Ish-presidenti amerikan, Donald Trump, deklaroi të mërkurën se është i gatshëm të rikthejë tarifat “reciproke” ndaj disa vendeve brenda dy ose tre javësh, një zhvillim që mund të përshkallëzojë më tej tensionet në tregtinë globale dhe të rrisë rrezikun e një recesioni në SHBA dhe në nivel ndërkombëtar.
“Në fund, besoj se do të kemi marrëveshje të shkëlqyera,” u shpreh Trump gjatë një ceremonie në Zyrën Ovale. “Dhe nëse nuk kemi marrëveshje me një kompani apo vend, ne do të vendosim tarifën. Gjatë dy, tre javëve të ardhshme, do të marrim një vendim përfundimtar.”
Trump kishte pezulluar më 9 prill tarifat e ashtuquajtura “reciproke”, të cilat, ndonëse të quajtura të tilla, nuk përmbanin ndonjë reciprocitet teknik të mirëfilltë. Shtyrja u parashikua të zgjaste 90 ditë për t’i dhënë kohë vendeve të tjera të negocionin me administratën amerikane.
Sipas zyrtarëve të administratës Trump, rreth 90 deri në 100 vende janë shprehur të gatshme të negociojnë, duke vendosur kështu një sfidë të madhe për negociatorët e SHBA-së, të cilët duhet të veprojnë me shpejtësi për të arritur marrëveshje konkrete.
Në mungesë të marrëveshjeve, Trump pritet të vendosë tarifa që mund të arrijnë deri në 50% për disa vende – përjashtuar Kinën, ndaj së cilës tashmë është vendosur një tarifë e jashtëzakonshme prej 145%.
Ende nuk është e qartë se çfarë formë do të marrin tarifat e reja: nëse do të zëvendësojnë tarifat e ndërprera më parë apo do të shërbejnë si masa të përkohshme gjatë negociatave. Aktualisht, SHBA mban një tarifë universale prej 10% për thuajse çdo mall të importuar, përveç tarifave më të larta për mallra të caktuara.
Qëndrimet e paqarta dhe lëkundjet e Trump lidhur me politikat e tarifave kanë krijuar pasiguri të madhe për bizneset dhe konsumatorët amerikanë. Kjo ka shkaktuar luhatje të mëdha në tregje, me S&P 500 që ka humbur rreth 7 trilion dollarë në vlerë që nga kulmi i arritur në mes të shkurtit, pavarësisht një rikuperimi dy-ditor të fundit.
Ndërkohë, organizatat më të mëdha ndërkombëtare kanë paralajmëruar për një ngadalësim të mundshëm ekonomik në shkallë globale, pasi tarifat e reja mund të riformulojnë mënyrën se si zhvillohet tregtia botërore dhe të ndikojnë në qarkullimin e kapitalit në të gjithë globin.
Edhe pse tarifat reciproke ndaj dhjetëra vendeve janë pezulluar, lufta tregtare mes Shteteve të Bashkuara dhe Kinës ka hyrë në një fazë të re përshkallëzimi gjatë dy muajve të fundit, duke alarmuar tregjet financiare dhe ekonomistët. Sipas shumë bankave të mëdha, tarifat masive të vendosura nga SHBA dhe kundërpërgjigjja e ashpër e Kinës ndaj mallrave amerikane mund të shtyjnë ekonominë amerikane dhe atë globale drejt një recesioni.
Sekretari amerikan i Thesarit, Scott Bessent, në një konferencë të organizuar nga JP Morgan Chase, pranoi se situata me Kinën është e paqëndrueshme. Sipas tij, pritet që tensionet të fillojnë të zbuten në një të ardhme shumë të afërt, duke shtuar se tarifat aktuale përbëjnë praktikisht një embargo për vendet e prekura dhe pengojnë zhvillimin ekonomik.
Presidenti Donald Trump, duke komentuar tarifën ekzistuese 145% ndaj Kinës, tha: “Është një numër shumë i lartë. Kina praktikisht nuk po bën biznes me ne.” Edhe pse Trump dhe Bessent kanë lënë të kuptohet se tarifat mund të ulen së shpejti, ata janë të një mendimi që nuk do të eliminohen plotësisht.
Në vend të një shkëputjeje të plotë, qëllimi i SHBA-së duket se është një ribalancim i marrëdhënieve tregtare me Kinën. Bessent parashikoi se mund të duhen dy deri në tre vjet për të rivendosur tregtinë normale mes dy vendeve.
Komentet optimiste të Bessent ndikuan pozitivisht në tregjet financiare. Aksionet u rritën të martën dhe vazhduan në rritje edhe të mërkurën, ndërsa të ardhmet e aksioneve në SHBA mbetën kryesisht të qëndrueshme pas orarit zyrtar.
Në anën tjetër, Kina reagoi me një qëndrim të ashpër ndaj hapjes së mundshme të administratës Trump për një marrëveshje. Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze, Guo Jiakun, tha se SHBA duhet të ndryshojë qasjen e saj dhe të ndalojë kërcënimet dhe shantazhin nëse vërtet kërkon një marrëveshje të ndershme dhe reciproke.
“Të vazhdosh të kërkosh një marrëveshje duke ushtruar presion ekstrem nuk është mënyra e duhur për t’u marrë me Kinën,” theksoi Guo.
Ndërsa Trump të martën u shpreh optimist për një ulje të tarifave ndaj Kinës, të mërkurën ai paralajmëroi se nuk do të presë pafund për një marrëveshje. “Nëse nuk bëjmë marrëveshje, do të vendosim një çmim,” tha ai, duke shtuar se tregtia me Kinën ka qenë shumë e njëanshme, por gjithashtu u shpreh se ruan marrëdhënie të mira me Presidentin kinez Xi Jinping./CNN
