Gjashtë vjet më parë presidenti i Meksikës shpërndau Policinë Federale të vendit dhe ia dorëzoi përgjegjësitë e sigurisë plotësisht ushtrisë. Tani, pasardhësja e tij ka filluar në heshtje të ndërtojë një forcë elitarecivile hetimore dhe operacionesh speciale për të luftuar kartelet e drogës.
Presidentja meksikane Claudia Sheinbaum kishte treguar gatishmërinë në fillim të presidencës së saj për t’u larguar nga strategjia e kritikuar shpesh e ish-presidentit Andrés Manuel López Obrador e njohur si “përqafime, jo plumba”. Ai u përqendrua në adresimin e rrënjëve sociale të krimit në vend që të përballet drejtpërdrejt me kartelet e fuqishme të Meksikës.
Shefi i sigurisë së Sheinbaum, Omar García Harfuch, po bazohet në kontaktet e tij të zbatimit të ligjit – kryesisht nga radhët e mëparshme të Policisë Federale – për të tërhequr oficerët e sigurisë nga forcat e armatosura me një forcë civile nën komandën e tij të drejtpërdrejtë.
Qeveria ende nuk ka shpallur zyrtarisht Unidad Nacional de Operaciones, e njohur me inicialet UNO, por ekzistenca e tij është një sekret i hapur midis ish-anëtarëve të Policisë Federale, ku García Harfuch filloi karrierën.
Tre zyrtarë meksikanë, të cilët folën në kushte anonimiteti, konfirmuan ekzistencën e saj për Associated Press.
Analisti i sigurisë David Saucedo, i cili ka folur me njerëz që i janë bashkuar forcës, tha se ai beson se objektivi kryesor i García Harfuch është të ketë një forcë të armatosur që i lejon atij të përmbushë kërkesat nga Uashingtoni.
UNO (Njësia Kombëtare e Operacioneve)
Njësia filloi të formohej menjëherë pasi Sheinbaum mori detyrën. Tani ka 250 anëtarë dhe shpreson të ketë 800 deri në fund të vitit, tha një zyrtar federal, i cili është i njohur me shumë nga hollësitë.
Të hënën, ndërsa García Harfuch ishte në Uashington në takim me administratën Trump, Ministria e Sigurisë publikoi një thirrje për të diplomuarit e kolegjit që të përbëjnë “brezin e parë të agjentëve hetues dhe inteligjencës”, duke thënë vetëm se ata do jenë pjesë e një grupi të specializuar për të forcuar sigurinë e vendit.
UNO do ketë tre degë të shpërndara gjeografikisht në gjithë Meksikën, si dhe një ekip me ndikim të lartë që do jetë “elita e elitës”, tha zyrtari federal.
Anëtarët e saj të tanishëm janë kryesisht ish-Policia Federale dhe anëtarët e ekipit të operacioneve speciale García Harfuch të krijuar kur ai ishte shef i policisë së qytetit të Meksikos. Shumica kanë marrë më parë stërvitje nga forcat e sigurisë nga Shtetet e Bashkuara, Kolumbia, Spanja ose Franca.
Sfida e tij është rindërtimi i besimit të homologëve të tij amerikanë pasi López Obrador kufizoi lëvizjet e agjentëve amerikanë në Meksikë dhe vjen ndërsa presidenti amerikan Donald Trump i bën presion Meksikës që të përshpejtojë luftën kundër trafikimit të fentanilit.
Policia Federale u shpërbë nën AMLO
Menjëherë pas marrjes së detyrës, López Obrador zëvendësoi Policinë Federale me një forcë të re, Gardën Kombëtare, të cilën ia shiti publikut si civil, por që gjithmonë drejtohej dhe përbëhej nga forcat e armatosura.
Ai e kritikoi Policinë Federale si shumë të korruptuar dhe emëroi si drejtues ish-shefin e sigurisë së Meksikës, Genaro García Luna. Ky i fundit më pas u përballe me një gjyq në SHBA dhe është dënuar si bashkëpunëtor i kartelit Sinaloa. Ai shkurtoi fondet për stërvitjen dhe pajisjen e policisë lokale.
Ajo që pasoi ishin gjashtë vite të asaj që kritikët e dënuan si militarizimi që përqendroi efektivisht autoritet të paparë në duart e forcave të armatosura.
Pavarësisht kësaj, nivelet e dhunës mbetën të larta dhe kritikët thanë se kartelet u forcuan, të nxitura nga rritja e të ardhurave nga fentanili. Një nga kritikat kryesore të Gardës Kombëtare dhe ushtrisë ishte se ndërsa kishin numra dhe fuqi zjarri, nuk kishin aftësitë hetimore të nevojshme për të çmontuar organizatat e mëdha kriminale.
García Harfuch ishte fillimisht një “tigër pa dhëmbë”, të cilit shpesh iu mohuan burimet, informacionet dhe dosjet hetimore nga entitete të tjera të sigurisë, tha Saucedo, me qendër në shtetin Guanajuato, shteti më i dhunshëm i Meksikës. UNO vendos një forcë elitare nën komandën e tij të drejtpërdrejtë.
Zyrtari federal meksikan mohoi se objektivi ishte të kënaqte Trump, por vuri në dukje se njësia ishte e përfshirë në dërgimin e paparë të 29 figurave të kartelit të profilit të lartë në Shtetet e Bashkuara në kulmin e negociatave midis dy vendeve për të pezulluar tarifat. Ata u nxorrën nga burgjet në të gjithë Meksikën, u mblodhën dhe u dërguan në SHBA pa incidente.
Sfida është shmangia e korrupsionit. Forcat e operacioneve speciale, qofshin ato nga Marina, Ushtria, Policia Federale apo policia e shtetit, kanë një histori të pakëndshme në Meksikë, pasi janë përfshirë në shumë skandale dhe abuzime me pushtetin, vrasjet jashtëgjyqësore dhe infiltrimin nga kartelet.
“Ka pasur shumë raste që ishin të këqija,” tha zyrtari federal i cituar më parë, i cili shtoi se kishte edhe policë të ndershëm. Ai tha se Ministria e Sigurisë po thekson shqyrtimin më të rreptë, hetimet shteruese të sfondit dhe pagën më të mirë sapo të hyjnë.
Ndikimi i García Harfuch shtrihet gjithashtu në shtetet ku partia e Sheinbaum mban pushtetin. Njerëzit që ai beson po marrin pozicione kyçe sigurie dhe UNO do stërvisë ekipet e operacioneve speciale shtetërore që përbëhen gjithashtu nga shumë ish-polici federale.
Shteti jugor i Chiapas, ku kartelet më të fuqishme të Meksikës po luftojnë për kontrollin e rrugëve të kontrabandës, njoftoi një forcë të operacioneve speciale në dhjetor të quajtur Pakal me rreth 500 anëtarë. Dy anëtarë i thanë AP se ishin ish-Policë Federale dhe bënë tetë muaj stërvitje të specializuar për t’u bashkuar me Pakal.
Por dyshimet mbeten. Për Saucedo, meqenëse forca e re elitare nuk ka ende kontrolle të brendshme efektive dhe mekanizma llogaridhënieje, “nuk ka asnjë garanci që ky grup elitar nuk do kryejë tejkalimet ekseset e kryera nga grupe të tjera të operacioneve speciale”.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Borderland Beat
Përgatiti për Hashtag.al,Klodian Manjani
