Rivali kryesor i presidentit turk, Recep Tayyip Erdogan, është arrestuar dhe akuzuar zyrtarisht për korrupsion.
Ekrem Imamoglu, kryetari i bashkisë së Stambollit, pritet të zgjidhet si kandidati presidencial i opozitës nga Partia Republikane e Popullit (CHP) për zgjedhjet e vitit 2028, në një votim që do të zhvillohet të dielën. Ai ka mohuar akuzat, duke i cilësuar ato si të motivuara politikisht. “Kurrë nuk do të nënshtrohem,” shkroi ai në platformën X përpara se të mbahej në paraburgim.
Arrestimi i tij ka shkaktuar protestat më të mëdha në Turqi në më shumë se një dekadë. Erdogan i ka dënuar demonstratat dhe ka akuzuar CHP-në se po përpiqet të “prishë qetësinë dhe të polarizojë popullin tonë.”
Imamoglu ishte një nga më shumë se 100 persona, përfshirë politikanë të tjerë, gazetarë dhe biznesmenë, të cilët u arrestuan të mërkurën si pjesë e një hetimi, duke nxitur katër net me protesta të pandërprera. Të dielën, ai u akuzua zyrtarisht për “krijimin dhe drejtimin e një organizate kriminale, marrje ryshfeti, zhvatje, regjistrim të paligjshëm të të dhënave personale dhe manipulim tenderësh.” Ai është dërguar në burgun e Silivrisë në pritje të gjykimit.
Në postimet e tij në rrjetet sociale, Imamoglu e cilësoi arrestimin e tij si një “njollë të zezë për demokracinë” dhe akuzoi autoritetet për mosrespektim të procedurave ligjore. Ai u bëri thirrje qytetarëve që të bashkohen në protesta dhe të marrin pjesë në votimin e së dielës, ku është i vetmi kandidat për nominimin e CHP-së për president.
Turmat e mëdha u mblodhën pranë bashkisë së Stambollit qysh në orët e pasdites, duke valëvitur flamuj turq dhe duke brohoritur përballë radhëve të policisë. Ndërsa nata ra, forcat e sigurisë përdorën ujë me presion kundër protestuesve.
Arrestimi nuk e pengon Imamoglun të kandidojë dhe të zgjidhet president, por nëse shpallet fajtor për ndonjë nga akuzat, ai nuk do të mund të garojë. Ai konsiderohet si një nga rivalët më të fuqishëm të Erdoganit, i cili ka mbajtur pushtetin në Turqi për 22 vjet si kryeministër dhe president.
Megjithatë, për shkak të kufizimeve të mandateve, Erdogan nuk mund të kandidojë përsëri në vitin 2028, përveç nëse ndryshon kushtetutën. Opozita e ka cilësuar arrestimin e Imamoglus si të motivuar politikisht, por Ministria e Drejtësisë ka mohuar përfshirjen e Erdoganit në këtë proces, duke insistuar në pavarësinë e gjyqësorit.
Ndërkohë, Ministria e Brendshme turke njoftoi se Imamoglu është pezulluar nga posti i kryetarit të bashkisë së Stambollit. Prokurorët kanë kërkuar gjithashtu që ai të akuzohet për “ndihmë ndaj një organizate terroriste të armatosur”, por gjykata deklaroi se kjo nuk ishte e nevojshme për momentin.
Partia CHP kishte një aleancë të heshtur me Partinë për Barazi dhe Demokraci të Popullit (DEM), e cila mbështet të drejtat e kurdëve, gjatë zgjedhjeve lokale të vitit të kaluar. DEM është akuzuar për lidhje me Partinë Punëtore të Kurdistanit (PKK), të cilën ajo e mohon. PKK shpalli një armëpushim në fillim të këtij muaji, pas më shumë se 40 vitesh rebelimi kundër Turqisë. Organizata është cilësuar si grup terrorist nga Turqia, BE, Mbretëria e Bashkuar dhe SHBA.
Në një zhvillim tjetër, Universiteti i Stambollit njoftoi të martën se po i anulon diplomën Imamoglus për shkak të dyshimeve mbi parregullsi akademike. Nëse ky vendim konfirmohet, ai mund të ndalojë kandidaturën e tij presidenciale, pasi kushtetuta turke kërkon që presidentët të kenë përfunduar arsimin e lartë. Avokatët e Imamoglus thanë se do të apelojnë vendimin në Gjykatën Kushtetuese dhe në Gjykatën Europiane të të Drejtave të Njeriut.
Këshilli i Lartë Zgjedhor do të vendosë nëse Imamoglu është i kualifikuar për të qenë kandidat.
Që nga arrestimi i tij të mërkurën, mijëra njerëz kanë dalë në rrugët e qyteteve të ndryshme të Turqisë në protesta kryesisht paqësore. Ndërkohë, qeveria ka shpallur një ndalim katërditor për tubimet publike në të gjithë vendin, i cili u zgjat edhe për katër ditë të tjera të shtunën.
Që nga fillimi i protestave, më shumë se 700 persona janë arrestuar, sipas autoriteteve turke. Policia ka përdorur vazhdimisht gaz lotsjellës dhe ujë me presion për të shpërndarë protestuesit. Të shtunën, gaz lotsjellës u hodh jashtë zyrës së kryetarit të bashkisë së Stambollit edhe përpara se protestat të fillonin.
Ndërsa turma rritej gjatë mbrëmjes, ajri u bë i rëndë nga gazi lotsjellës, ndërsa forcat e sigurisë vazhdonin të shtypnin protestuesit. Duke brohoritur “të drejta, ligj, drejtësi”, njerëz të të gjitha moshave injoruan ndalimin e qeverisë për të protestuar kundër asaj që e konsiderojnë një ndalim të paligjshëm të Imamoglus.
Një grua e re, e veshur me të zeza dhe me maskë në fytyrë, i tha BBC-së se ajo nuk po protestonte për arsye politike apo sepse mbështet opozitën, por për të mbrojtur demokracinë.
“Jam këtu për drejtësi, jam këtu për liri. Ne jemi njerëz të lirë dhe populli turk nuk mund ta pranojë këtë. Kjo është kundër kulturës dhe sjelljes sonë.”
Një tjetër grua, e cila kishte marrë me vete djalin e saj 11-vjeçar në protestë, tha se donte që ai të ishte pjesë e këtij momenti sepse është e shqetësuar për të ardhmen e tij.
“Është bërë gjithnjë e më e vështirë të jetosh në Turqi çdo ditë. Nuk kemi kontroll mbi jetën tonë, nuk mund të zgjedhim kë duam dhe nuk ka drejtësi të vërtetë këtu,” u shpreh ajo.
