CIA po rishikon autoritetin e saj për të përdorur forcë vdekjeprurëse kundër karteleve të drogës në Meksikë dhe më gjerë, ndërsa administrata Trump po lëviz për ta bërë shkatërrimin e karteleve prioritet kryesor për agjencinë e inteligjencës, sipas një zyrtari amerikan dhe tre personave të informuar për këtë çështje.
Rishikimi nuk tregon se presidenti Donald Trump ka urdhëruar CIA-n të ndërmarrë veprime të drejtpërdrejta kundër karteleve. Por do bëhet për të ndihmuar agjencinë të kuptojë se çfarë lloj veprimtarish mund të ndërmarrë ligjërisht dhe cilat do të ishin rreziqet e mundshme, thanë burimet, duke nënvizuar se sa seriozisht po e konsideron këtë mundësi administrata Trump.
Rishikimi gjithashtu thekson shqetësimet e disa zyrtarëve amerikanë se përdorimi i mjeteve tradicionale ndaj terrorizmit kundër karteleve – siç ka thënë administrata Trump se synon të bëjë – mbart një rrezik shumë më të lartë të dëmtimit kolateral për qytetarët amerikanë sesa operacionet e ngjashme të kryera në Lindjen e Mesme, larg tokës së SHBA-së.
Ndër çështjet që këshilltarët e agjencisë po shqyrtojnë është përgjegjësia e CIA-s dhe oficerëve të saj nëse një amerikan vritet aksidentalisht në ndonjë operacion, sipas një prej personave të informuar.
Zyrtarët e agjencisë janë “të kujdesshëm” në lidhje me përdorimin e “aseteve që tradicionalisht shkojnë pas atyre që shiheshin si objektiva ushtarakë që tani përdoren kundër objektivave të kartelit”, tha zyrtari amerikan.
Administrata Trump në fillim të këtij viti caktoi një numër kartelesh si organizata të huaja terroriste, një manovër që disa zyrtarë të tanishëm dhe ish-zyrtarë amerikanë besojnë se është krijuar për të ndërtuar një predikat për veprime vdekjeprurëse – dhe CIA tashmë ka ngritur në ajër dronët e vëzhgimit që janë në gjendje të armatosen mbi Meksikë.
CIA nuk pranoi të komentojë.
CNN nuk ishte në gjendje të përcaktonte nëse përpjekja ishte urdhëruar nga Shtëpia e Bardhë ose drejtori i CIA-s, John Ratcliffe, ose nëse ishte ndërmarrë si një masë e kujdesshme planifikimi nga stafi i agjencisë në përgjigje të sinjaleve të qarta nga administrata Trump se ajo dëshiron që agjencitë e sigurisë kombëtare të rrisin presionin mbi kartelet.
“Nëse ndonjë administratë po na shtyn të bëjmë diçka që ka pasoja negative të mundshme të rëndësishme për agjencinë, CIA do dëshirojë të dyfishojë dhe trefishojë kontrollin: ‘A është e ligjshme?’ dhe ‘A kemi drejtim jashtëzakonisht të qartë të politikës për të bërë atë që do të bëjmë?’”, tha një ish-zyrtar i CIA-s me përvojë në këtë lloj rishikimi.
“Vetëm sepse diçka është e ligjshme sipas ligjit, nuk do të thotë se është diçka që duhet të bësh”, tha ky person, duke iu referuar protokolleve.
“Ka një përbërës etik. Ka një përbërës praktik. Ekziston një përbërës pragmatik.”
CIA mund të përdorë forcë vdekjeprurëse nëse autorizohet nga presidenti
CIA ka autoritetin ligjor ose të kryejë vetë sulme vdekjeprurëse ose të ofrojë informacione për shënjestrimin ose mbështetje tjetër për një komb tjetër për të kryer një sulm vdekjeprurës, për sa kohë që është e autorizuar siç duhet nga presidenti dhe zbaton grupin e ndërlidhur të ligjeve dhe rregulloreve amerikane që rregullojnë konfliktin e armatosur.
Por ta bësh këtë kundër anëtarëve të kartelit në një zonë ku ka shumë më shumë qytetarë të lindur në SHBA dhe mbajtës të kartave jeshile – njerëz që mund të kenë pozitën për të paditur qeverinë amerikane nëse dëmtohen – është diçka e re për CIA-n.
“Nuk është çështja nëse ata mund ose nuk mund të përdorin forcë vdekjeprurëse. Ata munden,” tha një nga njerëzit e informuar për rishikimin.
“Ka të bëjë më shumë me implikimet e amerikanëve që mund të plagosen ose vriten gjatë operacioneve.”
Dëmi kolateral gjithashtu mund të godasë çdo vend partner që ose lejon CIA-n të kryejë veprime të drejtpërdrejta brenda kufijve të saj ose që pranon mbështetjen e inteligjencës nga agjencia për të kryer operacionet e veta vdekjeprurëse, vuri në dukje zyrtari amerikan. Nëse mbështetja e CIA-s krijon një problem politik për kombin partner – Meksikën, për shembull – qeveria e saj mund të kundërshtojë të lejojë agjencinë të operojë atje në vazhdim.
Ish-zyrtarët kanë paralajmëruar gjithashtu për rreziqet e hakmarrjes nga kartelet, disa prej të cilave kanë prani brenda Shteteve të Bashkuara.
“Kartelet meksikane nuk janë thjesht organizata kriminale; ato operojnë si entitete paraushtarake me burime të thella financiare, zinxhirë globalë të furnizimit dhe rrjete logjistike të sofistikuara që shtrihen në Shtetet e Bashkuara,” shkroi Doug Livermore, një specialist në luftën hibride dhe ish-zyrtar i Departamentit të Mbrojtjes, në një studim të fundit për Këshillin Atlantik.
“Kartelet kanë shumë gjasa të hakmerren dhe të kenë një kapacitet të konsiderueshëm për terrorizëm që, kur shoqërohet me praninë e tyre të vendosur brenda Shteteve të Bashkuara, mund të përshkallëzojë konfliktin”.
Një nga njerëzit e informuar mbi rishikimin tha se ai pasqyronte një kujtesë të thellë institucionale të programit të “përmirësimit të marrjes në pyetje” të administratës së Xhorxh Ë. Bushit, të cilin ligjvënësit dhe administrata e Obamës më pas e konsideruan si torturë. Në atë rast, thanë ish-zyrtarët, agjencia i shtyu operacionet e saj në kufirin e asaj që ata besonin se ligji mund të përballonte. Kritikët, natyrisht, pretendojnë se agjencia dhe administrata shkuan përtej asaj që ishte e ligjshme, dhe në vitet në vijim, CIA dhe oficerët e saj iu nënshtruan një sërë hetimesh publike dhe të profilit të lartë për korrektësinë e veprimeve të tyre.
Ky lloj rishikimi, thanë njerëzit e informuar për këtë çështje, pasqyron një mirëkuptim se agjencia mund të thirret të japë llogari për çdo veprim që ndërmerr kundër karteleve – veçanërisht nëse ka një goditje. Dhe veçanërisht nëse agjencia kryen operacione që në fund të fundit shihen si joproporcionale me kërcënimin nga kartelet – kriteret kryesore që duhet të plotësojnë veprimet vdekjeprurëse sipas ligjit të konfliktit të armatosur.
Vlerësimi vjetor i kërcënimit i komunitetit të inteligjencës amerikane, i publikuar muajin e kaluar, çoi në kërcënimin nga kartelet e drogës për herë të parë në historinë gati 20-vjeçare të raportit. Megjithatë, shumë zyrtarë aktualë dhe të mëparshëm të sigurisë kombëtare kanë argumentuar vazhdimisht se ndërsa kartelet janë një problem serioz, ato nuk janë një kërcënim ekzistencial për vendin.
“Unë mendoj se është shumë e kuptueshme që njerëzit janë të ndërgjegjshëm për historinë e “marrjes në pyetje të zgjeruar”, deri në atë masë sa ata në fakt nuk besojnë se jemi në një krizë,” tha një nga ish-zyrtarët.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Borderlandbeat
Përgatitipër Hashtag.al, Klodian Manjani
