Ajo që po ndodh në Shqipëri nën drejtimin e Kryeministrit Edi Rama nuk është më një zhvillim i zakonshëm politik. Është një situatë dramatike që Europa, veçanërisht Berlini dhe Brukseli, nuk mund ta injorojnë më. Këtu flitet për të ardhmen e një populli që prej vitesh shpreson për reforma, drejtësi dhe vlera evropiane – dhe në vend të kësaj, ka rënë në një rrjet të abuzimit me pushtetin, korrupsionit dhe frikës.
Edi Rama e drejton Shqipërinë prej më shumë se dymbëdhjetë vitesh. Me një paraqitje të moderuar, gjuhë ndërkombëtare dhe inskenim të zgjuar, ai ka bindur shumë në Europë – sidomos përmes një fasade të mirëmbajtur. Por pas kësaj pamjeje fshihet një realitet tronditës: Shqipëria është kthyer në një sistem të dominuar nga një njeri i vetëm. Një njeri që eliminon sistematikisht kundërshtarët, lë pas dore miqtë sapo nuk i nevojiten më politikisht dhe e përdor shtetin si pronë personale.
Nga parti në diktaturë personale
Partia Socialiste, dikur një forcë politike me struktura dhe vlera, është sot thjesht një instrument. Rama e ka kthyer partinë në një aparat pushteti ku vlen vetëm besnikëria. Edhe politikanë të vjetër dhe të respektuar socialistë heshtin – jo sepse nuk kanë çfarë të thonë, por sepse e dinë që kritika do të thotë fund politik.
Shumë prej ish-besnikëve të tij – kryetarë bashkish, ministra, sekretarë shteti – janë tashmë të arrestuar ose nën hetim. Jo pse Rama papritur dëshiron të luftojë korrupsionin, por sepse nuk i duhen më. Ata janë përdorur si limona: shtrydhur deri në fund, pastaj flakur tutje. Kërcënimi me burg shërben si mjet për të mbajtur rendin – shpesh i shoqëruar me premtime të rreme se do të lirohen shpejt. Por shumë prej tyre vazhdojnë të jenë në burg dhe mendojnë të bashkëpunojnë me drejtësinë. Ata kanë familje, fëmijë, jetë – dhe një frikë që rritet çdo ditë.
Një rrjet frike dhe kontrolli
Rama kontrollon shërbimet sekrete, përgjon ministrat e vet, ndërroi pesë ministra të Brendshëm në dymbëdhjetë vite. Secili prej tyre dyshohet për lidhje me trafik droge dhe kontrabandë. Dhe lind pyetja: Si është e mundur që këto ndodhin pa dijeninë e kryeministrit? Përgjigjja është e qartë: Nuk është e mundur. Ky sistem është i qëllimshëm. Është pjesë e strategjisë së tij për të ruajtur pushtetin – dhe për të mbrojtur veten.
Edhe vetë Rama është i ngarkuar me dyshime. Vëllai i tij është në shënjestër të Prokurorisë në Gjermani – për trafik kokaine, i lidhur me një nga laboratorët më të mëdhenj të drogës në Europë. E megjithatë, në Shqipëri nuk ka hetim, as pyetje, as transparencë.
Një inskenim i përkryer – për Brukselin dhe Berlinin
Sa herë që rritet presioni nga Europa, Rama reagon me politikë show: 100 arrestime brenda natës, konferenca shtypi, “aksione të mëdha pastrimi”. Por këta njerëz zakonisht lirohen pas disa javësh – sepse ose janë pjesë e sistemit ose dinë shumë. Këto veprime nuk janë gjë tjetër veçse inskenime për partnerët europianë, për të ruajtur pamjen e një qeverie të reformuar.
Edhe peizazhi ndërkombëtar mediatik është bërë pjesë e kësaj loje. Rama nuk është vetëm artist, kryeministër dhe strateg – ai është mjeshtër i manipulimit. Ai telefonon personalisht televizione si ZDF, ka lidhje me shtëpi botuese të mëdha si Axel Springer. Në peizazhin mediatik gjerman ka dukshëm njerëz që e mbështesin ose e tolerojnë. Nuk është thjesht për simpati – është për ndikim, qasje dhe para.
Pika kritike është arritur
Sistemi ka arritur një pikë të rrezikshme. Edhe rrjetet kriminale me të cilat Rama bashkëpunonte, po distancohen. Disa bosë janë zhdukur – në Dubai, Angli, me identitete të rreme. Të tjerë janë të tensionuar. Sepse para zgjedhjeve po dërgohen papritur zyrtarë për të hetuar pasurinë, burimet e të ardhurave dhe mënyrën se si janë pasuruar. Një valë e re frike – këtë herë edhe ndaj atyre që dikur ishin të paprekshëm.
Është e qartë: Rama dëshiron të qëndrojë në pushtet, me çdo kusht. Tërheqja paqësore duket e pamundur. Data 11 maj – dita e planifikuar e zgjedhjeve – mund të jetë e trazuar nëse nuk gjendet një zgjidhje politike. Nëse nuk ka një amnisti, një plan tërheqjeje, Rama do të luftojë deri në fund për pushtetin. Kjo është një rrezik i madh – për stabilitetin, për demokracinë dhe për paqen sociale.
Thirrje për Europën
Europa nuk duhet të mashtrohet – as nga retorika e Ramës, as nga inskenimet e tij artistike. Pas maskës së piktorit të hapur qëndron një sistem që vepron me çdo mjet: presion, përgjime, korrupsion, arbitraritet politik. Shqipëria është në një pikë kthese.
BE, sidomos Gjermania, duhet të vendosë kushte të qarta. Nuk mund të ketë negociata pranimi për sa kohë shtypi nuk është i lirë, drejtësia nuk është e pavarur dhe të drejtat e njeriut shkelen. Nuk ka partneritet të barabartë për sa kohë që një njeri i vetëm kontrollon shtetin si ndërmarrje private.
Shqipëria meriton një shans për demokraci të vërtetë – për drejtësi, për një drejtësi të pavarur, për një qeveri që i shërben popullit dhe jo vetes. Është koha që Europa të hapë sytë. Dhe të veprojë.
*Autori është zyrtar gjerman i cili përzgjodhi privilegjin e anonimatit*
