Agjentët doganorë amerikanë kanë nisur zbatimin e tarifës së re 10% të vendosur njëanshëm nga ish-Presidenti Donald Trump për të gjitha importet që hyjnë në SHBA, masë kjo që ka hyrë në fuqi që në orët e para të së shtunës.
Tarifa bazë prej 10% tashmë po aplikohet në portet detare, aeroportet dhe magazinat doganore të SHBA-së që prej orës 00:01 të mëngjesit me orën lokale, ndërsa tarifa më të larta për importet nga 57 partnerët më të mëdhenj tregtarë të vendit do të hyjnë në fuqi javën e ardhshme.
Kjo lëvizje përfaqëson një largim të hapur nga sistemi tradicional tregtar global, i ndërtuar pas Luftës së Dytë Botërore mbi marrëveshje reciproke për tarifat.
“Ky është veprimi më i madh tregtar i jetës sonë,” u shpreh Kelly Ann Shaw, avokate tregtare dhe ish-këshilltare në Shtëpinë e Bardhë gjatë mandatit të parë të Trump, duke theksuar impaktin e rëndësishëm të këtij vendimi në ekonominë botërore.
Kelly Ann Shaw, ish-këshilltare tregtare në Shtëpinë e Bardhë dhe aktualisht avokate në “Hogan Lovells”, tha gjatë një aktiviteti në Institutin Brookings se tarifat do të ndryshojnë me kalimin e kohës, ndërsa vendet përpiqen të negociojnë ulje. “Por kjo është e madhe. Ky është një ndryshim sizmik dhe domethënës në mënyrën se si SHBA tregton me çdo vend në botë,” deklaroi ajo.
Njoftimi për tarifat, i bërë të mërkurën, shkaktoi një tronditje të menjëhershme në tregjet globale. Vetëm në dy ditë, indeksit amerikan S&P 500 iu fshinë rreth 5 trilionë dollarë nga vlera e tregut, duke shënuar një rënie rekord. Edhe çmimet e naftës dhe mallrave ranë, teksa investitorët u zhvendosën drejt tregjeve më të sigurta, si obligacionet qeveritare.
Ndër vendet e para që preken nga tarifa 10% janë Australia, Britania, Kolumbia, Argjentina, Egjipti dhe Arabia Saudite. Sipas një njoftimi zyrtar të Doganave dhe Mbrojtjes së Kufirit të SHBA, nuk do të ketë periudhë përjashtimi për ngarkesat që ndodhen në tranzit pas mesnatës së së shtunës.
Ky vendim sinjalizon një ndryshim të fortë nga politika e tregtisë së lirë dhe reciproke që SHBA ka ndjekur që prej përfundimit të Luftës së Dytë Botërore.
Një njoftim zyrtar i Doganave dhe Mbrojtjes së Kufirit lejon një periudhë përjashtimi prej 51 ditësh, për ngarkesat që janë nisur drejt SHBA-së para mesnatës së të shtunës (ora 12:01 ET). Këto mallra do të përjashtohen nga tarifa nëse mbërrijnë brenda datës 27 maj, në të njëjtën orë.
Ndërkohë, në të njëjtën ditë që përfundon kjo periudhë tranziti, më 27 maj, do të hyjnë në fuqi edhe tarifat e reja “reciproke”, që shkojnë nga 11% deri në 50%, në varësi të origjinës së mallrave.
Importet nga Bashkimi Evropian do të goditen me një tarifë prej 20%, ndërsa ato nga Kina do të përballen me një tarifë të re prej 34%, duke e çuar totalin e taksave të reja mbi mallrat kineze në 54%.
Këto masa janë pjesë e një qasje të re agresive ndaj tregtisë ndërkombëtare dhe po konsiderohen si një nga ndryshimet më të mëdha në politikën tregtare amerikane në dekadat e fundit.
Vietnami është në qendër të vëmendjes me një tarifë prej 46%. Ky vend, që përfitoi nga zhvendosja e zinxhirëve të furnizimit amerikan nga Kina pas luftës tregtare gjatë mandatit të parë të Trump, tani përballet me masa të ashpra tregtare. Sipas burimeve, Vietnami ka rënë dakord të premten për të nisur diskutimet me Trump mbi një marrëveshje të mundshme.
Nga masat e reja tarifore janë përjashtuar Kanadaja dhe Meksika. Dy vendet fqinje të SHBA mbeten subjekt i një tarife ekzistuese prej 25%, e vendosur në kuadër të krizës së fentanilit, për produktet që nuk përputhen me rregullat e origjinës sipas marrëveshjes SHBA-Meksikë-Kanada (USMCA).
Ndërkohë, Trump ka përjashtuar nga tarifat e reja një sërë produktesh të cilat i nënshtrohen masave të veçanta të sigurisë kombëtare, përfshirë çelikun, aluminin, makinat, kamionët dhe pjesët e automjeteve.
Administrata e tij ka publikuar gjithashtu një listë me mbi 1000 kategori produktesh të përjashtuara nga tarifat, me një vlerë të përgjithshme prej 645 miliardë dollarësh në importet e vitit 2024. Në këtë listë përfshihen nafta bruto, produktet e naftës dhe të tjera të sektorit të energjisë, medikamente farmaceutike, uraniumi, titani, lëndët drusore, gjysmëpërçuesit dhe bakri. Përtej sektorit energjetik, administrata Trump ka nisur hetime për mundësinë e vendosjes së tarifave shtesë për arsye të sigurisë kombëtare në disa nga këto industri./Reuters
