre negociues.
Starmer tha se ishte një “moment që ndodh një herë në gjeneratë për sigurinë tonë kombëtare ku ne angazhohemi me realitetin e botës sot”.
“Është çmenduri sa shpejt po ecën kjo,” tha një zyrtar perëndimor i informuar për bisedimet. Gjithçka që duhet të bëjë Evropa është t’i japë Ukrainës sa më shumë që të jetë e mundur, në mënyrë që ajo të mund t’i thotë më mirë ‘jo’ gjërave që i përplasen në fyt nga SHBA dhe Rusia.
Dmitry Peskov, zëdhënësi i Putinit, tha se vendimi i Trump për të hapur bisedimet ishte një “sinjal i fuqishëm se ne do përpiqemi t’i zgjidhim problemet përmes dialogut dhe të flasim për paqen dhe jo për luftën”, në komentet e transmetuara nga TV shtetëror të dielën.
Udhëheqësit evropianë në Paris do diskutojnë idetë duke përfshirë një dislokim të mundshëm të trupave evropiane në Ukrainë që do vendosen më pas, si pjesë e një linje të ardhshme armëpushimi, si një “forcë sigurie”, thanë dy zyrtarë.
Por ka pasiguri se çfarë roli do luante SHBA-ja në garantimin potencial të sigurisë së çdo force të NATO-s në Ukrainë. Ekipi i Trump ka përjashtuar dislokimin e trupave amerikane në Ukrainë, por zyrtarët evropianë thonë se SHBA nuk e ka përjashtuar mundësinë e ofrimit të mbështetjes së jashtme për çdo vendosje nga aleatët e NATO-s.
Shumë qeveri evropiane janë gjithashtu të shqetësuara për t’iu përgjigjur një kërkese të SHBA-së këtë javë për hollësi specifike në lidhje me armatimin, paratë dhe trupat paqeruajtëse që ata do ishin të përgatitur për të dërguar në Ukrainën pas konfliktit, sipas zyrtarëve të shumtë të informuar mbi diskutimet midis kryeqyteteve.
“Ndjenja e përgjithshme është se ky është një ushtrim i mirë për të menduar se çfarë mund të ofrojë secili, por përgjigja ndaj SHBA-së duhet të jetë kolektive”, tha një nga zyrtarët.
Stubb tha: “Shpresoj që çdo gjë që del nga Parisi të jetë diçka që është tërheqëse për amerikanët, kështu që ne mund të kemi më shumë letra në lojë.”
Udhëheqësit dhe diplomatët evropianë kaluan pjesën më të madhe të kohës së tyre në Konferencën e Sigurisë së Mynihut gjatë fundjavës duke u përpjekur të analizojnë rolet e anëtarëve të ndryshëm të ekipit negociator të Trump dhe se si ata mund të formësojnë përfundimisht qasjen e presidentit.
Një zyrtar i lartë evropian tha se kishte “marrëveshje 95 për qind” me Keith Kellogg, gjeneralin në pension 80-vjeçar i emëruar si i dërguari i Trump për Ukrainën, i cili e ka përshkruar Rusinë si “armike”.
Por zyrtari paralajmëroi se pikëpamjet e Kellogg, i cili nuk u emërua si anëtar i ekipit negociator prej katër anëtarësh të Trump, nuk përputheshin domosdoshmërisht me ato të Rubios, për shembull, “i cili mund të mos e shohë në të njëjtën mënyrë”.
Në një takim të ministrave të jashtëm të G7 në Mynih, Rubio ishte shumë më pak i hapur me pikëpamjet e tij për Ukrainën, thanë tre persona të informuar mbi diskutimet. Dy thanë se ai vuri në dukje se bisedimet me Lavrov do përqendroheshin në logjistikën dhe planifikimin për një takim Putin-Trump dhe nuk do hynin në hollësi të pozicioneve negociuese.
“Me administratën e mëparshme nën Joe Biden nuk kishte dialog, vetëm luftë pa fund”, tha Peskov të dielën. Qëndrimi i Trump-it “duhet të jetë më mbresëlënës për çdo person apo shtet me mendje të drejtë”, shtoi ai.
Peskov tha gjithashtu se Rusia do “mbrojë interesat e saj në mënyrë që të mos joshet nga ndonjë premtim i rremë” gjatë bisedimeve me SHBA.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e FT
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
