Presidenti rus Vladimir Putin ka sugjeruar që Ukraina mund të vendoset nën një qeverisje të përkohshme të udhëhequr nga OKB-ja për të organizuar zgjedhje të reja, një propozim që u hodh poshtë nga Shtëpia e Bardhë.
Nuk është e qartë se sa seriozisht duhet marrë deklarata e Putin-it, pasi vetëm disa orë më vonë Kremlini sqaroi se ideja nuk është diskutuar me presidentin amerikan Donald Trump në bisedat e fundit telefonike mes tyre.
Në një fjalim të transmetuar në televizion të premten në mëngjes, Putin tha se qëllimi i këtij propozimi do të ishte që Ukraina të zhvillojë “zgjedhje demokratike, të sjellë në pushtet një qeveri të qëndrueshme që gëzon besimin e popullit dhe më pas të fillojë negociatat për një traktat paqeje”.
Megjithatë, më vonë ai shtoi se ky është vetëm “një nga opsionet”, përcjell The Guardian.
“Nën kujdesin e Kombeve të Bashkuara, me Shtetet e Bashkuara, madje edhe me vendet evropiane dhe, natyrisht, me partnerët dhe miqtë tanë, mund të diskutojmë mundësinë e vendosjes së një qeverisje të përkohshme në Ukrainë,” tha Putin.
Një zëdhënës i Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë e hodhi poshtë propozimin e Putin-it, duke theksuar se qeverisja e Ukrainës përcaktohet nga kushtetuta e saj.
Një ditë më parë, gjatë një samiti në Paris, liderët evropianë, të udhëhequr nga Franca dhe Britania e Madhe, ritheksuan mbështetjen e tyre për presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy dhe për pavarësinë e Ukrainës.
Kjo deklaratë e Putin-it vjen në një kohë kur negociatat për t’i dhënë fund luftës duken ende të largëta, pasi Rusia vazhdon të shtojë kushte për arritjen e një marrëveshjeje, ndërsa Kievi ka propozuar një armëpushim 30-ditor me kusht që Moska të pranojë.
Reagimi i SHBA-së dhe aleatëve evropianë
Ndërkohë, zyrtarë ukrainas konfirmuan të premten se SHBA-ja ka ndryshuar një marrëveshje të propozuar për shfrytëzimin e përbashkët të mineraleve dhe tokave të rralla në Ukrainë, mes raportimeve se kushtet e reja janë dukshëm më të favorshme për SHBA-në.
Sipas propozimit të ri, do të krijohet një fond i përbashkët investimesh, ku SHBA-ja do të ketë të drejtën e parë për të blerë burimet e nxjerra derisa të rikuperojë ndihmën financiare të dhënë Ukrainës, plus një interes prej 4%. Vetëm pas kësaj, Ukraina do të mund të përfitonte nga të ardhurat e fondit.
Një propozim i mëparshëm, të cilin Zelenskyy kishte planifikuar ta nënshkruante gjatë një vizite në SHBA përpara se të përfshihej në një përplasje me Trump-in në Zyrën Ovale, parashikonte një ndarje të fitimeve në raport 50/50.
Zëvendëskryeministrja e parë e Ukrainës, Yuliia Svyrydenko, refuzoi të komentonte hollësisht mbi kushtet e propozuara, duke argumentuar se një debat publik do të dëmtonte pozicionin e Ukrainës. Megjithatë, ajo konfirmoi se propozimi amerikan është marrë dhe se Kievi po përgatit përgjigjen e tij.
“Kjo është një version pune që në thelb pasqyron pozicionin e këshilltarëve juridikë amerikanë. Ne po formojmë pozicionin tonë dhe procesi është në fazën e formalizimit,” tha ajo para deputetëve ukrainas.
Grupi i presionit “Global Witness” e kritikoi ashpër marrëveshjen e propozuar nga SHBA-ja. Dominic Kavakeb, një nga drejtuesit e fushatave të organizatës, e përshkroi atë si “shfrytëzim të hapur të Ukrainës si çmim për të shmangur shkatërrimin e plotë nga Putin”.
Sipas tij, kjo marrëveshje është një “neokolonializëm i pastër”.
Ukraina pezulloi zgjedhjet pasi shpalli ligjin ushtarak pas pushtimit të plotë nga Rusia në shkurt 2022.
Mandati pesëvjeçar i Zelenskyy-t përfundoi në maj të vitit të kaluar, por zgjedhjet nuk priten të mbahen deri sa të krijohen kushtet e duhura të sigurisë – dhe aktualisht nuk ka presion të madh publik për mbajtjen e tyre.
Ndërkohë, Rusia ka përdorur këtë pauzë zgjedhore si një argument në favor të saj, duke e cilësuar situatën si një “bllokim demokratik”.
Kjo narrativë është përmendur herë pas here edhe nga Trump, i cili muajin e kaluar e përshkroi Zelenskyy-n si një “diktator” me një popullaritet prej vetëm 4%.
Megjithatë, një sondazh i “Institutit Ndërkombëtar të Sociologjisë në Kiev”, i publikuar në fillim të marsit, e vlerësoi mbështetjen për Zelenskyy-n në **68%**.
