Disa grupe të fuqishme milicie të mbështetura nga Irani në Irak janë gati të çarmatosen për herë të pare, për të shmangur kërcënimin e një përplasjeje me administratën Trump të SHBA-së, i thanë Reuters 10 komandantë të lartë dhe zyrtarë irakianë.
Lëvizja për të zbutur tensionet pason paralajmërimet e përsëritura të lëshuara privatisht nga zyrtarët amerikanë për qeverinë irakiane që kur Trump mori pushtetin në janar, sipas burimeve që përfshijnë gjashtë komandantë lokalë të katër milicive kryesore.
Zyrtarët i thanë Bagdadit zyrtar se nëse nuk vepron për të shpërndarë milicitë që veprojnë në tokën e tij, Amerika mund t’i godasë grupet me sulme ajrore.
Izzat al-Shahbndar, një politikan i lartë mysliman shiit i afërt me aleancën qeverisëse të Irakut, i tha Reuters se diskutimet mes kryeministrit Mohammed Shia al-Sudani dhe disa krerëve të milicisë ishin “shumë të avancuara” dhe grupet ishin të prirura të pajtoheshin me thirrjet e SHBA-së për çarmatim.
“Fraksionet nuk po veprojnë me kokëfortësi dhe nuk po këmbëngulin të vijojnë në formën e tyre të tanishme,” tha ai, duke shtuar se grupet ishin “plotësisht të vetëdijshme” se mund të shënjestroheshin nga SHBA-ja.
Gjashtë komandantët e milicisë të intervistuar në Bagdad dhe një provincë jugore, të cilët kërkuan anonimitet, janë nga grupet Kataib Hezbollah, Nujabaa, Kataib Sayyed al-Shuhada dhe Ansarullah al-Awfiyaa.
“Trump është gati ta çojë luftën në nivelet më të këqija, ne e dimë këtë dhe duam të shmangim një skenar të keq”, tha një komandant i Kataib Hezbollah, milicia më e fuqishme Shiite.
Komandantët thanë se aleati dhe mbrojtësi i tyre kryesor, forca ushtarake elitare e Gardës Revolucionare të Iranit (IRGC), u kishte dhënë atyre bekimin për të marrë çfarëdo vendimi që ata e konsideronin të nevojshme për të shmangur përfshirjen në një luftë potencialisht shkatërruese me Shtetet e Bashkuara dhe Izraelin.
Milicitë janë pjesë e Rezistencës Islamike në Irak, një grup ombrellë prej rreth 10 fraksionesh të armatosura shiite që komandojnë kolektivisht rreth 50,000 luftëtarë dhe arsenale që përfshijnë raketa me rreze të gjatë dhe armë kundërajrore, sipas dy zyrtarëve të sigurisë që mbikëqyrin veprimtaritë e milicive.
Grupi i Rezistencës, një shtyllë kyçe e rrjetit të forcave rajonale të përfaqësuesit të Iranit, ka marrë përgjegjësinë për dhjetëra sulme me raketa dhe drone ndaj Izraelit dhe forcave amerikane në Irak dhe Siri që nga shpërthimi i luftës në Gaza rreth 18 muaj më parë.
Farhad Alaaeldin, këshilltari i Sudanit për çështjet e jashtme, i tha Reuters në përgjigje të pyetjeve në lidhje me bisedimet e çarmatimit se kryeministri ishte i përkushtuar për të siguruar që të gjitha armët në Irak të ishin nën kontrollin e shtetit përmes “dialogut konstruktiv me aktorë të ndryshëm kombëtarë”.
Dy zyrtarët irakianë të sigurisë thanë se Sudani po bënte presion për çarmatim të të gjitha milicive të Rezistencës Islamike në Irak, të cilat deklarojnë besnikërinë e tyre ndaj IRGC-së së Iranit ose Forcës Quds në vend të Bagdadit.
Disa grupe tashmë kanë evakuuar kryesisht selitë e tyre dhe kanë zvogëluar praninë e tyre në qytetet kryesore, përfshirë Mosulin dhe Anbarin që nga mesi i janarit nga frika se mos goditeshin nga sulmet ajrore, sipas zyrtarëve dhe komandantëve.
Shumë komandantë gjithashtu kanë rritur masat e tyre të sigurisë, duke ndryshuar telefonat celularë, automjetet dhe vendbanimet e tyre më shpesh, thanë ata.
Departamenti Amerikan i Shtetit tha se vazhdon t’i kërkojë Bagdadit të frenojë milicitë.
“Këto forca duhet t’i përgjigjen komandantit të përgjithshëm të Irakut dhe jo Iranit,” shtoi DASH.
Një zyrtar amerikan, duke folur në kushte anonimiteti, paralajmëroi se kishte pasur raste në të kaluarën kur milicitë kishin pushuar sulmet e tyre për shkak të presionit të SHBA-së por ishte skeptik se çdo çarmatim do ishte afatgjatë.
IRGC nuk pranoi të komentonte për këtë artikull ndërsa Ministria e Jashtme e Iranit dhe ajo e Izraelit nuk iu përgjigjën pyetjeve.
BOSHTI I REZISTENSËS SË IRANIT
Shahbndar, politikani shiit, tha se qeveria irakiane nuk kishte përfunduar ende një marrëveshje me udhëheqësit militantë, me një mekanizëm çarmatimi që ishte ende në diskutim. Mundësitë që po shqyrtohen përfshijnë kthimin e grupeve në parti politike dhe integrimin e tyre në forcat e armatosura irakiane, shtoi ai.
Ndërsa fati i çdo procesi të çarmatimit mbetet i pasigurt, diskutimet shënojnë megjithatë herën e parë që milicitë janë përgatitur për t’iu dorëzuar presionit të gjatë perëndimor për t’u çmilitarizuar.
Ndryshimi vjen në një kohë të pasigurt për “Boshtin e Rezistencës” rajonal të Teheranit, të cilin ai e ka krijuar me kosto të madhe gjatë dekadave për të kundërshtuar Izraelin dhe ndikimin e SHBA-së, por është dobësuar rëndë që kur sulmi i grupit palestinez Hamas ndaj Izraelit më 7 tetor 2023 e futi Lindjen e Mesme në luftë.
Hamasi në Gaza dhe Hezbollahu në Liban janë goditur nga Izraeli që nga fillimi i luftës në Gaza, ndërsa lëvizja Houthi në Jemen është shënjestruar nga sulmet ajrore të SHBA-së që nga muaji i kaluar. Rënia e presidentit sirian Bashar al-Assad, një tjetër aleat kyç iranian, ka dobësuar më tej ndikimin e Republikës Islamike.
Iraku po kërkon të ekuilibrojë aleancat e tij me Amerikën dhe Iranin në trajtimin e milicive në tokën e tij. Grupet u ngritën në gjithë vendin me mbështetjen financiare dhe ushtarake iraniane në vazhdën kaotike të pushtimit amerikan të vitit 2003 që rrëzoi Sadam Huseinin dhe janë bërë forca të frikshme që mund të rivalizojnë ushtrinë kombëtare për sa i përket fuqisë së zjarrit.
Sekretari amerikan i Mbrojtjes Pete Hegseth i tha kryeministrit Sudani në një telefonatë më 16 mars, menjëherë pas fillimit të sulmeve amerikane ndaj rebelëve Houthi, për të parandaluar milicitë që kryenin sulme hakmarrëse ndaj Izraelit dhe bazave të SHBA-së në rajon në mbështetje të aleatëve të tyre, sipas dy zyrtarëve qeveritarë dhe dy burimeve të sigurisë të informuar për bisedën.
Milicitë me bazë në Irak kishin nisur dhjetëra sulme me dronë dhe raketa kundër Izraelit në solidaritet me Hamasin që nga fillimi i luftës në Gaza dhe vranë tre ushtarë amerikanë në një operacion me dron në Jordani afër kufirit me Sirinë vitin e kaluar.
Ibrahim al-Sumaidaie, një ish-këshilltar politik i Sudanit, i tha televizionit shtetëror irakian se Shtetet e Bashkuara i kishin bërë presion udhëheqjes së Irakut për të çmontuar milicitë shiite, por këtë herë Uashingtoni mund të mos e pranojë një jo si përgjigje.
“Nëse nuk e zbatojmë vullnetarisht, mund të na detyrohet nga jashtë përmes forcës.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Reuters
