Shtetet e Bashkuara kanë kërkuar kontrollin e një gazsjellësi kyç në Ukrainë, i cili përdoret për të dërguar gaz rus në Europë, sipas raporteve nga The Guardian, në një veprim të përshkruar si një “shtrëngim kolonal”.
Zyrtarë të SHBA-së dhe Ukrainës u takuan të premten për të diskutuar propozimet e Shtëpisë së Bardhë për një marrëveshje minerale. Donald Trump kërkon që Kievi t’i dorëzojë burimet e tij natyrore si “hakmarrje” në këmbim të armëve të dërguara nga administrata e mëparshme e Biden.
Versioni më i fundit i projektit të SHBA-së është më “maksimalist” se versioni origjinal i shkurtit, i cili propozonte që Uashingtoni të merrte 500 miliardë dollarë vlerë metalesh të rralla, si dhe naftë dhe gaz.
Duke cituar një burim të afërt me bisedimet, agjencia e lajmeve tha se dokumenti më i fundit përfshin një kërkesë që Korporata e Financave të Zhvillimit Ndërkombëtar të SHBA-së të marrë kontrollin e gazsjellësit të gazit natyror.
Ky gazsjellës shtrihet nga qyteti Sudzha në perëndim të Rusisë deri në qytetin ukrainas Uzhhorod, rreth 750 milje (1,200 km) larg, në kufi me BE-në dhe Sllovakinë. Ndërtuar gjatë kohës sovjetike, gazsjellësi është një element kyç i infrastrukturës kombëtare dhe një rrugë energjetike e rëndësishme.
Më 1 janar, Ukraina ndërpreu furnizimin me gaz kur kontrata pesëvjeçare me kompaninë shtetërore ruse të energjisë Gazprom mbaroi. Të dyja vendet kishin fituar më parë qindra milionë euro nga tarifat e kalimit, përfshirë gjatë tre viteve të para të luftës në shkallë të plotë.
Volodymyr Landa, një ekonomist i lartë në Qendrën për Strategjinë Ekonomike, një mendimdhënës në Kiev, tha se amerikanët janë të interesuar për “gjithçka mund të marrin”. Kërkesat e tyre të ngjashme me “kolonializmin” kanë pak mundësi të pranohen nga Kievi, parashikoi ai.
Në vjeshtën e kaluar, Volodymyr Zelenskyy propozoi që SHBA të kishte akses në sektorin minerar të pazhvilluar të Ukrainës. Ai e parashikoi një marrëveshje që do të shihte administratën e ardhshme të Trump-it të furnizonte Ukrainën me armë, në këmbim të fitimeve të ardhshme nga investime të përbashkëta.
Në vend të kësaj, Trump ka refuzuar të japë angazhime për sigurinë ose mbështetje ushtarake, por kërkon ende mineralet. Javën e kaluar ai u ankuar se Zelenskyy po përpiqej të “dalë nga një marrëveshje” dhe tha se presidenti i Ukrainës do të kishte “probleme të mëdha” nëse nuk e nënshkruante.
Në një deklaratë për gazetarët të enjten, Zelenskyy tha se ishte gati të bëjë një marrëveshje për modernizimin e vendit të tij, por se Ukraina mund të pajtohej vetëm nëse kishte “pabarazi” midis palëve, me të ardhurat e ndara “50-50”.
“Unë thjesht po mbroj atë që i përket Ukrainës. Kjo duhet të jetë e dobishme si për Shtetet e Bashkuara ashtu edhe për Ukrainën. Ky është veprimi i duhur,” tha Zelenskyy. Departamenti i Thesarit të SHBA-së konfirmoi se po zhvilloheshin “bisedime teknike”.
Të premten, dërguari i posaçëm i Trump-it, Steve Witkoff, zhvilloi bisedime me Vladimir Putin në Shën Petersburg. Raportohet se Witkoff propozoi një zgjidhje për konfliktin, duke i dhënë Rusisë katër provincat ukrainase që ajo po kërkon – përfshirë territorin që Ukraina e kontrollon dhe ku jetojnë 1 milion njerëz.
Ndërkohë, gjatë një takimi të grupit të kontaktit për mbrojtjen e Ukrainës të premten, aleatët e Kievi njoftuan një ndihmë ushtarake rekord prej 21 miliardë euro (18.2 miliardë £). Ata akuzuan Putin-in për vonesën e një marrëveshje armëpushimi 30-ditore që Ukraina e ka pranuar.
Mëngjesin e së shtunës, Rusia kreu më shumë sulme ajrore kundër objektivave civile në Ukrainë. Tre magazina u shkatërruan në Kiev, ku dy persona u plagosën. Kremlini ka lëshuar 70 raketa dhe 2,200 dronë ndaj Ukrainës që nga propozimi i armëpushimit të SHBA-së më 11 mars, thanë zyrtarët ukrainas.
Zelenskyy nderoi të shtunën një pilot 26-vjeçar, kapitenin Pavlo Ivanov, i cili u vra gjatë një misioni luftarak me F-16. Forca ajrore e vogël e Ukrainës “heroikisht” mbron vendin nga raketat dhe dronët rusë, dhe mbështet operacionet tokësore, tha ai.
